Экономика

Консультативдик кеңеш жыйыны жабык эшик артында өтүп, анда каралган маселелер тууралуу кыскача маалымдама таркатылат. Чет өлкөлүк инвестициялар боюнча консультативдик кеңеш президент А.Акаевдин жарлыгы менен 2001-жылдын 22-августунда түзүлгөн. Четтен инвестиция тартуу, ага мыйзамдык-укуктук негиз түзүү милдетин аркалаган кеңешти президент өзү башкарат. Ага премьер-министр баш болуп, президенттин чет өлкөлүк инвестиция тартуу боюнча атайын өкүлү, АКШнын Кыргызстандагы элчиси, “Кумтөр оперейтинг компани” менен “Реемтсма-Кыргызстан” компанияларынын жетекчилери мүчө болуп киришкен.

Консультативдик кеңеш түзүлөөрдөн мурда - 2000-жылдын соңунда эларалык ишкерлик кеңеш түзүлгөн. Эки кеңештин максат-мүдөөсү түпкүлүгүндө бирдей эле - ишкерликке жол ачуу, тыштан инвестицияны арбын тартып, экономиканы алдыга сүрөө аракети. Бул максатта жаңы кеңеш түзүлгөндөн бери инвестициялык матрица иштелип анын аткарылышы тыкыр көзөмөлгө алынып келатат. Ушу тапта андай матрицалардын төртүнчүсү иштөөдө. Өткөн жылдын башында 4-инвестициялык матрицага кол коюлуп ишке киргизилген.

Өкмөт башчы Николай Танаев сырттан инвестиция тартуу ириде аткаруу бийлигинин ишинин натыйжасын аныктайт деген пикирде:

- Жаңы мыйзамды сунуш кылаарда же мыйзамга өзгөртүү киргизээрде силер чет элдик инвесторлор, донор уюмдар менен кеңешип, аларга иштин чоо-жайын түшүндүрүшүңөр керек. Алар биз кабыл алып аткан мыйзамдар алдын-ала белгилүү болсун деген талапты коюшат. Биз бул ишти жакшы аткара албай жатабыз.

Тыштан инвестиция тартуу боюнча консультативдик кеңеш иштегенден бери бир катар мыйзамдарга өзгөртүүлөр киргизилди. Четтен инвесторлорду тартуу боюнча кыйла иштер жасалды. Аны вице-премьер-министр Жоомарт Оторбаев момундайча түшүндүрөт:

- Биринчи маселе премьер-министрдин отчету. Экинчи маселе боюнча менин маалыматым угулат. Анда келечектүү долбоорлор, маркетинг уюштуруу боюнча кеп болот. Эки жарым жыл ичинде 76 мыйзам кабыл алдык. Анын 45и ушу тапта иштеп атат.

Өткөн жылкы 3-Ысыккөл инвестициялык саммитинде экономикалык турмуштун баки-жогун жөндөө аракетинен качуу, ишкерликке экономикалык эркиндик берүү, дегеле жөндөп-тескөө иштерин ачык өткөрүү зарылдыгы көп айтылды. Экономикалык эркиндик мыйзамдык негизде гана чектелээри, даярдалып аткан мыйзамдык, жөнгө салуу документтери чет элдик ири инвесторлор, эларалык уюмдар менен макулдашылгандан кийин ишке киргизилиши туура болору белгиленди. Аны өкмөт жыйынында премьер-министр Николай Танаевдин ырастаган жайы бар:

- Мен сиздер жакшы түшүнсүн деп дагы бир жолу айтып койоюн. Биз аз-аздан жылып отуруп ушу деңгээлге жеттик. Тигил же бул тармакты инвестициялоо боюнча сунуштар түшүүдө. Биз ар бир компания менен ишти ийне-жибине дейре иликтеп чыгуу аракетин көрүүдөбүз. Тоо-кен өндүрүшү, энергетика боюнча көптөгөн сунуштар түшүүдө. Айыл чарба продуктысын иштетүү боюнча сунуштар бар. Бул министрликтер менен ведомстуктардын жагымдуу инвестициялык маанай түзүү аракетинин жемиши.

Кыргыз өкмөтү өзгөчө үмүт арткан тышкы инвестициянын кайрымжысын экономикалык турмуш көрсөтөт. Тышкы карызы ички дүң продуктунун бир жылдык көлөмүнөн ашып кеткен өлкө үчүн экономиканы алдыга сүрөөнүн бир үмүтү ушунда.

5-март күнү түшкө чейин болгон Кыргызстанда туризмди өнүктүрүү тууралуу семинар-кеңешмеге вице-премьер министр Жоомарт Оторбаев өзү төрагалык кылды. Жыйында ушул жылы 7-февралда президенттин катышуусу менен болгон өкмөттүн жыйынында коюлган маселелердин турмушка ашышы тууралуу сөз болду. 2003-жылкы туристтик сезондун жыйынтыгы, үстүбүздөгү жылы кандай күндөр күтүп турат, бул тармак салык жүгүн көтөрө алабы деген өңдүү маселелер ортого коюлду.

Ал эми кечээ ачылган Кыргыз экономикасындагы ишкерликке тоскоолдуктарды жоюу жөнүндөгү тегерек үстөл бүгүн, 6-мартта, өз ишин улантат. Ага катышып аткан «Кыргыз концепт» компаниясынын башчысы, ишкер Эмил Үмөталиев “Азаттык” үналгысына буларды айтты.

- Ишкерлер «буга (жекече ишкерлердин ички маселелерине) киришпегиле» десе, «жок, көзөмөл керек» деп өкмөт чыгып, акыр ортодо чыр-чатактарыбыз көбөйүп кеткен. Ошондуктан ишерлер менен өкмөт принципиалдуу маселелерди өз ара талкуулашып чечип алганыбыз оң эмеспи. Көзөмөлдөн качуу («де-регулирование») кыргыз экономикасынын өнүгүшү үчүн ролу чоң маселе. Ошондуктан бул жаатта мыйзамдар такталып, ушундай жыйындар аркылуу суроолорго чекит коюп алышыбыз абзел.

Көл боюндагы «тегерек үстөлгө» вице-премьер-министр Жоомарт Оторбаев, Ысыккөл дубанынын акими (губернатору) Токон Шайлиева, «ПРАГМА» корпорациясынын башчысы Келли Сиболд жана айрым министрлердин орун басарлары, эл аралык уюмдардын өкүлдөрү катышууда. «Тегерек үстөл» ушул кечте өз ишин аяктайт.