Сапар Орозбеков, Бишкек Кыргызстан эгемендикке чыккандан бери өлкөдө чет өлкөлүк инвесторлордун жардамы менен бир нече ири ишкана түзүлдү. Алардын бири - «Кумтөр алтын колмбинаты». Айрым адистер бул комбинатты башкаларга үлгү болорлук, акыркы технология менен жабдылган ири ишкана дешет. Башкалар болсо Канаданын «Камеко» корпорациясы пайда табуунун артынан түшүп, алтындын көбүн таштандыга чыгарган, сарамжалсыз иштеген технология салып койду деп эсептешет.
Жылына 20 тонна алтын казган «Кумтөр» алтын комбинаты дүйнөлүк чен менен алганда да ири ишкана. Комбинатка барып, аны ичин өз көзү менен көрүп чыккандар адатта анын ишине суктанып кайтышат. Алар ишканада Кыргызстанда мурда болбогон, акыркы талапка жооп берген мыкты технология бар экендигин айтышат. Комбинат жөнүндө өлкө башчы дагы жогору пикирде:
- Алдынкы технологияларды пайдаланган зор тоо-кен ишканасы пайда болду. Кыргызстан бүгүнкү күнү анын экономикалык дагы, социалдык дагы жакшы жемиштерин көрө баштады-деди Аскар Акаев жакында эле түз эфир байланышка чыкканда.
Бирок мындай пикирге кошулбагандар да аз эмес. Алардын бири - өкмөт башчы. Премьер-министр Николай Танаев өлкө башчынын Кумтөрдүн технологиясы жөнундө пикирине таптакыр каршы:
-Бул Кумтөр сыяктуу комбинат үчүн абдан жаман көрсөткүч. Алар 92% алтын ылгап алууга мүмкүнчүлүк берген технологияны киргизүүгө тез аранын ичинде чара көрүүгө тийиш- деди Николай Танаев андан бир аз эле мурдараак өткөн өкмөт жыйындарынын биринде.
Өкмөт башчынын айтымында, Кумтөр алтын комбинаты алтындын 82% гана ылгап алып, калган 18% алтынды таштандыга чыгарат. Премьер-министр бул «Камекого» аз көрүнгөнү менен, Кыргызстан үчүн көп экенин белгиледи:
-Мындай байлыкты таштанды кылбаш керек. Мынча алтынды талаага кетирбеген нормалдуу технология болушу керек. Макмалдын бир жылда берген алтынан да көбүрөөк алтын таштандыга кетип жатат- деди Николай Танаев.
Адистер дүйнөнүн көп алтын кендеринде алтынды рудадан ылгап алуу коефициенти 90% кем эмес дешет. Алардын айтымында, «Камеко» корпорациясы пайда табуунун артынан түшүп, кыйынчылыксыз алынчы алтынды чыгарып алып, көп алтынды руда менен таштандыга кетирип жатат:
Күмтөрдүн алтынын ылгап алуу Макмалдыкына караганда бир топ машакатсыз. Макмал азыр 2-3% алтыны бар таштандыга чыккан руда иштетип жатат. Ошондо да анда ылгап алуу коефициенти 92% түзөт- дейт Улуттук илимдер академиясынын кызматкери, Тоо-кен өнөр жайчылар жана геологдор ассосациясынын катчысы Сагыналы Барсанаев.
Дүйнөдөгү 10 ири кендин ичине кирген Кумтөр алтын кенин иштетүү тууралуу Канаданын «Камеко» корпорациясы менен түзүлгөн келишимге өкмөт 1992-жылы кол коюп, 1996-жылы биргелешкен ишкана өндүрүшкө берилген. Андан бери ал 150 тоннага жакын алтын казды.
