Парламентте акыйкатчыны шайлоо эки айлампа менен өттү. Биринчисинде парламенттеги 5 фракция көрсөткөн 16 талапкердин бири дагы добуштардын жарымынан көбүн ала алган жок. Натыйжада 20 депутаттын добушун алып, калган талапкерлерден озуп чыккан учурдагы акыйкатчы Турсунбек Акун менен мурдагы акыйкатчы, Жогорку Кеңештин азыркы депутаты Турсунбай Бакир уулу экинчи турга өттү. Экинчисинде 51 добуш менен Турсунбек Акун озуп чыкты.
Бул тууралуу акыйкатчыны шайлоо боюнча комиссиянын төрагасы Акуналы Досалиев жарыялады:
- Добуш берүүнүн жыйынтыгында Турсунбек Акунга 51 депутат макул, 43 каршы добуш беришти. Ал эми Турсунбай Бакир уулуна болсо 35 депутат макул деген, 59у каршы добуш беришти. Ошентип Турсунбек Акун Кыргызстандын акыйкатчылыгына кайрадан шайланды.
Акыйкатчылыкка кайрадан шайланган Турсунбек Акун экинчи мөөнөттөгү максаттары тууралуу “Азаттыкка” буларды айтып берди:
- Биз азыр БУУнун алдындагы Адам укуктары боюнча комиссиянын Б тобуна мүчөбүз. Мына ушуну эң жогорку А тобуна мүчө кылууга аракет кылам. Экинчиден, акыйкатчы аппаратындагы кызматкерлерди кыскартып, алардын айлыгын көбөйтүү менен иштин сапатын күчтөйм. Укук коргоо жаатында болсо аялдардын, майыптардын укуктарын тебеленишине каршы маанилүү иштер аткарылат.
Бирок бир катар депутаттар жана талапкерлер акыйкатчы шайлоодо мыйзам бузулганын айтып чыгышты. Акыйкатчылыкка талапкерлердин бири “Кылым шамы” укук коргоо уюмунун төрайымы Азиза Абдирасулованын айтымында, тиешелүү мыйзамга ылайык, акыйкатчылыкка талапкерлерге өз-өзүнчө добуш берүү зарыл болчу:
- Бүгүнкү шайлоо кандай чыр менен башталса, ошондой чыр менен аяктады. Буга депутаттардын мыйзамды бузуу менен жараянды өткөргөнү себеп болду. Аны талапкерлер эле эмес, депутаттар деле айтып жатышат. Ошондуктан мыйзам бузуу менен шайланган акыйкатчынынын легитимдүүлүгү боюнча көп суроолор пайда болуп калды.
Бирок акыйкатчыны шайлоо боюнча комиссиянын мүчөсү, депутат Абдыжапар Бекматов айтылган дооматтар негизсиз деп эсептейт:
- Мыйзам бузулду деген болбогон кеп. Биз Жогорку Кеңештин регламентин да, Акыйкатчы боюнча мыйзамды да бузбай туруп шайлоо өткөрдүк.
Эми кайрадан акыйкатчылыкка шайланган Турсунбек Акун 14-февралда Жогорку Кеңеште ант берип, расмий түрдө кызматына киришет.
54 жаштагы Турсунбек Акун Кыргызстан эгемендик алгандан баштап укук коргоочулук миссияны аткарып келе жатат. Аны бүт дүйнөгө тааныткан окуя 1999-жылы Баткенге сырттан өздөрүн Өзбекстан ислам кыймылы атаган куралдуу топ кол салганда болгон эле. Жапондук төрт геологду, кыргыз генералын алар туткундап кеткенде Турсунбек Акун жалтанбастан тил кат жеткирип барып, кармалгандар аман-эсен экенин билип кайткан.
2000-жылдары Акун тынымсыз митингдер менен жүрүштөрдү уюштуруучу катары белгилүү болгон. Бир сапар аны уурдап кетип, кайра аман соо кайтып келгени бар. 2002-жылы Аксыда демонстранттарга ок атылганда алдыңкы сапта турган. Акундун акыйкатчылык ишмердүүлүгүндө аны менен кошо иштешкен мурдагы шакирттери акыйкатчы өзү кээде адилетсиз иш кылат деп айгак болуп, басма сөз жыйынында айтып чыккан. Бирок Акун бул билдирүүнү касын тиккендердин ойдон чыгарганы деп жооп кайтарган.
Муну менен катар анын мен “Акыйкатчы болуп төрөлгөм. Бул жерге менден башка киши чыдабайт. Мен мындан башка жумуш кыла албайм” дегени эсте калаарлык учкул сөзгө айланып калды. Эми эски-жаңы акыйкатчынын кызмат мөөнөтү 2018-жылга чейин созулат.
