Экс-акыйкатчы Турсунбек Акундун ачкачылык кармаганына дүйшөмбүдө 15 күн болду. Президентке, Жогорку Кеңеш төрагасына, өкмөт башчыга, ошону менен бирге ачкачылыкта отурган Турсунбек Акунга карата жолдонгон кайрылууга укук коргоочулар Динара Ошурахунова, Азиза Абдрасулова, Бүбүсара Рыскулова жана Арзыкан Момунтаева кол койгон.
Парламенттин күчү Акунга эле жетеби?
Алар Жогорку Кеңеш тарабынан Азиз Батукаевдин абактан эртелеп бошонуп кетүүсүнө катышы бар деп табылган жогорку кызмат адамдарынын жоопкерчиликке тартылбай жатканына кабатыр.
“Кылым шамы” бейөкмөт уюмунун төрайымы Азиза Абдрасулованын айтымында, аталган маселеде жалгыз гана Акундун жоопкер болуп калганы калыстык эмес.
- Омбудсмен деген сунуш киргизүүгө гана укуктуу. Ал эми чечимди мамлекеттик мекемелер кабыл алат. Ошон үчүн эмнеге жалгыз гана Турсунбек Акун садага чабылып жатат деген маселе болууда. Экинчиден, эмне үчүн Жогорку Кеңештин комиссиясы иликтегенден кийин кабыл алынган чечим аткарылбайт.
Кайрылууда укук коргоочулар Турсунбек Акундун 1990-жылдардын башында адам укугун коргоого кошкон салымын да белгилешкен. Азиза Абдрасулова бийликтин, аны менен кошо коомчулуктун да кайдыгерлиги 2002-жылы Шералы Назаркуловдун ачкачылык кармап жатып каза болушуна алып келгенин кошумчалады. Ошон үчүн алар Акунду ачкачылыгын токтотууга чакырышууда.
- Кандай болгон күндө дагы Турсунбек Акун адам укуктарын коргоо боюнча институттун түзүлүшүнө, адам укугун коргоого бир топ салым кошкон. Шералы Назаркулов ачкачылыктын 21-күнү каза болгон. Биз ошондо адамдын өмүрү эмне экенин таназар албаган экенбиз. Биз ага ачкачылыгыңды токтот деп суранганда ал токтотпой койсо, аа, токтотпойт экен деп жүрө берген экенбиз. Биз качан гана ал каза болуп калганда көзүбүз ачылган.
Жогорку Кеңештин кылмыш дүйнөсүнүн төбөлү атыккан Азиз Батукаев боюнча токтомунун аткарылышын талап кылган депутаттар да бул маселени парламентке алып чыгууну сунуштап келатат. Батукаевдин мөөнөтүнөн мурда абактан чыгып кетишин иликтеген депутаттык комиссия өз корутундусунда Турсунбек Акундан тышкары бир катар министрлерди жумуштан кетирүүнү премьер-министрге сунуштаган. Акыйкатчыны дайындоо жана бошотуу укугу парламенттин өзүндө болгондуктан, Жогорку Кеңеш 27-июнда Турсунбек Акунду кызматтан алган. Бирок башка министрлер күнү бүгүнгө чейин өз ордуларында иштеп келүүдө.
Премьер-министрдин маалымат катчысы Мелис Эржигитов бул маселе боюнча башкы прокуратуранын иликтөөсүнөн кийин гана чечим кабыл алынарын айтат:
- Өкмөт өз жумушун жасап, башкы прокуратурага өткөрүп берген. Алар жумуштарын бүтөөр замат чыгарган жыйынтыгына жараша өкмөт тийиштүү чараларды көрөт.
Акун бийлик менен башкача күрөшөт
Ал эми 15 күндөн бери ачкачылыкта отурган Турсунбек Акундун ден соолугу начарлоодо. Бул тууралуу анын ден соолугуна көзөмөл салган Бишкек шаарындагы №3 үй-бүлөлүк дарыгерлер борборунун жетекчи орунбасары Турдубай Нусуралиев “Азаттыкка” билдирди.
Ал эми Турсунбек Акун өзү болсо Батукаев боюнча чечим кабыл алган мамлекеттик жетекчилер жоопкерчиликке тартылмайынча талаптарынан кайтпасын айтты. Бирок бир-эки күндө ал ачкачылыгын токтотушу мүмкүн:
- Бул бийликти дагы бир эки күн күтөйүн, бир аз уяты болсо келер деп жатам. Бирок азыркы бийликке менин өлүп кеткеним эле керек окшойт. А мен бирок эмнеге азыркы бийлик үчүн өлүшүм керек? Андай болуп кетсе, мен жанагы Батукаевди чыгарып жибергендерди кетире албай калам да. Мен башкача күрөш жүргүзөм. Анын үстүнө жердеш-туугандар, аксакалдар жана укук коргоочулар да ачкачылыкты токтот деп жатышат.
