Вирус Кытайдан тышкары өлкөлөрдө да тездик менен тарап жаткандыктан Кыргызстанда кооптонуу күчөдү. Жумгалда жергиликтүү эл жол салып жаткан кытайларды айылдан чыгарууну талап кылышса, айрымдар Кытай жарандарынын өлкөгө кирүүсүнө убактылуу тыюу салууну сунуш кылышууда.
Расмий маалыматка караганда, 28-январдан 21-февралга чейин Кыргызстанга Кытайдан 1 356 адам келди. Анын ичинен 876сы Кыргызстандын, 363ү Кытайдын, 36сы Орусиянын, калганы башка өлкөнүн жарандары.
Кытайдагы коронавирус эпидемиясына байланыштуу алдын алуу иштеринин алкагында Кыргызстанда 141 адам дарыгерлердин көзөмөлүндө турат. Оорулардын алдын алуу жана мамлекеттик санитардык-эпидемиологиялык көзөмөл департаментинин жугуштуу ооруларды көзөмөлдөө бөлүмүнүн башчысы Динара Оторбаева алардын 61и Кытайдын жарандары экенин айтты.
«Кытайдан келген 1000ден ашык киши дарыгерлердин кароосунан өттү. Ухань шаарынан келгендер ооруканада сөзсүз 14 күн жатышат. Андан тышкары Кыргызстанга чектеш жайгашкан Үрүмчүдөн келгендерди да карантинге алуудабыз. Калгандарынан үч күндүн ичинде анализ алып, атайын алгоритмге жараша иштеп жатабыз», - деди Оторбаева.
Кытайдан алып келинген кыргызстандык студенттер.
Соңку маалыматтар боюнча, Кытайда коронавирустан өлгөндөр 2 500 жетип, вирусту жуктургандардын саны 77 миң киши болду.
Дүйшөмбү күнү вирусту жугузуп алгандар алгачкы жолу Ооганстанда, Бахрейнде жана Кувейтте катталды. Иранда вирусту 50дөй киши жугузуп, анын ичинен 12си каза тапты. Түштүк Кореяда ооруну жугузуп алгандардын саны 770 кишиге чукулдады. Жети киши оорудан көз жумду. Италияда 150 киши дартка чалдыгып, үч киши каза тапканы маалым болду.
Коронавирустун Кытайдан башка өлкөлөрдө да тездик менен жайылышына байланыштуу Кыргызстанда вирустан кооптонгондор өкмөттү кошумча чараларды кабыл алууга чакырып жатышат. Алардын бири - Жогорку Кеңештин депутаты Эмил Токтошев:
Эмил Токтошев.
«Өкмөт Кыргызстанга Кытайдын жарандарынын кирүүсүн убактылуу токтотуп турушу керек. Кудай сактасын, бирок кокустан бул вирус Кыргызстанга кирсе мамлекет кыйналып калат. Башка өлкөлөр вирусту алдын алыш үчүн ушундай чараларды көрүп жатат. Биз да ушундай эле чечим кабыл алышыбыз керек».
2019-жылы Кыргызстандын Мамлекеттик миграция кызматы Кытайдын 8900 жарынына иштөө үчүн уруксат документин берген. Жыл башында майрамга байланыштуу 5000ден ашык кытай жараны чыгып кетип, азыр алар кайрадан кайтып келүүдө. Арасында коронавирус жуктуруп алгандар бар экени жана Кытайдан келгендер чек арадан текшерилбей эле өтүп жатканы боюнча ар кандай маалыматтар тарап жатат.
Өткөн аптанын аягында социалдык тармактын колдонуучулары Бишкектеги ооруканалардын бирине дене табы көтөрүлгөн кытай жараны алып келингендиги тууралуу маалыматтарды жазып, дүрбөлөңгө түшкөн. Кийин Саламаттык сактоо министрлиги маалымат таратып, сыркоолоп, эти ысыган кытай жаранын «Тез жардам» 20-февралда Республикалык жугуштуу оорулар клиникалык ооруканасына жеткиргенин, анализ алынып, жыйынтыгында таза чыкканын билдирди.
Кыргызстанга коронавирустун келүүсүн алдын алуу жана жайылышына жол бербөө боюнча республикалык штабдын мүчөсү, вице-премьер-министр Алтынай Өмүрбекова Кытайдан келген жарандар дыкат текшерилип жатканын айтууда.
Алтынай Өмүрбекова.
«Кытайдан келгендер Кытайдын, Кыргызстандын же Орусиянын жараныбы текшерилип, карантинден сөзсүз өтүп жатышат. Ал Стамбул же Москва аркылуу учуп келсе да карантинге жаткырып жатабыз. «Жөн гана чыгып кетиптир. Айрымдар үчүн жашыл коридор түзүлүп жатыптыр» деген сөздөр чындыкка дал келбейт».
Былтыр чет өлкөлүк жарандарга жумуш үчүн бөлүнгөн 17400 квотанын 12400ү пайдаланылды. Квотанын көбү Кытай жарандарына берилген. Алар негизинен жол куруу жана тоо-кен ишканаларында иштешет. Коронавируска байланыштуу кооптонуудан кийин Кыргызстан Кытайдын жарандарына виза берүүнү убактылуу токтоткону белгилүү болду.
23-февралда Жумгалдын Кабак айылынын айрым тургундары түндүк-түштүк альтернативдүү жолун салып жаткан кытайлык ишкананын жумушчулары айылдын ичинде жүргөнүнө каршы болуп, нааразылык акциясына чыгышты. Алар вируска байланыштуу кытайлыктардын айылдан чыгышын талап кылышты.
Кытайдын жарандары Бишкек эркин экономикалык аймагында да көп иштейт. Ал жакта Кытайдын эки жараны вирусту жуктуруп алганы боюнча да маалыматтар тараган. Алтынай Өмүрбекова бул сөздөр тастыкталбаганын билдирди.
«Бишкек эркин экономикалык аймагында иштеген кытай жарандары бир нече жолу текшерүүдөн өттү. Жетекчисин да чакырып маалымат алдык. Азыр абал туруктуу эле».
Коронавирустун келүүсүн алдын алуу жана жайылышына жол бербөө боюнча республикалык штаб Кыргызстандын аймагында жана чет өлкөдө да кыргыз жараны вирусту жуктурган учур каттала электегин маалымдады.
Ал эми Жапониядагы коронавирус чыккан «Diamond Princess» саякат кемесинен карантинден чыккан кыргыз жаранынын абалы канааттандырарлык. Бул тууралуу тышкы иштер министринин орун басары Нурлан Абдрахманов Бишкекте өткөн басма сөз жыйынын айтып, Кытайдагы кыргызстандыктар боюнча маалымат берди.
Нурлан Абдрахманов.
«Кытайдын Билим берүү министрлигинин берген маалыматы боюнча, 2018-2019-жылкы окуу мезгилинде кыргызстандык 4614 студент өлкөнүн жогорку окуу жайларында окуган. Кытайдагы майрамга байланыштуу анын бир бөлүгү Кыргызстанга келген, калганы Кытайда».
Коронавирус илдети чыккан Кытай менен чек ара январдын аягында жаңы жылдык майрамга карата жабылган. Кийинчерээк Мамлекеттик чек ара кызматы эки өлкөнүн ортосундагы өткөрмө бекеттер Кытайда вируска байланыштуу абал турукташмайынча ачылбай турганын билдирген. Ошондой эле Кыргызстан менен Кытайдын ортосундагы бардык аба каттамдары токтоп турат.