Борбордук шайлоо комиссиясынын төрайымы болуп иштеп келген Клара Кабилова жума күнү өлкөдөн чыгып кетти. Видеотасма аркылуу тараткан билдирүүсүндө ал мындай кадамын президенттин уулу тарабынан жасалган коркутуп-үркүтүүлөр менен байланыштырып, аны камакта отурган талапкер Ишенбай Кадырбеков тууралуу БШКнын токтому менен байланыштырды. Өз кезегинде президент Клара Кабилованы кызматынан алып, анын ордуна Дамир Лисовскийди убактылуу дайындады. “Азаттыктын” “Апта окуясы” берүүсүнүн бул жолку чыгарылышында ушул окуянын тегерегинде сөз болмокчу.
БШК төрайымы Клара Кабилова өлкөдөн чыгып кетишин президенттин уулу Максим Бакиев тарабынан жергиликтүү кеңештерге шайлоо алдында жасалган кысым менен байланыштырды. Кабилованын мындай билдирүүсүн жана видеотасманы оппозиция бүгүн уюштурган маалымат жыйынында жарыя кылды. БШК Клара Кабилованы Беларусияда өтөөрү күтүлүп жаткан парламенттик шайлоого байкоо жүргүзүү үчүн кетти деп билдирип, видеотасма тууралуу түшүндүрмө берген жок. Президенттин маалымат кызматы да азырынча бул маселе боюнча маалымат тарата элек.
Ички иштер министрлиги КМШга мүчө мамлекет башчыларынын Бишкек саммити алдында жол коопсуздугуна өзгөчө көңүл бурмай болду. Бул максатта 9-12-октябрь аралыгында баш калаанын борбордук көчөлөрүндө автоунаалардын жүрүүсүнө чектөө киргизилет. ИИМдин болжолунда шаары көчөлөрүнө күнүнө 140 миң чамалаш автоунаа чыгат. Ушундан улам азыр автоунаалардын тыгылышуусу күн сайын кайталанып турган учур. Тиешелүү тармактар шаардагы мындай көрүнүштү түрдүү себептер менен байланыштырып жатышат.
Кечээ “Ак жол” партиясынын Жогорку Кеңештеги фракциясы “Динге ишеним эркиндиги жана диний уюмдар жөнүндөгү” мыйзам долбоорун жабык талкуулап, кошумча иштөөгө кайтарды. Кыргызстандагы диний уюмдарды каттоого алууну иретке келтирүү долбоордогу башкы өзгөчөлүк катары каралууда. Көз карандысыз байкоочулар болсо долбоордон мамлекеттин динди көзөмөлдөө аракетин көрүп жатышат.
Биринчи май райондук соту кечээ БШКнын Бишкек шаардык кеңешке депутаттыкка талапкер Ишенбай Кадырбековго каршы берилген арызды канагаттандырды. Анын негизинде Борбордук шайлоо комиссиясынын токтому жокко чыгарылды. БШК 19-сентябрдагы отурумунда Кадырбековдун камакта кала берүүсүн сураган Республикалык каржы полициясынын сунушун четке каккан. Бүгүн болсо Каржы полициясынын тергөөчүсүнүн катышуусунда Бишкек шаардык соту Кадырбековго таандык дагы бир арызды карары күтүлүүдө.
Бишкек шаардык кеңешке талапкер Ишенбай Кадырбековдун камактан бошотулар-бошотулбастыгы бүгүн да ачыкталбай калды.
Өтүп бараткан аптада оппозициялык “Акыйкат үчүн” кыймылынын коомдук парламенти кезектеги жыйынына чогулуп, азыркы мамлекеттик системаны алмаштыруу үчүн Бириккен атуулдук кыймыл түзүү максатын алдыга койду. Оппозиция өз пландарын ноябрда өтүүчү курултайда бышыктоону макулдашты. Ошол эле мезгилде коомдук-саясий чөйрөдө оппозициянын бир күч катары чыгууга кудурети жок деп санап, ага өз негиздерин келтиргендер да бар.
“Борбор Азия мамлекеттеринин, анын ичинде Кыргызстандын көп тараптуу кызматташтыкка умтулуусу суу кечпейт.” Мындай пикирин тарых илимдеринин доктору Александр Князев кечээ Бишкекте маалымат жайында билдирди. Анын алдында Князевдин коомдук фонду “Кыргызстандагы орустар” аттуу китеп чыгарды. Макалалардын топтомунан түзүлгөн бул китепте негизинен Орусиянын Борбор Азиядагы саясатынын өткөнү, азыркысы жана келечеги тууралуу сөз болот. Ошол эле мезгилде китептин түзүүчүсүнүн көз карашын жергиликтүү бир катар талдоочулар сынга алып жатышат.
Кечээ (15-сентябрь) “Акыйкат үчүн” кыймылынын алдындагы Коомдук парламенттин кезектеги жыйыны болду. Анда өлкөдөгү социалдык-экономикалык саясий кырдаал, өлкөнү өнүктүрүү концепциясынын долбоору талкууланып, анын негизинде резолюция кабыл алынды. Отурумга коомдук парламент мүчөлөрү дээрлик толугу менен катышты. Алардан тышкары Социал-демократтар партиясы, Демократиялык Бириккен Союз, Бирдиктүү Кыргызстан өңдүү ылымсанаш кыймылдардын өкүлдөрү, Топчубек Тургуналиев, Алманбет Матубраимов баштаган бир катар коомдук, саясий ишмерлер келишти.
