4-июлда Британиянын Аскер-деңиз күчтөрү Гибралтар кысыгында «Грэйс-1» мунай танкерин «Сирияга чийки мунай алып бараткан» деген шек менен кармашкан. Британ тышкы иштер министри Жереми Хант 13-июлда Ирандын тышкы саясий мекемесинин жетекчиси Мохаммад Жавад Зариф менен телефондон байланышканын билдирди:
Мен «танкер Сирияга баратпаганынын далилдерин берсеңер, маселени чече алабыз» дедим.
«Бүгүн түштөн кийин Ирандын тышкы иштер министри Зариф менен телефондон сүйлөштүк. Мен «Грэйс-1» танкерине байланышкан кырдаалды чечүүнү каалай турганыбызды ачык айттым. Бизди мунай кайдан келатканы эмес, кеменин багыты, Сирияга кара май алып баратканы көбүрөөк тынчсыздандырат. Мен «танкер Сирияга баратпаганынын далилдерин берсеңер, маселени чече алабыз» дедим. Албетте, адегенде Гибралтардын сотундагы процесстин аякташын күтүү зарыл. Министр Зариф «Иран да кырдаалды жөнгө салууну каалайт» деп ишендирди. Мен ошондой эле Гибралтардын башкы министри Фабиан Пикардо менен сүйлөштүм. Алар маселени чечиш үчүн биз менен тыгыз иштеп жатышат».
Мунай Европа Биримдигинин санкцияларын бузуп Сирияга жеткирилбесе, Британия танкерди бошотууга көмөктөшмөкчү. Евробиримдик АКШдан айырмаланып Иранга санкция салган эмес. Бирок Тегерандын өнөктөшү Сирияга каршы 2011-жылдан бери жазалоочу чараларды сактап келатат.
«Биз ортодогу чыңалууну басаңдатууну каалайбыз. Ошол эле маалда принциптерибизден тайыбайбыз: биз мыйзам үстөмдүгүн сактайбыз, режим өз элине каршы химиялык курал колдонуп жатканда Сирияга мунай жөнөтүлүшүнө жол бербейбиз. Кыскасы, биз кырдаалды эл аралык милдеттенмелерибиздин контекстинде чечкибиз келет», - деди британ министри Хант.
Ирандын тышкы саясий мекемеси министрлердин сүйлөшүшкөнүн бышыктады, бирок кеменин багыты тууралуу кепилдик берип-бербегенин кабарлаган жок.
Билдирүү Зарифтин «Гибралтардагы иликтөө ирандык танкерди бошотуу менен аяктайт деп ишенем» деген сөздөрүн келтирет. Министр Бириккен Улуттар Уюмунун конференциясына катышуу үчүн 14-июлда Нью-Йоркко барды.
4-июлда Британиянын Аскер-деңиз күчтөрү Гибралтар кысыгында «Грэйс-1» танкерин Сирияга чийки мунай алып бараткан деген шек менен кармаган.
Иран Британиянын Тегерандагы элчисин чакыртып, кеменин кармалышы мыйзамсыз деп билдирген жана Ислам революциясынын сакчылары корпусу жооп иретинде бртаниялык кемени кармай турганын эскерткен.
11-июлда Британия ирандык 3 кеме Ормуз кысыгынан бараткан мунай танкеринин жолун тороого аракет кылганын билдирген. Иран бул маалыматты четке каккан. Ал эми Кошмо Штаттар ирандык танкерди Британиянын кармап алышын «мыкты жаңылык» деп атаган.
АКШнын улуттук коопсуздук боюнча кеңешчиси Жон Болтон Вашингтон жана анын өнөктөштөрү Тегерандын, Дамасктын режимдерине мындай мыйзамсыз соодадан киреше алышына тоскоолдук кылууну уланта берерин билдирген.
Перс булуңундагы кырдаал Вашингтон былтыр майда Иран менен түзүлгөн эл аралык өзөктүк келишимден чыгып кетип, санкцияларды калыбына келтиргенден бери курчуп кетти.
Жакында Тегеран «документке кол койгон Европа өлкөлөрү Иранды санкциялардан жетиштүү коргобой жатышат» деген жүйө менен уран байытуу процессин жандандырды.
