Экономика

Быйыл 400 адам жашай турган жатакана, административдик имарат жана бетон даярдоочу завод курулуп бүттү. Жергиликтүү тургундар курулушта баары ачык-айкын болсун деген ойлорун билдиришти.

Өлкө башчысы Алмазбек Атамбаев курулушчулар убактылуу жашоочу шаарча менен таанышуу учурунда үйлөр сапаттуу курулуп, кийин ГЭСтер салынып бүткөн соң жергиликтүү калкка турак-жай катары берилиши керектигин айтты.

Куруучулар жана жергиликтүү тургундар менен да жолугуп, ар кандай имиш кеп тарап жатканын, бирок эмне кептер экенин ачык айткан жок.

- Бардык шарты бар экен. Ошон үчүн жылуу салгыла. Муну бузбайбыз. Буйруса 7-10 жыл курулуш болот. Төрт ГЭС эмес, алтыны салсакпы деп ойлоп жатабыз. Курулуш бүтсө, жаркыраган шаар калса дейм. Мектеп да салынса. Бирок суранаарым, уят кылбагылачы. Эми ары жагын айтпай эле койсом.

Орток айылынын депутаты Аятбүбү Касымалиева ГЭСтердин курулуш иштеринде элге маалымат ачык берилсе дейт. Анын айтымында, ар кандай кептер элде так маалымат жоктугунан болуп жатат.

- Ушул курулуп жаткан ГЭСтер бизге абдан жакшы болгон жатат. Бирок орто жолдон ар кандай паракордук иштер болбой, ачык-айкын, таза иштер жүрсө дейт элек.

Дагы бир жергиликтүү тургун Алмазбек Чарыков тендерге жергиликтүү фирмалар катыша албай жатканын, курулушчулардын айлык акысы жана башка ушул сыяктуу курулуштагы бир нече маселени белгилеп кетти:

- Таш, топо, кум алчу жерлерди өкмөт чечиш керек экен. Бирок алар чечкен жок, азыр каалаган жерден алып жатышат. Чынын айтканда өкмөт жакшы иштебей жатат. Жергиликтүү элди алдап жатышат. Айлык акы, кызматкерлердин жашоо-шарты боюнча көп көйгөйлөр бар. Нарында фирмалар бар, бул жактагы иштерди кыла алчу, бирок аларга берилген жок. Мына паракорчулук бул жакта жатат.

Ал эми курулуш иштерине жетекчилик кылган Данияр Мусакеев мындай дооматтарга кошулбайт.

- Жумушка алуу, иш берүүлөр ачык-айкын. Коррупция бар дегенге кошулбайм. Иштер болсо шыр эле кетип жатат. Мына, 2 айда шаарча салдык. Турсак мындай болбойт эле да.

Башында айыл эли жапа тырмак курулушту колдоп турса, азыр курулуштагы иштер шыр жүрбөй жатат деген кептер чыга баштады. Өкмөттүн облустагы өкүлү Канатбек Муратбеков ар кандай сөздөрдүн чыгып жатышын мындайча божомолдойт:

- Эми мындай сөздөрдү жумушка кире албай жүргөндөр же бир пайда таап калайын дегендер, иши кылып кызыкчылыгы барлар чыгарып жатса керек. Мындай болбош керек, бул чоң эл аралык долбоор.

Ушул жылы 400 адамга ылайыктуу шаарча жана анын жолдору, таза суу, электр чордону бетон заводу аяктайт. Келерки жылдан баштап ГЭСтердин курулушу башталат. Азыр 10 миллион долларынын жумушу бүткөрүлүп жатат. Курулушта 200дөй адам иштесе, анын 100гө чукулу жергиликтүүлөр. Айлык маянасы иштегенге жараша, орто эсеп менен 10-15 миң сом.