Ал аралыкта акыйкатчы болом деген 49 адамдын программасын депутаттар өткөн аптада Жогорку Кеңеште угуп, аларга добуш берүүнү ушул жумага калтырган болчу. Бирок Батукаев боюнча маселе бир жаңсыл болгонго чейин акыйкатчы шайланбай турганы туура болмок дегендер да бар.
Парламенттин күчү Акунга эле жетеби?
Алар Жогорку Кеңеш тарабынан Азиз Батукаевдин абактан эртелеп бошонуп кетүүсүнө катышы бар деп табылган жогорку кызмат адамдарынын жоопкерчиликке тартылбай жатканына кабатыр.
“Кылым шамы” бейөкмөт уюмунун төрайымы Азиза Абдрасулованын айтымында, аталган маселеде жалгыз гана Акундун жоопкер болуп калганы калыстык эмес.
- Омбудсмен деген сунуш киргизүүгө гана укуктуу. Ал эми чечимди мамлекеттик мекемелер кабыл алат. Ошон үчүн эмнеге жалгыз гана Турсунбек Акун садага чабылып жатат деген маселе болууда. Экинчиден, эмне үчүн Жогорку Кеңештин комиссиясы иликтегенден кийин кабыл алынган чечим аткарылбайт.
Кайрылууда укук коргоочулар Турсунбек Акундун 1990-жылдардын башында адам укугун коргоого кошкон салымын да белгилешкен. Азиза Абдрасулова бийликтин, аны менен кошо коомчулуктун да кайдыгерлиги 2002-жылы Шералы Назаркуловдун ачкачылык кармап жатып каза болушуна алып келгенин кошумчалады. Ошон үчүн алар Акунду ачкачылыгын токтотууга чакырышууда.
- Кандай болгон күндө дагы Турсунбек Акун адам укуктарын коргоо боюнча институттун түзүлүшүнө, адам укугун коргоого бир топ салым кошкон. Шералы Назаркулов ачкачылыктын 21-күнү каза болгон. Биз ошондо адамдын өмүрү эмне экенин таназар албаган экенбиз. Биз ага ачкачылыгыңды токтот деп суранганда ал токтотпой койсо, аа, токтотпойт экен деп жүрө берген экенбиз. Биз качан гана ал каза болуп калганда көзүбүз ачылган.
Жогорку Кеңештин кылмыш дүйнөсүнүн төбөлү атыккан Азиз Батукаев боюнча токтомунун аткарылышын талап кылган депутаттар да бул маселени парламентке алып чыгууну сунуштап келатат. Батукаевдин мөөнөтүнөн мурда абактан чыгып кетишин иликтеген депутаттык комиссия өз корутундусунда Турсунбек Акундан тышкары бир катар министрлерди жумуштан кетирүүнү премьер-министрге сунуштаган. Акыйкатчыны дайындоо жана бошотуу укугу парламенттин өзүндө болгондуктан, Жогорку Кеңеш 27-июнда Турсунбек Акунду кызматтан алган. Бирок башка министрлер күнү бүгүнгө чейин өз ордуларында иштеп келүүдө.
Премьер-министрдин маалымат катчысы Мелис Эржигитов бул маселе боюнча башкы прокуратуранын иликтөөсүнөн кийин гана чечим кабыл алынарын айтат:
- Өкмөт өз жумушун жасап, башкы прокуратурага өткөрүп берген. Алар жумуштарын бүтөөр замат чыгарган жыйынтыгына жараша өкмөт тийиштүү чараларды көрөт.
Акун бийлик менен башкача күрөшөт
Ал эми 15 күндөн бери ачкачылыкта отурган Турсунбек Акундун ден соолугу начарлоодо. Бул тууралуу анын ден соолугуна көзөмөл салган Бишкек шаарындагы №3 үй-бүлөлүк дарыгерлер борборунун жетекчи орунбасары Турдубай Нусуралиев “Азаттыкка” билдирди.
Ал эми Турсунбек Акун өзү болсо Батукаев боюнча чечим кабыл алган мамлекеттик жетекчилер жоопкерчиликке тартылмайынча талаптарынан кайтпасын айтты. Бирок бир-эки күндө ал ачкачылыгын токтотушу мүмкүн:
- Бул бийликти дагы бир эки күн күтөйүн, бир аз уяты болсо келер деп жатам. Бирок азыркы бийликке менин өлүп кеткеним эле керек окшойт. А мен бирок эмнеге азыркы бийлик үчүн өлүшүм керек? Андай болуп кетсе, мен жанагы Батукаевди чыгарып жибергендерди кетире албай калам да. Мен башкача күрөш жүргүзөм. Анын үстүнө жердеш-туугандар, аксакалдар жана укук коргоочулар да ачкачылыкты токтот деп жатышат.
Ал аралыкта акыйкатчы болом деген 49 адамдын программасын депутаттар өткөн аптада Жогорку Кеңеште угуп, аларга добуш берүүнү ушул жумага калтырган болчу. Бирок Батукаев боюнча маселе бир жаңсыл болгонго чейин акыйкатчы шайланбай турганы туура болмок дегендер да бар.
