Экономика

Украин өкмөтү Криворожсталь компаниясын жок дегенде 2 миллиард долларга сатууну мерчемдеп жаткан. Бирок үч атаандаштын кирешелүү ишкана үчүн талашы баштапкы баанын эки эседен көп жогорулашына алып барды:

- Мен кайрадан эсиңиздерге салам, сатыкка Криворожсталь компаниясынын акцияларынын пакети коюлган. Үчүнчү номурдагы аларман - Mittal болот компаниясы 24 миллиард 200 миллион гривна сунуш кылды. Үч! Үчүнчү номурлуу кардарга сатылды, - деп жарыя кылды аукциондун далдалчысы.

Ошентип, Нидерландиянын Mittal болот компаниясы Украинада өндүрүлгөн металлдын дээрлик бештен бирин чыгарган ишкананын акцияларынын 92 процентин 4 миллиард 800 миллион долларга сатып алды. Люксембурдун Arcelor SA жана Днепропетровск шаарындагы LLC Smart группасы мынча акчаны сунуш кыла албады. Arcelor өз каржы жетпегенден улам аукционго Донбасстагы Украин өнөр жай союзу менен теңорток катышты.

Криворожсталь өткөн жылы 1 миллиард 900 миллион долларга болот саткан. Ишкана арзан чийки заттарды, отунду жана жумушчу күчүн колдонгондуктан өтө кирешелүү эсептелет.

Соодадан кийин Украинанын мүлк фондунун орун басар башчысы Дмитро Парфененко металлургиялык комбинаттын жаңы ээси өзүнө бир катар милдеттенмелерди алганын билдирди:

- Кардардын өтө жооптуу милдеттенмелери бар. Анын ичинде экономика, инвестиция жана айлана чөйрөнү коргоо жаатында, ошондой эле компаниянын жумушчуларына социалдык ныпаларды жана кепилдиктерди берчү абдан олуттуу социалдык пакет бар. Кудайым жаңы кожоюнга бардык милдеттенмелерди аткарууга жардам берсин. Мен өз тарабымдан, Мамлекеттик мүлк фонду бардык мүлктү катуу көзөмөлгө аларын эскерте кетейин.

24-октябрда Криворожсталь экинчи жолу сатылды. Алгач компания 2004-жылы ошол кездеги өлкө президенти Леонид Кучмага жакын өнөр жай группасына 800 миллион долларга сатылган. Бирок июнда соттун чечими менен мамлекетке кайтарылган.

Украин президенти Виктор Ющенко аукциондон кийин өткөн маалымат жыйынында, анын өкмөтү коррупцияга каршы күрөшүү жана экономикалык реформаны тездетүү жөнүндөгү убадасын унутпаганын айтты:

- Бүгүнкү окуя Украина менчиктештирүүнү бардык мыйзамдарга ылайык сыйда өткөрүүгө жарамдуу экенин күбөлөйт. Украин өкмөтү өзүн сынап көрдү.

Анткен менен, Мамлекеттик мүлк фондунун алдында чогулган 150дөй адам “Криворожсталь - элдин менчиги!” деген ураан көтөрүшүп, өлкөдөгү ири металлургиялык компанияны менчикке сатууга нааразычылыгын билдирип турушту.

Нарын облусунун губернатору Жыргал Азылов атайын түзүлгөн мамлекеттик комиссияга Жумгал районунундагы Каракече кениндеги абалды жеринде көрсөтүп, ар бир участоктогу иштер менен тааныштырып, ал жерде иштегендердин акыбалы менен тааныштыргандыгын билдирди. Анын айтымында, Каржы министрлигинин, Мамлекеттик каттоо агентnигинин, антимонополиянын өүклдөрү, Экология минисnрлигинин жетекчилиги, депутаттар мамлекеттик комиссия менен Каракечеге барган эмес.

Ал эми комиссиянын курамындагы Минералдык ресурстар боюнча мамлекеттик агенттиктин директору Владимир Зубковдун айтымында Каракече карьеринде көмүр казып алуунун эрежелери сакталбай, күндөн күнгө абал оордоп баратат:

- Бардык карьерлерде абал начарлады. Муну биз түз айтышыбыз керек. Негизинен көмүр казылуучу участоктордун жер кыртышын геологиялык эрежелерге ылайык алыш керек. Бул норма сакталбай жатат.

Владимир Зубков комиссиянын жыйынтыгы менен Каракечедеги кырдаалды жөнгө салбаса карьер жабылып калуу коркунучунда экендигин белгиледи. Өнөр жай жана тоокен иштерин көзөмөлдөө боюнча мамлекеттик инспекциянын директору Турарбек Саркулов болсо буларга токтолду:

- Июнь айынан бери Каракчеде абал оорлоду.Биздин балдар эки жолу барышты эле аларды карьерге киргизбей коюшту. Акыркы жолу барып, коркунуч келтирген жердеги эки экскваторду токтотуу тууралуу чечимибизди чыгарганбыз. Ага болбой эле ал техникалар иштеп жатат.

Комиссиянын мүчөсү Орозбек Дүйшөевдин билдиргенине караганда, Жумгал районундагы айрым элдер Каракече жалгыз эле Жумгалдыктарга таандык дегени туура эмес. Ал эми “Жоомарт” кыймылынын лидери Нурлан Мотуевдин айланасындагы кылмышка катыштыгы бар адамдар Каракече кенине да, Мотуевге да жакшылык кылышпайт:

- Мотуевге түздзөн-түз түшүндүрүш керек. Анын айланасындагылар аны түрмөгө отургузушат. Мотуевдин айланасында жүргөндөр криминалдар. Ошондуктан биз бул комиссиянын негизинде жакшы документ даярдашыбыз керек. Анда Жумгал элинин талаптарын, Каракечедеги абалды так, даана чагылдырышыбыз керек.

Биринчи вице-премьер-министрдин милдетин аткаруучу Данияр Үсөнов Каракечеге июнь айында Дастан Сарыгулов баштаган мурдакы комиссияга койгон элдин талаптары аткарылып жатканын билдирди:

- Мурдакы комиссияга койгон 10 талаптын 80 пайызы аткарылды. Мисалы бийик тоолу шартта жашагандыгына коэфицент кошуу боюнча мыйзамга өзгөртүү киргизүүнү депутаттарга сунуш кылабыз.

Данияр Үсөнов ошондой эле Каракчедеги “Акулак” акционердик коомун, “Шарбон”, “Бешсары” компанияларын бириктирип, мамлекеттик акционердик ишкана түзүүнү, эгерде аталган компаниялар бул сунушка макул болушпаса алардын карьерге кетирген чыгымдарын, техникаларынын баасын чыгарып, өкмөттөн каражат төлөп берүү менен Каракечени мамлекеттин карамагына өткөрүү тууралуу сунушун айтты. Үсөнов бул маселе президент, премьер-министр, депутаттар менен талкууланып оң чечилерин билдирди. Келерки айдын башында Жумгал районуна барып, ар бир айылда жыйын өткөрүп, элдин пикирин угуп, алардын көйгөйлөрү менен таанышып, Каракечедеги кырдаал оң чечилээрин белгиледи.

Каракече маселеси боюнча түзүлгөн комиссия текшерүүнүн жыйынтыгын келерки жумада өкмөткө сунуштай турган болду.