Кыргызстандагы медиа өкүлчүлүк өтүп бараткан аптада быйыл өлкөдө журналисттерге айып пул салуу кескин өсүп кетти деген билдирүү менен чыкты. Ушул эле аптада 1 млн. сомдук айыпты төлөбөй жатат деген негиз менен “Алиби” гезитинин баш редактору Бабырбек Жээнбеков 24 саат камакта отуруп чыкты. Кыргызстандагы маалымат каражаттары жана журналисттер кирептер болгон жагдайлардын себептерин иликтеген апта окуясы “Азаттыктын” окурмандарына сунушталат.
5-октябрга белгиленген жергиликтүү кеңештерге шайлоого талапкерлерди көрсөтүү мөөнөтү кечээ (4-сентябрда) аяктады. Бүгүнтөн баштап келерки беш күндө шайлоо комиссиялары талапкерлерди каттап бүтүшү керек. Бул аралыкта ЕККУнун Бишкек кеңсеси билдирүү таратып, жергиликтүү кеңештерге шайлоолордун мыйзам чегинде өтөрүнө үмүт артты.
Өтүп бараткан аптада Кыргызстандын тарыхында оор кырсык катталды. Жергиликтүү “Итек эйр” авиакомпаниясына тиешелүү Боинг-737 үлгүсүндөгү аба учагы “Манас” аба майданына жакын жерге кулап, анда 65 адам мерт болгондугу, 25 адам жабыр тарткандыгы жамы журттун үрөйүн учурду. Кырсык өлкөдөгү аба каттам тармагынын проблемаларын коомчулукка өзү менен кошо алып чыкты.
Өтүп бараткан аптадагы башкы окуялардын бири – “Акыйкат үчүн” кыймылынын кыйла убакыт тыныгуудан кийин кайрадан чогулуп, бир үстөлгө отурушу болду.
Жергиликтүү кеңештерге 5-октябрдагы шайлоодо “Ак шумкар” менен “Ата Мекен” партиясы бири-бирине колдоо көрсөтөт жана ар кандай саясий акцияларда бирге аракеттенишет. Мындай чечим бүгүн аталган партиялардын саясий кеңештеринин Бишкектеги биргелешкен жыйынында кабыл алынды. Буга чейин ушундай эле макулдашуу “Ата Мекен” жана Социал-демократтар партияларынын ортосунда болгон.
Оппозициялык күчтөрдүн “Акыйкат үчүн!” кыймылы өлкөдөгү коомдук-саясий, экономикалык жана социалдык кырдаалга канагаттандырарлык эмес деп баа берди. Мындай тыянакты кыймыл жайкы тыныгуудан кийин бүгүн (20-август) өткөргөн кезектеги отурумунда чыгарды. Оппозициянын мындай баасын бийликтин тарапкерлери оппозициянын кезектеги эле негизи жок сыны катары кабылдап жатышат.
Президент Курманбек Бакиев «Жарандардын тынч, куралсыз чогулуу, митинг, жүрүштөрдү эркин өткөрүү укугу жөнүндөгү» мыйзамга өзгөртүү жана толуктоолорду киргизген мыйзамга 6-августта кол койду. Узак тыныгуудан кийин кол коюлган бул мыйзамды жергиликтүү жана эл аралык укук коргоочулар тынчсыздануу менен кабыл алышты.
Президент Курманбек Бакиев узак тыныгуудан кийин, 6-августта “Жарандардын тынч, куралсыз чогулуу, митинг, демонстрацияларды эркин өткөрүү жөнүндөгү» мыйзамга кол койду. Бул укук коргоочулар арасында нааразы пикирлерди жаратууда. Президенттин бул кадамына карата “Азаттыктын” суроолоруна таңкы түз ободо «Кылым шамы» укук борборунун башчысы Азиза Абдырасулова жооп берди.
АКШга таандык курал-жарактардын Бишкек четиндеги бир үйдөн кармалышына байланышкан окуяны кечээ эки тараптын тиешелүү расмий өкүлдөрү талкуулап, аскерий окууларды уюштурууда Кыргызстандын айрым мыйзамдары сакталбай калган деп тапты. Кечээ Ички иштер министрлиги Бишкектин түштүк чет жакасында америкалык атуул ижарага алган бир үйдө 4-августта чоң өлчөмдө курал-жарактар табылып, окуя тергөөгө алынгандыгын жарыялаган. АКШ элчилиги бул курал-жарактар Бишкекке тийешелүү кыргыз мекемелеринин толук кабардар болушунун шартында жана биргелешкен аскерий машыгуу үчүн алынып келингендигин маалымдаган. Бейрасмий булактар ызы-чуунун чыгышына Кыргызстандын Ички иштер министрлиги менен Улуттук Коопсуздук боюнча мамлекеттик комитетинин ортосунда өз ара маалымат алмашуу болбогондугу түрткү болгондугун айтышууда.
Апта башында көз карандысыз “Де-факто” гезитинин баш редакторуна каршы козголгон ишти Биричи май райондук соту Бишкек шаардык прокуратурасына кайра тергөөгө жиберди. Ушул эле аптада Биринчи май райондук соту гезитти дагы 2 миллион сом доого жыккандыгы маалымдалды.
28-июлда Биринчи май райондук соту “Де-факто” гезитинин баш редактору Чолпон Орозобекова менен “Эр айдоочу” коомдук уюмунун башчысы Качкын Булатовго каршы козголгон кылмыш ишин кайра тергөө үчүн Бишкек шаардык прокуратурага кайтарды. Ушул эле күнү “Де-факто” гезитине жарандык негизиндеги эки арызга ылайык Биринчи май райондук соту тарабынан 2 миллион сом айып салынгандыгы маалымдалды. Июнь айынын ортосунда Бишкек шаардык прокуратура “Де-факто” гезит атайылап жалган маалымат таратты деген негиз менен кылмыш ишин козгогон болчу.
Дагы жүктөңүз
