Борбор Азия

31-октябрда Бишкектин Октябрь райондук соту казак активисттери Асхат Жексебаев менен Диана Баймагамбетова эки айга тергөө абагына камалганын кабарлады. УКМК Казакстандын эки жараны чек арадан мыйзамсыз өткөнү үчүн кармалганын билдирген. Активисттер кыргыз бийлиги аларды кайра өз өлкөсүнө өткөрүп жибербейби деп чочулоодо. Алар БУУга кайрылып, саясий башпаанек суроого ниеттенип жатканы айтылды.

Kазакстандык активист Жанара Ахмет Кыргызстандын атайын кызматы Бишкектеги "Манас" аба майданынан казак активисттери Асхат Жексебаев менен Диана Баймагамбетованы кармап кеткенин айтып чыккан.

Анын ырасташынча, алар Бишкек аркылуу чет өлкөгө кетерде кармалган. Мындан улам Ахмет кыргызстандык укук коргоочуларга кайрылып, кармалгандар үчүн адвокат табууга жардам сураган.

"Мен азыр кыргызстандыктарга кайрылып жатам. Активисттерге адвокат табууга жардам керек. Бүгүн алардын тергөө соту болмок. Анда алардын кийинки тагдыры чечилет. Алар экстрадацияланышы толук ыктымал",- деген активист.

Көп өтпөй Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитети казакстандык активисттердин кармалышы боюнча түшүндүрмө берди.

Анда Казакстандын эки жараны 26-октябрда кыргыз-өзбек чек арасындагы "Достук" бекети аркылуу Өзбекстанга чыгып кетүүгө аракеттенип жаткан учурда кармалганы кабарланды. Мекеменин басма сөз кызматы тараткан маалыматта, алар 23-октябрда Кыргызстанга чек арадан мыйзамсыз өткөнү аныкталганы айтылат.

"Бул факты боюнча Казакстандын эки жараны Кылмыш кодексинин 378-беренеси ("Мамлекеттик чек арадан мыйзамсыз өтүү") менен кылмыш иши козголуп, сотко чейинки өндүрүш ачылган. 31-октябрда Бишкектин Октябрь райондук соту тарабынан кармалган жарандар эки айга №1 тергөө абагына камалды", - деп жазылган маалыматта.

Адвокат Зарифа Барузова казакстандык активисттер БУУга кайрылып, саясий башпаанек суроого ниеттенип жатканын "Азаттыкка" билдирди.

"Алар казак-кыргыз чек арасынан мыйзамсыз өтүшкөн. Ошол эле күнү алар качкын макамын берүү өтүнүчү менен арыз жазышкан. Чек араны мыйзамсыз кесип өткөндүгү үчүн кылмыш иши козголуп, 30-октябрда сот аларды эки айга камакка алуу чечимин чыгарган. Бирок активисттер эми БУУга кайрылуу даярдап жатышат".

Дагы караңыз

Ташкент Астанадан каракалпакстандык активистти сурады

Дагы бир казакстандык активист Асанали Суюмбаев мекендештери кайра Казакстанга кайтып келсе, алар эркинен ажыратылышы толук ыктымал экенин Фейсбук баракчасына жазды.

"Мен Кыргызстандын бийлигинен активисттерди Казакстанга депортация кылбашын суранам, анткени алар кайтып келгенден кийин камалат. Асхат Жексебаев, Диана Баймагамбетова кылмышкер эмес, алар саясий куугунтукка байланыштуу мамлекеттик чек арадан аргасыз чыгышкан. Казакстанда алар куугунтукталып, банк эсептери жабылып, нормалдуу жашоого мүмкүнчүлүк калбай калган".

