Айрым байкоочулар өлкөдө 18 жылдан бери уланып келаткан согушту токтотуунун жолдорун талкуулай турган бул жыйын өкмөт ичиндеги пикир келишпестикти ого бетер күчөтүшү мүмкүн экенин боолголошууда.
Саясатчылар, уруулардын аксакалдары жана башка таасирдүү инсандар катышкан жыйындын ачылышында ооган Конституциясынын көчүрмөсүн колунда кармап сөз сүйлөгөн президент Ашраф Гани курултай элдин биримдигин көрсөтөт деген үмүттө экенин айтты:
«Лоя Жырганын катышуучуларынын алдыдагы башкы милдеттеринин бири «Талибан» тынчтыкка даярбы же жокпу, ошону аныктоо. Силер элдин талаптарын жана тынчтыкка тиешеси бар суроолорду жөндөйсүңөр. Эл силерден тынчтык жана туруктуулук маселелерин талкуулашыңарды күтөт».
Жыйынга 2014-жылкы шайлоодон кийинки көпкө созулган талаш-тартыштардан соң Кошмо Штаттардын кийлигишүүсү менен түзүлгөн бириккен өкмөттүн башчысы Абдулла Абдулланын келбегени ар кандай пикирлерди жаратты. Вашингтондо жайгашкан Уилсон борборунун Азия программаларынын жетекчисинин орун басары Майкл Кугелмандын пикиринде, Абдулланын жана анын тарапташтарынын катышпаганы жыйындын аброюн түшүрөт.
Жыйынга катышпагандардын арасында мамлекеттин мурдагы башчысы Хамид Карзай да бар.
Ал «Associated Press» агенттигине берген комментарийинде «Талибан» кыймылы менен ооган өкмөтүнүн ортосунда тынчтык сүйлөшүүлөрүн өткөрүү аракети болуп жаткан кезде элдик курултайды өткөрүү тынчтык процессине тоскоолдук жаратышы мүмкүн экенин белгиледи. Ал ошондой эле Кошмо Штаттарды тараптарды чогултуш үчүн бардык аракеттерди көрүүгө чакырды. «Биз тынчтыкка шашылып жатабыз», - деди ал.
Өткөн жылдын күз айларынан бери өлкөдөгү согушту токтотуу боюнча «Талибан» кыймылы менен сүйлөшүүлөрдүн бир нече айлампасын өткөрүүгө жетишкен АКШнын атайын чабарманы Залмай Халилзад Кошмо Штаттардын күчтөрү чыгарылгандан кийин Ооганстан эл аралык террорчулардын чордонуна айланбайт деген шарт коюп талибдер менен бир келишимге жетүүгө жакындап калган. Буга чейин расмий Кабулду АКШнын «тактекеси» деп атап, аны менен түз сүйлөшүүлөрдөн баш тартып келген талибдер жакында эле ооган өкмөтү менен бир столго отурууга макул болушкан. Анткен менен апрель айында Катарда өтө турган жолугушуу эки тарап катышуучулар боюнча бир пикирге келе албагандыктан өтпөй калды.
Халилзад Катардагы сүйлөшүүлөр болбой калганы боюнча өз нааразылыгын билдиргенде Кошмо Штаттардын мамлекеттик катчысы Майк Помпео Ганиге чалып, Дохадагы сүйлөшүүлөрдөн баш тартпоого чакырган. Бирок ал деле натыйжа берген жок.
Кошмо Штаттардын Мамлекеттик департаменти жакында эле тараткан билдирүүдө талибдер Ооганстандагы «Ислам мамлекети» террордук уюмуна каршы күрөшүүгө жана «Аль-Каида» менен байланыштарын үзүүгө макул болушканы айтылат.
«Талибан» ушул тапта Ооганстандын аймагынын дээрлик жарымын көзөмөлдөйт жана Халилзад менен тынчтык сүйлөшүүлөрүн өткөрүп жатканына карабастан дагы эле чабуул коюп келет.
Талибдердин атын атабаган өкүлүнүн айтымында, тараптар учурда америкалык аскерлердин чыгарылышынын мөөнөтү боюнча бир пикирге келе элек. Анын айтымында, «Талибан» кыймылы алты ай, ал эми Вашингтон 18 ай талап кылып жатат.
Халилзад сүйлөшүүлөрдүн бир нече айлампасынан кийин талибдер менен келишим түзүүгө жакындап баратканына карабастан Кабул менен пикир келишпестиктери күчөп бараткандай. Өткөн айда Вашингтондогу сапарында Ганинин кеңешчиси Хамбдулла Мохиб Халилзаддын жеке дымагын сындады.
Ал эми 18 жылдан бери уланып келаткан согуштан баш көтөрө албай келатышкан карапайым оогандыктар эки тараптан тең көңүлү калганын айтып жатышат.