Нарын дарыясына Орусия менен биргеликте Камбар-Ата-1 жана Жогорку Нарындагы ГЭСтер каскадын куруу боюнча келишимге былтыр кол коюлган. Орусия тараптан каскадды куруудагы Кыргызстандын өнөктөшү “Русгидро” ишканасы ГЭСтердин курулушу 5 - 6 жылга созулуп, алгачкы гидроагрегат 2016-жылы ишке кирерин маалымдаган. ГЭСтер курулуп бүтсө Нарын, Ысык-Көл облустарын электр жарыгы менен камсыз кылат.

Көпүрөнүн ачылыш салтанатына Нарынга эки күндүк иш сапары менен барган президент Алмазбек Атамбаев да катышты. Аталган көпүрөнүн узундугу 78, туурасы 9,5 метр.


Президент Алмазбек Атамбаев Жумгалдын Өрнөк айылына курулган бул көпүрөнү өлкөнү өнүктүрүү стратегиясына кирген түндүк-түштүк жолундагы негизги курулуштардын бири катары баалады:

- Бул жөн көпүрө эмес. Кудай буйурса эмдиги жылы түндүк-түштүктү экинчи жолду салып баштайбыз. Ошол жол ушул көпүрө менен өтөт.

Өлкө башчысы бул көпүрөнүн жанына дагы бир көпүрө түшөөрүн жана жаңы жолдун курулушун президенттик мөөнөтү аяктагыча бүтүрүүгө белсенип жатканын кошумчалады:

- Бул көпүрөнүн жанына дагы бир чоң көпүрө салабыз. Ошондо эки көпүрө эгиздей болуп калат. Менин дагы 4 жылдык мөөнөтүм калды. Кудай буюрса жаңы түндүк-түштүк жолун бүтүрүп кетейин деген тилегим бар.

Көкөмерен дарыясына курулган бул көпүрө азыр Жумгалдын Өрнөк, Сары-Камыш айылдарын район борбору Чаек менен байланыштырып турат. Буга чейин 1976-жылы курулган эски көпүрө жараксыз абалга келип, өтүүгө тыюу салынган. Бир жылда курулуп бүткөн бул көпүрөгө өкмөттөн 78 миллион сом бөлгөн.



Транспорт жана коммуникация министри Калыкбек Султанов келечекте курулуучу улуттук долбоор катары өлкөнү өнүктүрүү стратегиясына кирген кара жолдогу бул көпүрөнүн мааниси чоң экенин белгилеп, анын көтөрүмдүүлүгү 80 тонна экенин жана сапаттуу курулганын да айта кетти.

Буга чейин эски көпүрөнүн жараксыздыгынан 3-4 айылдын калкы район борборуна каттоодо кыйлы кыйынчылык тартып келди. Себеби оор жүктөрдү көпүрөдөн алып өтүү кооптуу болчу. Жумгал районун акими Адылгазы Исагулов жаңы көпүрө райондун экономикасына дагы таасир берет деген ойдо.

Жакынкы жылдарда ушул жаңы көпүрө аркылуу өтөөрү болжолдонуп жаткан альтернативалуу түндүк-түштүк жолунун жалпы узундугу 430 чакырымды түзөт. Тоону бойлой салына турган жолдо эки тоннель салынат, анын бири Нарын дарыясын бойлой 600 метр болот. Анан Көк-Арт ашуусуна да үч жарым чакырымдык тоннель курулат. Адистердин айтымында, жаңы жол түшчү жердеги ашуулар анча бийик эмес жана кышкысын калың кар жатпагандыктан айдоочуларга бир топ эле жеңил болот. Жол Балыкчыдан Жалал-Абад шаарына чейин созулуп, долбоордун болжолдуу бюджети 850 миллион АКШ долларына бааланган.


Эки күндүк иш сапары менен Нарын облусуна келген президент Алмазбек Атамбаев ушул эле күнү Ак-Талаа районундагы асфалть-бетон зоводунун ачылышына катышты. Эртең Жогорку Нарында курулуп жаткан ГЭСтердин курулушу менен таанышат.

Бүгүнкү көпүрөнүн ачылышы болсо таң эрте суукта мектеп окуучулары президентти тоскону тизилип турганы менен да эсте калды.