50 жаштагы Асхат Жексебаев менен 30 жаштагы Диана Баймагамбетова 2020-жылы камалып, былтыр ноябрда сот өкүмү чыккан 13 активисттин катарында болгон. Анда Алматы соту аларды "ишмердигине тыюу салынган уюмга" байланыштуу күнөөлүү деп тапкан. Активисттерге казак бийлиги "экстремисттик" деп тапкан "Казакстандын демократиялык шайлоосу" жана "Көчө партиясы" деп аталган уюмдарга тиешеси бар деген айып коюлган.

Эки жылга кесилген Байгаматова сот залынан бошотулган, ал эми Жексебаев активист ушул жылдын май айында абактан бошогон, экөө тең ушул тушта пробациялык көзөмөлдө болгон.

Дагы караңыз

Казакстан: саясий туткундардын тизмеси узарды

Казакстандын жана эл аралык укук коргоо уюмдарынын маалыматы боюнча, 2022-жылдын Январь окуясынан кийин өлкөдө саясий туткундардын саны кескин көбөйдү. Ушул тапта болжолдуу тизмеде 140 кишинин аты-жөнү бар жана ал дагы узарышы мүмкүн.

Өзбекстандын Тышкы иштер министрлиги Украинага кайрылып, медиада Ташкенттин дарегине негизсиз айтылган айыптоолорду жайылтууга каршы чара көрүүгө үндөдү.

Өзбекстандын Тышкы иштер министрлиги 27-октябрда Телеграм-каналындагы билдирүүсүндө Өзбекстан Иран менен аскердик-техникалык чөйрөдө кызматташпай турганын билдирген.

Ташкент Киевден украин маалымат каражаттарында негизсиз айыптоолорду таратууга жол бербөөнү суранды.

"Өзбекстан Иран менен аскердик-техникалык тармакта кызматташпаганын жана өз аймагында Ирандын аскердик техникасын чогултпаганын билдиребиз. Эки өлкөнүн ортосундагы мамилелерге зыян келтире турган мындай негизсиз айыптоолордун украин маалымат каражаттарында тарашына жол бербөөгө тиешелүү чараларды көрүүңүздөрдү өтүнөбүз", - деп айтылат билдирүүдө.

Бул маселеге украиналык журналист Дмитрий Гордондун израилдик ишкер Леонид Невзлин менен маеги себеп болду. Анда Украинадагы согушта колдонулуп жаткан учкучсуз дрондор "Өзбекстанда да чыгарылганы" тууралуу сөз болгон.

Ютуб каналында жарыяланган видеодо Дмитрий Гордон маектешине "Израил Иран, Ирак жана Өзбекстанда дрондор чыгарылып жатат деген жерлерге сокку урушу мүмкүнбү?" деген суроону узатты.

"Өзбекстан жөнүндө эч нерсе айта албайм, ал нейтралдуу, дос өлкө. Израил ал жакта дрондор өндүрүлүп жатканын билген-билбегенин да айта албайм. Бирок билсе керек деп ойлойм. Менимче, Өзбекстандын дрондорду өндүрүүнү токтотушуна Израил менен АКШнын ультиматуму эле жетиштүү болот", - деди Леонид Невзлин.

Өзбекстандын Олий Мажлисинин Мыйзам чыгаруу палатасынын вице-спикери, бийликчил “Улуттук кайра жаралуу” партиясынын төрагасы Алишер Кадыров украиналык блогерлердин билдирүүлөрү негизсиз экенин, аларга катаал чаралар колдонулушу керектигин Телеграм-каналына жазды.

"Өзбекстан Орусиянын агрессиясын эч качан колдобойт. Сүйлөшүүлөрдү жана аймактык бүтүндүктү колдогон бейтарап позицияны биздин жарандар жана бүткүл дүйнө жакшы түшүнөт. Тышкы иштер жана Коргоо министрликтери бул жалааны расмий түрдө четке кагып, Гордонду кечирим суроого мажбурлашы керек", - деп жазды Кадыров.

