Жалалабат облусундагы маалымат каражаттарынын облустук сыналгы жаңы жабдууларга муктаж. Каражаттын тартыштыгынан район-шаардык басылмалар жумасына же айына бир ирет чыгат. Облустук “Акыйкат” гезитинин проблемалары чачтан көп. Жергиликтүү бийлик алардын маселесин акырындап чечээрин билдирди.
Аймактардагы шайлоочулардын беш, ал эми жалпы республика боюнча калктын жарым пайыз добушун кайсы партиялар алышы ыктымал? Оппозициялык маанайдагы адамдардын оюнда мындай чектерге мамлекеттик кызматкерлер тартылаары күтүлүп жаткан “Ак жол” жана Социал-демократтар партиялары алуусу мүмкүн. Бийликчил партиялар белгиленген чекти өз ара биригип жаткан саясий уюмдар камсыз кылаарын айтышууда.
“Асаба” партиясынын Жалалабат облустук конференциясы кайым айтышуулар менен коштолду. Белгисиз аялдар партиянын төрагасы А.Бекназаровду Бакиевди колдобойсуң жана улутка бөлүштүрөсүң деп айыптап чыгышты. Экс-депутат аларды президенттин Бишкек тараптагы инилери тарабынан жиберилген деп болжосо, Жалалабат шаар бийлигинин орунбасары Бекназаровдун мындай пикирине кошулган жок.
5-октябрда Жалалабатта экс-губернатор Жусупжан Жээнбеков өзү башкарган “Мекен биримдиги” партиясы Социал-демократтар партиясына кошулгандыгын жарыя кылды.
2-ноябрда Жалалабаттагы журналисттер коомчулугу менен адам укугун коргоочулар басма сөз эркиндигинин абалына жана журналист Алишер Саиповдун атып өлтүрүлүшүнө байланыштуу тегерек үстөл талкуусун өткөрүштү.
Парламенттик шайлоодо кодексте көрсөтүлгөндөй аялдар менен жаштарга жана башка улуттун өкүлдөрүнө ажыратылган проценттик мамиле сакталабы?
16-декабрга белгиленген парламенттик шайлоо административдик ресурсту колдонуу жана мыйзам бузуулар менен коштолоорун Жалалабаттагы оппозициячыл маанайдагы адамдар болжошууда. Алардын баамында шайлоодо көз боёмочулук болсо, мурункудай бир депутаттын эмес, партиялардын бүт республикадагы жактоочулары нааразылык билдириши ыктымал. “Ак Жол” партиясынын областтагы өкүлдөрү өз кезегинде президенттин партиясынын жеңиши үчүн административдик ресурс иштетилбейт деп ишендирүүдө.
Парламенттик шайлоодо 5-6 партия элдин көп добушун алуусу мүмкүн. “Ата Мекен” партиясы шайлоочулардын 70 пайыз, ”Акжол” партиясы 20-25 процентине ээ болуусу ыктымал. Мындай божомолду жалалабаттык тургундар “Азаттыктын” облустагы кабарчысы жүргүзгөн сурамжылоодо айтып беришти. Көз каранды эмес байкоочулар социал демократтар, коммунисттер жана “Шериктештик” партиялары да жеңишке жетишээрин белгилешүүдө.
Жалалабаттагы коомчулук арасында президенттин “Ак Жол” партиясы эски бийликти колдогон “Алга Кыргызстан” өңдүү административдик ресурстарды колдонуу менен парламенттик шайлоодо көп орунга жетишет деген ой үстөмдүк кылууда. “Ак Жол” партиясынын өкүлдөрү өз кезегинде “Алга Кыргызстандын” изи менен жүрбөй, элдүүлүгү менен айырмалана тургандыктарын белгилешүүдө.
Жалалабаттык тургундардын арасында Жогорку Кеңештин таркатылышы менен өлкөнүн эмки жылга бюджети жаңы жылга дейре кабыл алынбай, Күмтөр боюнча макулдашуу ишке кирбей, республика андан түшчү пайдадан кур жалак калат деген чочулоолор бар. Парламенттин таркатылышын кубаттап, бюджет өз убагында кабыл алынарына ишенгендер да жок эмес.
Жалалабатта бүгүн Бишкек гарнизондук аскер соту Аксы окуясы боюнча өкүмүн угузду. Ички иштер министринин мурдагы 1-орунбасары Садырбек Дубанаев коюлган айыптар далилденбегендигине байланыштуу акталып чыкты. Кылмыш кодексинин 305-304 беренелери боюнча күнөөлүү деп табылган облустун экс-прокурору Зоотбек Кудайбергенов менен областтык милициянын мурдагы башчысы Кубанычбек Токобаев 2 жылдык сыноо мөөнөтү менен 5 жылга эркинен ажырашты. Экөөнүн айтымында, Аскер соту буга чейинки Аскер коллегиясы менен Жогорку Соттун алардын актаган чечимин эске албай, саясий чечим чыгарды. Жабырлануучулар болсо соттун чыгарган өкүмүнө канааттанбай, жогорку инстанцияларга арызданарын билдиришти.
