Өзбекстан Сох анклавындагы чек ара көзөмөлүн күчөткөнү маалымдалууда.
Баткен облусунун тең жарым калкы ааламга чыгарда Өзбекстандын Сох анклавын аралап өтүшөт. Мындан тышкары Баткен районунун эки айыл округунун жашоочулары күнүмдүк турмушта бул анклавга кирип-чыгып турушат.
Аймак жашоочулары акыркы апталарда Сохтон өтөөрдө чек ара көзөмөл бекеттери текшерүүнү бир аз катуулатып, тыкыр көзөмөлдөп калганы байкалганын айтышат. Мындайда баткендиктер дароо каттамды Баткен – Бүргөндү – Пүлгөн жолуна алмаштыра койгонго мүмкүнчүлүк түзүлгөн. Аталган айланма жолдун дээрлик 65 пайыздайы бүтүп калган.
Өткөн күнү эле Ошко барарда Сох аркылуу өтүп, кайтып келатканда айланма жол аркылуу келгенин айтат жергиликтүү тургун Алимакан:
- Ошко барганда Сох менен өттүк. Бир аз текшерүүнү катуулатып коюшуптур. Сумкаларды да тыкыр карап, бирден өткөрүп жатышат. Ошондуктан кайра кайтканда айланма жол менен эле келдик, тынч дедик да. Бул жол да жакшы болуп калыптыр.
Өзбекстан Сох анклавын айланып өтүүчү Баткен – Бүргөндү – Пүлгөн жолунун курулушун токтотуу талабы менен Кыргызстанга кайрылганы да айтылган эле. Ал гана эмес, Сох анклавынын айланасындагы кээ бир жылып жүрүүчү чек ара көзөмөл топтору да мурда турган жайларынан Кыргызстанга карай жылып жатат деген да маалыматтар айтыла баштады. Мындай учур Таян айылына кире беришинде орун алды дейт жергиликтүү тургун Токтокан.
Токтокандын айтымында, өзбек чек арачылары айылга кире бериштеги жазуудан да өтүп, өз ишмердүүлүгүн жүргүзүп жаткан экен:
- Мурда кыйла нары жакта турушчу эле. Азыр болсо “Кош келиңиздер” деген жазуудан да ичкери кирип турушат. Таян айылынын кире беришине жетип калышты. Ар бир кишини катуу текшерип жатышат.
Кошуна өлкөнүнүн мындай мамилеси көндүм көрүнүш. Ташкен кандайдыр бир өзгөрүүгө багытталганда эле же Кыргызстан менен эсептешкиси келип, кайсы бир маселени чечүүгө келгенде ушундай жолго барат дешет.
Жергиликтүү серепчи Алтынбек Гафур уулу:
- Буга чейин деле биз бул өткөрмө бекеттеринен өтүп жүрөбүз. Мындайча айтканда баткендиктер мындай текшерүүлөргө көнүп калган десе болот. Мунун бизге таасири деле аз. Себеби биз айланма жол менен каттап турууга мүмкүнчүлүк бар да. Кошуналар чек арадагы өткөрүү тартибин күчөтүп жатканы өтө коркунучтуу көйгөй дегенге болбойт. Бирок Өзбекстан ушундай саясатын ар качан кайсы бир маселени чечүүдө, же Кыргызстанга кырын салып калганда жүргүзө берет. Муну менен Өзбекстан кошуналарсыз деле жашап кете алабыз дегенди көрсөткүсү келип жаткандай.
Аймак жашоочулары акыркы апталарда Сохтон өтөөрдө чек ара көзөмөл бекеттери текшерүүнү бир аз катуулатып, тыкыр көзөмөлдөп калганы байкалганын айтышат. Мындайда баткендиктер дароо каттамды Баткен – Бүргөндү – Пүлгөн жолуна алмаштыра койгонго мүмкүнчүлүк түзүлгөн. Аталган айланма жолдун дээрлик 65 пайыздайы бүтүп калган.
Өткөн күнү эле Ошко барарда Сох аркылуу өтүп, кайтып келатканда айланма жол аркылуу келгенин айтат жергиликтүү тургун Алимакан:
- Ошко барганда Сох менен өттүк. Бир аз текшерүүнү катуулатып коюшуптур. Сумкаларды да тыкыр карап, бирден өткөрүп жатышат. Ошондуктан кайра кайтканда айланма жол менен эле келдик, тынч дедик да. Бул жол да жакшы болуп калыптыр.
Өзбекстан Сох анклавын айланып өтүүчү Баткен – Бүргөндү – Пүлгөн жолунун курулушун токтотуу талабы менен Кыргызстанга кайрылганы да айтылган эле. Ал гана эмес, Сох анклавынын айланасындагы кээ бир жылып жүрүүчү чек ара көзөмөл топтору да мурда турган жайларынан Кыргызстанга карай жылып жатат деген да маалыматтар айтыла баштады. Мындай учур Таян айылына кире беришинде орун алды дейт жергиликтүү тургун Токтокан.
Токтокандын айтымында, өзбек чек арачылары айылга кире бериштеги жазуудан да өтүп, өз ишмердүүлүгүн жүргүзүп жаткан экен:
- Мурда кыйла нары жакта турушчу эле. Азыр болсо “Кош келиңиздер” деген жазуудан да ичкери кирип турушат. Таян айылынын кире беришине жетип калышты. Ар бир кишини катуу текшерип жатышат.
Кошуна өлкөнүнүн мындай мамилеси көндүм көрүнүш. Ташкен кандайдыр бир өзгөрүүгө багытталганда эле же Кыргызстан менен эсептешкиси келип, кайсы бир маселени чечүүгө келгенде ушундай жолго барат дешет.
Жергиликтүү серепчи Алтынбек Гафур уулу:
- Буга чейин деле биз бул өткөрмө бекеттеринен өтүп жүрөбүз. Мындайча айтканда баткендиктер мындай текшерүүлөргө көнүп калган десе болот. Мунун бизге таасири деле аз. Себеби биз айланма жол менен каттап турууга мүмкүнчүлүк бар да. Кошуналар чек арадагы өткөрүү тартибин күчөтүп жатканы өтө коркунучтуу көйгөй дегенге болбойт. Бирок Өзбекстан ушундай саясатын ар качан кайсы бир маселени чечүүдө, же Кыргызстанга кырын салып калганда жүргүзө берет. Муну менен Өзбекстан кошуналарсыз деле жашап кете алабыз дегенди көрсөткүсү келип жаткандай.