Өзбекстандык жазуучу жана журналист Жахангир Мухаммад Ташкент-Москва "жылуу" мамилелери жана украиналык блогерлердин жанкечти дрондор тууралуу айткандары менен Өзбекстан эл аралык санкцияга илинип калышы ыктымал экенин эскертти.

"Өзбекстан нейтралдуу болом деген ниетте соңку айларда Путинге абдан чоң колдоо көрсөтүп атат. Путин учурда эч жакка чыга албай калды. Бирок Самаркандга келди. Анын союздаштары бардай көрсөтүп жатышат. Мындан тышкары Орусияда канчалаган өзбекстандык Украинадагы согушка тартылып атат. Ушунун баарын чогултуп туруп, кийин Өзбекстанга санкциялар киргизилиши мүмкүн".

Ушул жылдын май айында Тажикстанда Ирандын аскердик дрондорун чыгара турган ишканасы ачылганы тууралуу кабарланган. Associated Press жаңылыктар агенттиги Тажикстан Ирандын аскердик техникасын чыгара турган биринчи чет мамлекет болуп калганын жазган.

Дүйшөмбүдөгү аскердик ишкананын ачылышы тууралуу Ирандын мамлекеттик маалымат каражаттары байма-бай жазганы менен Тажикстандын расмий органдары жаңы дрон өндүрүшүнүн чоо-жайы, анын тажик армиясындагы болочоктогу орду тууралуу деталдуу маалымат тараткан эмес.

Эксперттер бул чечим Борбор Азиянын айрым өлкөлөрүнө Түркиянын учкучсуз учактары келип жаткан учурда кабыл алынганын белгилешкен.

Дагы караңыз

Тажикстанда дрон чыгаруучу ишкана ачылды

"Геранга" айланган дрондор

Белгилей кетсек, Москва соңку күндөрү украин шаарларына учкучсуз учуучу аппараттар менен сокку уруп жатат. Расмий Киев билдиргендей, Орусия негизинен Иранда чыгарылган "Шахид 136" (Shahed 136) деп аталган "жанкечти" дрондорун колдонууда.

Иранда чыгарылган бул учкучсуз аппараттар бутага жетип урунганда жарылып кетет. Андыктан мындай аппараттарды "камикадзе" же "жанкечти" дрон деп атап коюшат. Ал эми Орусияда булар "Геран-2" деген атка конгон.

"Жанкечти" дрондун бир даанасынын баасы салыштырмалуу арзан, 100 миң долларга чейин турат.

Чалгын маалыматтарына караганда, Москва Тегерандан мындай дрондордон 2400 даана алган.

Кремлдин маалымат катчысы Дмитрий Песков Орусия Ирандан дрон алганы тууралуу маалыматты четке кагып, Украинада орусиялык техника гана колдонулуп жатканын айткан. Расмий Тегеран дагы Москвага дрон сатканын моюнуна албай келет.

Ал арада Reuters агенттиги Тегерандагы жогорку деңгээлдеги аткаминерлерге жана дипломаттарга таянып, Иран Орусияга учкучсуз учактар менен кошо "жер-жер" тибиндеги ракеталарды да берүүгө макул болгонун жазган.

Маалыматта Иран менен Орусиянын курал-жарак сатып алуу келишими 6-октябрда, Иран бийлигинин өкүлдөрү Москвага келген учурда түзүлгөнү белгиленген.

Ал арада Евробиримдик Орусияга учкучсуз учактарды бергени үчүн 20-октябрда ирандык үч генералга жана курал өндүрүүчү Shahed Aviation Industries корпорациясына санкцияларды жарыялады.

Алар - Ирандын куралдуу күчтөрүнүн штабынын азыркы башчысы Мухаммед Хоссейн Багери, логистикага жооптуу Сайед Хожатолла Курейши жана Ислам революциясынын сакчылар корпусунун генералы Саид Агхаяни.

Британия Евробиримдикке удаа эле Ирандын үч генералына жана "Шахид-136" ракетасын өндүргөн ишканага санкция салды.