Адистер өлкө башчынын Кумтөр өз жемишин берип жатат деген пикирине да кошулбайт. Алар өкмөт өзүнө тиешелүү акцияларын сатып, 86 млн доллар түшүргөндө гана киреше түшкөнүн, ага чейин Кумтөр өлкөгө жарытылуу деле пайда бербегендигин белгилешет. Муну парламенттик угуулардын биринде «Кыргызалтындын» мурдагы жетекчиси, маркум Камчыбек Кудайбергенов да мойнуна алган болчу:
-Техникалык-экономикалык негиздемеге караганда үч эсе аз киреше, же эсептеги 188 млн. доллардын ордуна 63 млн. доллар алдык. Ошентип Кумтөр бүгүнкү күнү биздин үмүттү актаган жок- деген болчу Камчыбек Кудайбергенов.
- Алдынкы технологияларды пайдаланган зор тоо-кен ишканасы пайда болду. Кыргызстан бүгүнкү күнү анын экономикалык дагы, социалдык дагы жакшы жемиштерин көрө баштады-деди Аскар Акаев жакында эле түз эфир байланышка чыкканда.
Бирок мындай пикирге кошулбагандар да аз эмес. Алардын бири - өкмөт башчы. Премьер-министр Николай Танаев өлкө башчынын Кумтөрдүн технологиясы жөнундө пикирине таптакыр каршы:
-Бул Кумтөр сыяктуу комбинат үчүн абдан жаман көрсөткүч. Алар 92% алтын ылгап алууга мүмкүнчүлүк берген технологияны киргизүүгө тез аранын ичинде чара көрүүгө тийиш- деди Николай Танаев андан бир аз эле мурдараак өткөн өкмөт жыйындарынын биринде.
Өкмөт башчынын айтымында, Кумтөр алтын комбинаты алтындын 82% гана ылгап алып, калган 18% алтынды таштандыга чыгарат. Премьер-министр бул «Камекого» аз көрүнгөнү менен, Кыргызстан үчүн көп экенин белгиледи:
-Мындай байлыкты таштанды кылбаш керек. Мынча алтынды талаага кетирбеген нормалдуу технология болушу керек. Макмалдын бир жылда берген алтынан да көбүрөөк алтын таштандыга кетип жатат- деди Николай Танаев.
Адистер дүйнөнүн көп алтын кендеринде алтынды рудадан ылгап алуу коефициенти 90% кем эмес дешет. Алардын айтымында, «Камеко» корпорациясы пайда табуунун артынан түшүп, кыйынчылыксыз алынчы алтынды чыгарып алып, көп алтынды руда менен таштандыга кетирип жатат:
Күмтөрдүн алтынын ылгап алуу Макмалдыкына караганда бир топ машакатсыз. Макмал азыр 2-3% алтыны бар таштандыга чыккан руда иштетип жатат. Ошондо да анда ылгап алуу коефициенти 92% түзөт- дейт Улуттук илимдер академиясынын кызматкери, Тоо-кен өнөр жайчылар жана геологдор ассосациясынын катчысы Сагыналы Барсанаев.
Дүйнөдөгү 10 ири кендин ичине кирген Кумтөр алтын кенин иштетүү тууралуу Канаданын «Камеко» корпорациясы менен түзүлгөн келишимге өкмөт 1992-жылы кол коюп, 1996-жылы биргелешкен ишкана өндүрүшкө берилген. Андан бери ал 150 тоннага жакын алтын казды.
Адистер өлкө башчынын Кумтөр өз жемишин берип жатат деген пикирине да кошулбайт. Алар өкмөт өзүнө тиешелүү акцияларын сатып, 86 млн доллар түшүргөндө гана киреше түшкөнүн, ага чейин Кумтөр өлкөгө жарытылуу деле пайда бербегендигин белгилешет. Муну парламенттик угуулардын биринде «Кыргызалтындын» мурдагы жетекчиси, маркум Камчыбек Кудайбергенов да мойнуна алган болчу:
-Техникалык-экономикалык негиздемеге караганда үч эсе аз киреше, же эсептеги 188 млн. доллардын ордуна 63 млн. доллар алдык. Ошентип Кумтөр бүгүнкү күнү биздин үмүттү актаган жок- деген болчу Камчыбек Кудайбергенов.
