- Соңку кездеги ачкачылык, тополоңдордон улам түрмөлөрдө уюлдук байланышка бөгөт коюучу каражаттарды, видео камераларды орнотуу талабы катуу коюлууда. Буга канчалык зарылчылык бар?
- Түрмөлөрдө видео камералар болушу керек. Бирок ал канчалык деңгээлде түрмөдөгү массалык башаламандык менен уруп-сабоолорду, мыйзамсыз аракеттерди токтото алат деген суроо коюлуп жатат. Видео камераларды ким көзөмөлгө алып, мыйзамсыз аракеттерге карата ким мыйзамдуу аракет жасай алат? Бул башка суроо. Видеолор кайра эле ошол системадагы кызматкерлердин, жетекчилердин көзөмөлүндө болуп калат.
- Кечээ Жаза аткаруу кызматынын жетекчиси абакта мобилдик телефон колдонгондорду кылмыш жообуна тартуу демилгесин көтөрдү. Уюлдук телефон үчүн жоопко тартуу канчалык жөндүү?
- Бул жерде суроону жана маселенин чечүү жолун башкачараак койот элем. Жаза аткаруу мекемелери менен абактардагы адамдардын колуна ошол эле уюлдук телефон, курал, маңзаттар, доллар, башка тыюу салынган буюмдар тийип калса, абактагыларга эмес, аларды кайтарган, тартибине көзөмөл кылган кызматкерлерге кылмыш иш козгоо керек. Мына, козголбой келет.
Тинтүү убагында тыюу салынган буюмдар, маңзаттар, бычактар чыкты деп айтышат. Биз таң калабыз, бул буюмдар абакка кантип кирип жатат? Ким жооп бериши керек? Ал үчүн буюмдар колунан чыккан адамдар эмес, ошол түрмөнү кайтарган, тартипке түздөн-түз жооптуу адамдардын үстүнөн кылмыш иши козголо турган берене кабыл алышы керек. Мен ушул жагын колдойм.
- Жалпы эле абактарда уюлдук байланышка тыюу салуу же байланышка бөгөт коюучу аппаратты орнотуу маселеси кайсы бир мыйзамда каралганбы?
- Видео камераларды орнотууга менин каршылыгым жок. Ал эми уюлдук телефон боюнча өзүмдүн жеке пикиримди билдиргим келет. Эгерде уюлдук телефон менен сыртка байланышууга тыюу сала турган болсо, мамлекет камактагылар менен алардын туугандарына жок дегенде бир жумада бирден кем эмес, 10 мүнөттүк байланышка чыгып турушуна мүмкүнчүлүк түзүү керек.
Абактарга, убактылуу кармоочу жайларга телефондорду орнотуп, абактагыларга туугандары менен көзөмөл астында болсо да байланышканга мүмкүнчүлүк берилиши керек. Дары-дармек керек болуп калабы? Адвокат керек болобу? Же кандайдыр бир маалымат берүүгө туура келеби? Бул боюнча туугандары менен сүйлөшүп турганга мамлекет шарт түзүп берүүгө тийиш.
Мисалы, мен Түркиянын Анталия жана Конья шаарларындагы түрмөлөрүн көрүп чыктым. Ал жерде атайын телефон аппараттары орнотулуп, абактагы адам менен туугандары калың айнектин эки тарабына келип, телефон аркылуу 10 мүнөт сүйлөшөт экен.
Көзөмөл алдында болсо да, тууган-уруктарынын ал-акыбалын сураганга мүмкүнчүлүк бар экен. Алар бир аптада бир жолу сүйлөшүп турушат экен. Макул, ошондой аппараттарды орнотуп коюшсун. Ошондо мамлекет тарабынан адамдын укугу сакталган болот.
- Маегиңизге рахмат.
- Түрмөлөрдө видео камералар болушу керек. Бирок ал канчалык деңгээлде түрмөдөгү массалык башаламандык менен уруп-сабоолорду, мыйзамсыз аракеттерди токтото алат деген суроо коюлуп жатат. Видео камераларды ким көзөмөлгө алып, мыйзамсыз аракеттерге карата ким мыйзамдуу аракет жасай алат? Бул башка суроо. Видеолор кайра эле ошол системадагы кызматкерлердин, жетекчилердин көзөмөлүндө болуп калат.
- Кечээ Жаза аткаруу кызматынын жетекчиси абакта мобилдик телефон колдонгондорду кылмыш жообуна тартуу демилгесин көтөрдү. Уюлдук телефон үчүн жоопко тартуу канчалык жөндүү?
- Бул жерде суроону жана маселенин чечүү жолун башкачараак койот элем. Жаза аткаруу мекемелери менен абактардагы адамдардын колуна ошол эле уюлдук телефон, курал, маңзаттар, доллар, башка тыюу салынган буюмдар тийип калса, абактагыларга эмес, аларды кайтарган, тартибине көзөмөл кылган кызматкерлерге кылмыш иш козгоо керек. Мына, козголбой келет.
Тинтүү убагында тыюу салынган буюмдар, маңзаттар, бычактар чыкты деп айтышат. Биз таң калабыз, бул буюмдар абакка кантип кирип жатат? Ким жооп бериши керек? Ал үчүн буюмдар колунан чыккан адамдар эмес, ошол түрмөнү кайтарган, тартипке түздөн-түз жооптуу адамдардын үстүнөн кылмыш иши козголо турган берене кабыл алышы керек. Мен ушул жагын колдойм.
- Жалпы эле абактарда уюлдук байланышка тыюу салуу же байланышка бөгөт коюучу аппаратты орнотуу маселеси кайсы бир мыйзамда каралганбы?
- Видео камераларды орнотууга менин каршылыгым жок. Ал эми уюлдук телефон боюнча өзүмдүн жеке пикиримди билдиргим келет. Эгерде уюлдук телефон менен сыртка байланышууга тыюу сала турган болсо, мамлекет камактагылар менен алардын туугандарына жок дегенде бир жумада бирден кем эмес, 10 мүнөттүк байланышка чыгып турушуна мүмкүнчүлүк түзүү керек.
Абактарга, убактылуу кармоочу жайларга телефондорду орнотуп, абактагыларга туугандары менен көзөмөл астында болсо да байланышканга мүмкүнчүлүк берилиши керек. Дары-дармек керек болуп калабы? Адвокат керек болобу? Же кандайдыр бир маалымат берүүгө туура келеби? Бул боюнча туугандары менен сүйлөшүп турганга мамлекет шарт түзүп берүүгө тийиш.
Мисалы, мен Түркиянын Анталия жана Конья шаарларындагы түрмөлөрүн көрүп чыктым. Ал жерде атайын телефон аппараттары орнотулуп, абактагы адам менен туугандары калың айнектин эки тарабына келип, телефон аркылуу 10 мүнөт сүйлөшөт экен.
Көзөмөл алдында болсо да, тууган-уруктарынын ал-акыбалын сураганга мүмкүнчүлүк бар экен. Алар бир аптада бир жолу сүйлөшүп турушат экен. Макул, ошондой аппараттарды орнотуп коюшсун. Ошондо мамлекет тарабынан адамдын укугу сакталган болот.
- Маегиңизге рахмат.