Кыргызстанда акыйкатчы институту мындан 11 жыл мурда түзүлүп, алгачкы акыйкатчы азыркы депутат Турсунбай Бакир уулу болгон.
Бул тууралуу акыйкатчыны шайлоо боюнча комиссиянын төрагасы Акуналы Досалиев жарыялады:
- Добуш берүүнүн жыйынтыгында Турсунбек Акунга 51 депутат макул, 43 каршы добуш беришти. Ал эми Турсунбай Бакир уулуна болсо 35 депутат макул деген, 59у каршы добуш беришти. Ошентип Турсунбек Акун Кыргызстандын акыйкатчылыгына кайрадан шайланды.
Акыйкатчылыкка кайрадан шайланган Турсунбек Акун экинчи мөөнөттөгү максаттары тууралуу “Азаттыкка” буларды айтып берди:
- Биз азыр БУУнун алдындагы Адам укуктары боюнча комиссиянын Б тобуна мүчөбүз. Мына ушуну эң жогорку А тобуна мүчө кылууга аракет кылам. Экинчиден, акыйкатчы аппаратындагы кызматкерлерди кыскартып, алардын айлыгын көбөйтүү менен иштин сапатын күчтөйм. Укук коргоо жаатында болсо аялдардын, майыптардын укуктарын тебеленишине каршы маанилүү иштер аткарылат.
Бирок бир катар депутаттар жана талапкерлер акыйкатчы шайлоодо мыйзам бузулганын айтып чыгышты. Акыйкатчылыкка талапкерлердин бири “Кылым шамы” укук коргоо уюмунун төрайымы Азиза Абдирасулованын айтымында, тиешелүү мыйзамга ылайык, акыйкатчылыкка талапкерлерге өз-өзүнчө добуш берүү зарыл болчу:
- Бүгүнкү шайлоо кандай чыр менен башталса, ошондой чыр менен аяктады. Буга депутаттардын мыйзамды бузуу менен жараянды өткөргөнү себеп болду. Аны талапкерлер эле эмес, депутаттар деле айтып жатышат. Ошондуктан мыйзам бузуу менен шайланган акыйкатчынынын легитимдүүлүгү боюнча көп суроолор пайда болуп калды.
Бирок акыйкатчыны шайлоо боюнча комиссиянын мүчөсү, депутат Абдыжапар Бекматов айтылган дооматтар негизсиз деп эсептейт:
- Мыйзам бузулду деген болбогон кеп. Биз Жогорку Кеңештин регламентин да, Акыйкатчы боюнча мыйзамды да бузбай туруп шайлоо өткөрдүк.
Эми кайрадан акыйкатчылыкка шайланган Турсунбек Акун 14-февралда Жогорку Кеңеште ант берип, расмий түрдө кызматына киришет.
54 жаштагы Турсунбек Акун Кыргызстан эгемендик алгандан баштап укук коргоочулук миссияны аткарып келе жатат. Аны бүт дүйнөгө тааныткан окуя 1999-жылы Баткенге сырттан өздөрүн Өзбекстан ислам кыймылы атаган куралдуу топ кол салганда болгон эле. Жапондук төрт геологду, кыргыз генералын алар туткундап кеткенде Турсунбек Акун жалтанбастан тил кат жеткирип барып, кармалгандар аман-эсен экенин билип кайткан.
2000-жылдары Акун тынымсыз митингдер менен жүрүштөрдү уюштуруучу катары белгилүү болгон. Бир сапар аны уурдап кетип, кайра аман соо кайтып келгени бар. 2002-жылы Аксыда демонстранттарга ок атылганда алдыңкы сапта турган. Акундун акыйкатчылык ишмердүүлүгүндө аны менен кошо иштешкен мурдагы шакирттери акыйкатчы өзү кээде адилетсиз иш кылат деп айгак болуп, басма сөз жыйынында айтып чыккан. Бирок Акун бул билдирүүнү касын тиккендердин ойдон чыгарганы деп жооп кайтарган.
Муну менен катар анын мен “Акыйкатчы болуп төрөлгөм. Бул жерге менден башка киши чыдабайт. Мен мындан башка жумуш кыла албайм” дегени эсте калаарлык учкул сөзгө айланып калды. Эми эски-жаңы акыйкатчынын кызмат мөөнөтү 2018-жылга чейин созулат.
Кыргызстанда акыйкатчы институту мындан 11 жыл мурда түзүлүп, алгачкы акыйкатчы азыркы депутат Турсунбай Бакир уулу болгон.