“Ата мекен” партиясынын Жалалабат облустук комитети 22-октябрда өткөргөн конференция өлкөдөгү саясий, социалдык-экономикалык кырдаалды татаал деп баалады. Делегаттар 21-октябрдагы референдумга элдин көп катышкандыгына ишенбей тургандыгын, административдик ресурстар колдонулгандыгын, айрым участокторго 10-20 пайыз гана шайлоочу катышкандыгын белгилешти. Бийлик өкүлдөрү менен айрым байкоочулар мындай бааны негизсиз деп эсептешип, партиянын айыптоолорун четке кагышты.
Областтык референдум комиссиясы референдумга Жалалабат облусу активдүү катышты деп билдирди. Көз каранды эмес байкоочулар облуста добуш берүүлөрдүн жогору болгондугуна күмөн саноодо.
Референдумга Жалалабат облусунан шайлоочулар арбын катышты. Облкомиссиянын мындай маалыматына көз каранды эмес байкоочулар макул эмес. “Ата мекен” партиясынын белгилешинче шайлоо комиссиясынын мүчөсү тартип бузуп, сегиз бюллетень таштап жатканда көрмө тасмага тартылып алынды. Облустук шайлоо комиссиясы ал участканын төрагасын кызматтан бошотту.
Аксы районундагы шайлоочулар ага каршылыгын билдирсе, облустагы коммунисттер Баш мыйзамдын долбооруна коюлган жер суу, кен байлыктары менчиктештирилет деген өзгөртүүлөр менен макул эмес. Сузактык жарандын айтымында Конституция менен шайлоо кодексине кошумчалар тууралуу чоң долбоорго “ооба, же жок” деп жооп берүү туура болбойт. Референдумдун суроолору так жана конкреттүү болуусу керек эле деп эсептейт облус тургуну. Айрымдар добуш берүүгө барбай турганын билдирүүдө.
Аксы окуясы боюнча Жалалабатта болуп жаткан сотто мамлекеттик айыптоочулар менен Аксы окуясында жабырлануучулардын өкүлдөрү соттолуучуларга кылмышына жараша жаза берүүнү өтүнүштү. Башкы прокуратуранын өкүлү Арстан Аракеев соттон ички иштер министринин мурдагы орун басары Садырбек Дубанаевди 10 жылга, областтын мурдагы прокурору Зоотбек Кудайбергеновду 7 жылга, ички иштер башкармасынын мурдагы жетечкиси Кубанычбек Токобаевди 11 жылга эркинен ажыратууну сурады. Кубанычбек Токобаев өзүнө коюлган күнөөлөр менен макул эместигин билдирди.
16-октябрда Аксы окуясы боюнча Жалалабатта жүрүп жаткан сот кайра улантылды. Түшкө чейинки сотто 2002-жылы март айында Токтогул районунда депутат А.Бекназаровдун соту башталаарында анын тарапкерлерине жасалган кысым көрсөтүүлөр, жол тосуулар туралуу сөз жүрдү. Күбө катары сурак берген ошондогу раймилициянын башчысы Бекназаровдун тарапкерлерине кысым көрсөтүү боюнча облпрокуратурадан көрсөтмө берилбегенин билдирди. Депутат Бекназаров анын сөзүн жокко чыгаруу менен райондук тартип сакчылары облпрокурор менен макулдашып иш кылышканын белгиледи.
Жалалабат облусунда референдумга коюлган маселелердин маани-маңызын элге түшүндүрүү начар. Көз каранды эмес партиялардын мындай бүтүмүнө бийлик өкүлдөрү макул эмес.
11-октябрда Жалалабатта Аксы окуясы боюнча улантылган сотто күбөлөр көрсөтмө берип, келбей калган күбөлөрдүн көрсөтмөлөрү окулду. Мурдагы башкы прокурор сотко келбегени менен депутат А.Бекназаровго кылмыш ишин ачуу тууралуу көрсөтмө бербегенин жазып берген.
Жалалабатта бүгүн улантылган сотто жашыруун документтер каралды. Ага жабырлануучулар менен соттолуучулар, алардын адвокаттары гана катышты. Алардан тил кат алынгандыктан жабык соттун жүрүшү тууралуу айтып берүүдөн алар баш тартышты. Жабырлануучулар беш жыл мурдагы алааматта мамлекеттик маалымат каражаттарынын окуяны туура эмес чагылдыруусу Аксыдагы окуянын курчушуна себепкер болду деп эсептешет.
Дагы жүктөңүз
