Компания бул өлкөлөрдү ишмердүүлүк жүргүзгөн картасында “Евразия” аймагы деп атап келген. Ага Казакстан, Өзбекстан, Тажикстан, Азербайжан, Молдова, Грузия, ошондой эле Непал да кирет. Эми компания негизги көңүлдү “Европа” аймагына бурмакчы болууда жана Швециянын жергиликтүү рыногуна кошулмакчы. “Европа” аймагы дегенде ага Орусия да кирет. Орусияда бул компания “Мегофондун” 15% ээлик кылат.
TeliaSonera КМШдагы рыноктон бир катар мамлекеттердеги коррупциялык жаңжалдардан кийин кетип жатат. Мындай жаңжалдар өзгөчө Өзбекстан менен Азербайжанда чыкты.
Өзбек президентинин улуу кызы Гүлнара Каримова бир катар телекоммуникациялык компаниялардан өзбек рыногуна кирүү жана андан ары колдоп туруу үчүн бир миллиард доллардан көп пара алганы ачыкка чыгууда.
Уюшкан кылмыштуулукту иликтөө боюнча OCCRP уюмунун маалыматына караганда, TeliaSonera Каримовага 381 миллион доллар пара берген жана дагы 75 миллион доллар дагы убада кылган. Өзбек президентинин эрке кызына мындан башка орусиялык “Вымпелком” жана МТС, ошондой эле Alfa Telecom да акча төлөгөн.
Каримова андай жол менен алган миллиард доллар акчаны бир канча өлкөдө, анын ичинде АКШда, Бельгияда, Швецияда жана Швецарияда активдерди сатып алуу аркылуу адалдаган. Бул активдердин бир канча бөлүгү жана Каримовага байланышкан компаниялар учурда камакта, айрымдары эми камакка алынат деп тергөөдө жатат.
TeliaSonera ишканасынын аткаруучу директору Йохан Деннелинддин бейшембиде айтканы боюнча “Евразия” рыногунан кетүүгө коррупциялык жаңжалдар да таасир этти.
- Бул жалгыз себеп эмес. Бирок биз бардык ишмердигибизди карап көргөндөн кийин бул маселелер биздин көп убактыбызды алып жатат деген жыйынтыкка келдик. Бул биздин башка региондорго көңүл бурушубузга түрткөн бир канча себептин бири.
TeliaSonera Азербайжанда болсо негизги делген Azercell мобилдик операторунун 40% ээлик кылат. Бул компанияны 2008-жылдан бери азери президенти Ильхам Алиевдин кыздары көзөмөлдөп, ошондон улам мамлекетке салык төлөбөй жүргөнү жакында ачыкка чыккан.
Azercell компаниясына байланыштуу жагдайларды изилдеген азербайжандык белгилүү журналист, ушул айда жети жарым жылга соттолгон Хадижа Имаилова “Алиевдер 30-40 оффшордук компанияга ээлик кылып келишкенин" жазып чыккан.
- TeliaSonera Азербайжан рыногуна кирген кезде башка мобилдик операторлор болгон эмес. Калкы 10 миллион эл болгону менен камсыздоо төмөн болчу. Мынчалык кардары бар рынок эл аралык компанияны өзүнө тартып турган. Ошон үчүн алар коррупциялык режим менен кызматташууга барууга даяр болушкан, - деди OCCRPнын жетекчи орун басары Миранда Патручич Азербайжандагы жаңжал боюнча айтып жатып.
Байланыш жана жогорку технологиялар министрлиги TeliaSonera Азербайжан рыногунан кеткенде дагы Azercell мобилдик операторунун ишине эч кандай терс таасир этпейт деп эсептейт.
Азербайжандагы жана Өзбекстандагы бул жаңжалдарга карабай, TeliaSonera ишканасынын аткаруучу директору Йохан Деннелинддин бейшембиде айтышынча, компания “Евразия” регионунда бир кыйла өсүш жасай алды. “Эми аны башкалар ийгиликтүү өнүктүрүп кете алат” дейт компаниянын жетекчилиги.
TeliaSonera компаниясынын негизги активдеринин бири – казакстандык KcelI мобилдик оператору. Sberbank CIBдин операторлорунун божомолунда, ал стратегиялык инвесторго сатылат. Балким бул глобалдык жана жергиликтүү негизги оюнчулардын бири болушу мүмкүн.
Казакстанда TeliaSonera 100% ээлик кылган Sonera Holding B.V. жана биргелешкен Turkcell - Fintur Holdings компаниялары аркылуу иштеп келген. Булардын бирине Kcell мобилдик операторунун 24%, экинчисине 51% акциялары таандык.
TeliaSonera Грузияда Geocell, Молдовада Moldcell, Тажикстанда Tcell, Непалда Ncell мобилдик операторлоруна ээлик кылат.
