“Рунеттин” же Интернеттин Орусиядагы сегментинин өз алдынчалыгын камсыз кылаары белгиленген мыйзам долбоору шейшемби күнү Думада кызуу талкууга жем таштады.
Чү дегенде эле долбоордун авторлорунун бири, Федерация Кеңешинин Конституциялык мыйзамдуулук боюнча комитетинин жетекчисинин орун басары Людмила Бокова баяндама жасап, бул мыйзам Орусияга зарыл экенин айтты:
- Орусиянын Маалыматтык коопсуздук боюнча доктринасында чек аралар ортосундагы маалыматтын агымы барган сайын геосаясий, аскердик жана террорчулук сыяктуу кылмыштуу максаттарга жетүү үчүн колдонулуп жатканы жазылган. АКШнын Улуттук киберкоопсуздук тууралуу стратегиясында белгиленген факторлор маалымат коопсуздугун камсыз кылуу маселесинин актуалдуу экенин көрсөтөт. Мындай шартта Орусияда Интернеттин узак мөөнөткө туруктуу иштешин камсыз кылган жана интернет-сервистеринин ишенимдүүлүгүн арттыра турган коргоочу механизмдерге муктаждык бар.
Мыйзам долбоорунда Орусиянын Интернет сегментинин чет өлкөлүк серверлерден өз алдынча иш алып барышы үчүн түрдүү чаралар камтылган.
- Маселен Орусиянын интернет-операторлору Дүйнөлүк желеге байланыша албай калган шартта орус интернет-ресурстарынын үзгүлтүксүз иштей бериши үчүн өлкөдө тиешелүү инфраструктура түзүлүшү керек.
- Байланыш түйүндөрүнө тыюу салынган маалыматка же сайттарга бөгөт коюуга жөндөмдүү атайын техникалык жабдыктар орнотулат.
- Орусиялык колдонуучулар бири-бири менен алмашкан маалыматтарды өлкөнүн чегинен чыгарбоого болушунча аракет көрүлөт.
- Мындан тышкары интернет-провайдерлер коркунучтуу кырдаал жаралган учурда трафикти башкарууну өкмөттүк органга өткөрүп берүүгө милдеттүү болот.
Соңку жобонун чоо-жайын Думанын Маалыматтык саясат жана байланыш комитетинин төрагасы Леонид Левин мындайча түшүндүрүп берди:
- Мыйзам долбоорунда “Роскомнадзордун” базасында маалыматтык коркунучтардын алдын алуучу борбор түзүү сунушталууда. Ал Интернет трафигинин багыттарын аныктап, көзөмөлдөп турат. Эгер өзгөчө кырдаал жаралса, Орусиянын ичиндеги маалымат агымын башкарууну колго алат.
Ошондой эле мыйзам долбооруна ылайык, коркунучту аныктоо жана түрдүү кырдаалда "Рунеттин" ишин калыбына келтирүү жолдорун жеткире иштеп чыгыш үчүн бийлик өкүлдөрү менен байланыш операторлору машыгуудан өтүп турушу керек.
Орусиянын маалымат каражаттары мындай машыгуулардын алгачкысы 1-апрелге чейин өтөөрүн кабарлашты. Бул иш-чаранын алкагында Орусиянын Интернет сегменти Дүйнөлүк желеден убактылуу бөлүнүп, киберчабуулдарга каршы коргонуу жолдору текшерүүдөн өтмөкчү.
Мурдарак орус өкмөтүнүн эксперттери "эгемен Рунет" тууралуу мыйзам ишке кирсе, «Роскомнадзордун» түздөн-түз кийлигишүүсү күчөйт деп эскертишкен. Ал эми операторлорго кенемте катары жылына 134 миллиард рублга чейин акча сарпталарын эсептеп чыгышкан.
Жаңы мыйзам долбоорун орус парламентиндеги бир нече депутат сынга алды.
- Мыйзам долбоорунун техникалык мааниси түшүнүктүү. Бардык Интернет жолдору серверлер аркылуу бир түйүнгө биригет. Ошону гана көзөмөлгө алышат. Мындай жол менен техникалык жактан каалаган нерсеге бөгөт койсо болот. Албетте, бул жерде демократия менен адам укуктарынын жыты да жок, - деп билдирди “Адилеттүү Орусия” партиясынын депутаты Федот Тумусов.
Кантсе да мыйзам долбоорун 450 орундуу Мамлекеттин Думанын 334 депутаты биринчи окууда жактырды. 47 эл өкүлү каршы болду. Орус маалымат каражаттары бул документти бийликтеги "Бирдиктүү Орусия" партиясы колдоп жатканын, парламенттеги коммунисттер каршы экенин маалымдашты. Мыйзам долбоорлорунун авторлорунун бири өз партиясынан чыкканына карабай ЛДПРдин башчысы Владимир Жириновский да документти колдобой турганын билдирди.
Коммуникациялар жөнүндө мыйзам сыяктуу бир катар расмий документтерге өзгөртүү киргизүүнү караган бул долбоор орус парламентинин төмөнкү палатасына декабрь айында келип түшкөн.
Бул долбоор экинчи, үчүнчү окууда кабыл алынгандан кийин президент Владимир Путинге кол коюуга жөнөтүлөт. Кремлдин басма сөз катчысы Дмитрий Песков документ тууралуу комментарий берүүдөн баш тартып, мыйзам долбоорун "адистер талкуулап жатканын" айтуу менен гана чектелди.
Кантсе да Орусияда Интернеттин өз алдынчылыгын камсыз кылуу аракети Батыш өлкөлөрүндө Москванын дарегине киберчабуулдар жана социалдык тармактардагы кастыкты козутуучу аракеттер боюнча айыптоолор айтылып жаткан учурга туш келди. Мыйзам долбоорунун авторлору орус тарапка хакердик чабуулдар тууралуу негизсиз кине коюлуп жатканын белгилешти.
