Айбек Турганбаевдин айтымында, бул окуя боюнча дыкаат тергөө жүрүп жатат.
31-январда Токмоктогу аскердик бөлүктү текшерүү учурунда аскерий техникалык мүлктү сактоо кампасында жардыргыч заттарга тишелүү 245 даана капсул-детонатор, 85 даана электр детонатор жана жардыргыч заттарга тиешелүү зымдар жок болуп чыккан.
- Коргоо министрлиги тарабынан атайын билдирүү жөнөтүлгөн. Анда аскерий техникалык кампада айрым бир ок-дарылардын жок болгонуна байланыштуу иликтөө жүргүзүүнү суранышкан. Бул боюнча дароо Бишкек гарнизондук прокуроруна тапшырма берилген.
Ошол эле күнү аскер прокуратуранын Сагын Мукашев жана башка кызматкерлери бириккен тергөө тобу окуя болгон жерде текшерүү жүргүзүшкөн. Кароонун натыйжасында аскерий техникалык мүлктү сактоо кампасында айрым ок-дармектер жок болгону анык болгон. Мунун ичинде аскер термининде 245 даана капсул-детонатор, 85 даана электр детонатор жана жардыргыч заттарга тиешелүү зымдар жок болуп чыккан.
Ошол эле күнү, 31-январда Кыргызстандын Жаза кодексинин 244-беренеси (куралдарды, ок-дарыларды, жардыргыч заттарды сактоо боюнча милдетин талаптагыдай аткарбоо), 245-беренеси (ок атуучу куралдарды, ок-дарыларды жана жарылуучу заттарды уурдоо) боюнча кылмыш иши козголду.
- Азыр тергөө иштери жүрүп жатканын белгиледиңиз. Алдын ала божомолдорду айтса болобу, кантип жоголду, кандай шартта?
- Бүгүнкү күндө кылмыштын бети ачыла элек. Бирок тергөө тарабынан ар кандай божомолдор түзүлгөн. Ошол божомолдор менен иштер жүрүп жатат. Айрым шектүү кызматкерлер бар. Бирок тергөөнүн кызыкчылыгына байланыштуу азыр алдын ала айтуу туура эмес деп ойлойм.
Биринчиден, жардыргыч заттарга тиешелүү жоголгон заттар боюнча ар кандай божомолдор иштелип атат. Ошонун бири, мисалы, ошол жердеги аскер кызматкерлеринин тиешеси барбы, же жокпу деген маселе текшерилип атат.
Экинчиден, сырттан келип уурдоо уюштурулган жокпу, ал текшерилип жатат. Мындан сырткары ошол жердеги аскер куралдуу күчтөрүнүн башчыларынын кыймыл аракетинде же кыймылында шалаакылык барбы, же жокпу деген маселе да текшерилет.
Тергөө учурунда бардык кыймыл-аракеттерге, кыймылсыздыкка да укуктук баа берилет. Мындан сырткары аскерий техникалык мүлктү сактоочу кампада аскердик бөлүкчө кайтарууга алынганбы, багытталганбы жана ошол кызматтын иш алып баруусу да толук камтылып, текшерилет.
- Жоголгон куралдардын күчү канчалык?
- Уурдалып кеткен ок-дарылар жардыргыч зат болмоюн эч кандай күчү жок. Ага бир гана жардыргыч зат кошулуш керек жана жардыргыч затты иштетүүгө, жардырууга кошумчаланган заттар.
- Буга чейин өлкөдө бир топ жардыруулар орун алды, жардыруу аракети болду. Ошол себептүү да бул жоголгон заттар кимдин колуна түшүп калышы мүмкүн деген божомолдор каралып жатабы?
- Бул албетте каралат. Азыр президент Роза Отунбаева терроризмге каршы багытталган күрөштү чамдоо жөнүндө көрсөтмө берип жатпайбы. Жакында эле Спорт имаратынын жанында жана башка жерлерде жардыруу болду. Бирок ал жардыргыч заттардын бардыгы өз алдынча жасалган, аскер кампаларынан уурдалган эмес. Себеби биз жакын арада эле аскер кампаларды, ок-заттар, куралдар кайтарыла тургандардын баарын текшерип, ал жерде жетишпестик аныкталган эмес.
Азыркы божомолго салсак балким бул сыртта бирөөлөргө сатып жибериши да мүмкүн. Экинчиден, Токмоктун тегерегинде майда-чүйдө көлмөлөр көп, балык уулоого да керек болуп калат. Бирок биз муну менен өзүбүздү жооткоткубуз келбейт, биз радикалдык күчтөрдүн, экстремисттер, террористтердин колуна түшпөсүн деген багыттар менен иштерди жүргүзүп жатабыз.
- Мына ушул радикалдык күчтөрдүн, экстремисттер, террористтердин колуна түшүп калышы мүмкүн деген да божомолдор барбы?
- Божомолдор бар, болбой койбойт. Бул боюнча Улуттук коопсуздук комитети, Ички иштер министрлиги тарабынан да ыкчам топ түзүлүп, иштерди жүргүзүп жатат. Козголгон кылмыш иши боюнча ички иштер министри Зарылбек Рысалиевге мен кат жазып бердим. Катта биздин тергөө тобубузга ыкчам кызматкерлердин коштоосун сурандык. Алар да кылмыштын бетин ачууга, тегеректеги айрым издөөдө жүргөн жарандарга керек болуп калганбы, аракеттер ошолор боюнча чамдап иштөөгө багытталууда.
- Эмнеге президент Роза Отунбаева Токмоктогу аскер бөлүгүнө барып келгенден кийин куралдар жоголуп атат деген да суроолор бар?
- Бул жумурткадан кыр издегендей эле маселе. Муну байланыштыруунун эч кажети жок. Тергөөнүн жүрүшүндө бул качан жоголгону аныкталат.
- Жоголгон куралдарды сатып жибериши мүмкүн деген да божомолдор болуп аткан экен. Бул ушунчалык кымбат баа турабы?
- Мен тергөөнүн көп сырлары бар дедим. Аны тергөөнүн кызыкчылыгына байланыштуу ачык жарыялап айта албайбыз.
- Сиз башында текшерүүлөрдө куралдардын жетишпестиги аныкталды деп айттыңыз. Бул пландуу текшерүү беле же сиздерге кандайдыр бир кабар келгенден кийин анан текшере баштадыңыздарбы?
- Жок, бизге маалымат түшкөн эмес. Акыркы мезгилде куралдын, ок-дарылардын жана башка заттардын, алардын кайтарылуусу пландык текшерүүгө кирген. Мурда мындай текшерилип көрбөптүр. Ушул жылдан баштап текшере баштадык. Токмокто болгон окуяга байланыштуу биз көрсөтмө даярдап жатабыз, бир гана кампаларды текшербестен, анын тегерегиндеги иш алып баруусу, уюштуруу иштерин толугу менен текшерели деп жатабыз. Текшерүү республикадагы бардык, Ош, Баткен, Балыкчы гарнизондорунда болот.
31-январда Токмоктогу аскердик бөлүктү текшерүү учурунда аскерий техникалык мүлктү сактоо кампасында жардыргыч заттарга тишелүү 245 даана капсул-детонатор, 85 даана электр детонатор жана жардыргыч заттарга тиешелүү зымдар жок болуп чыккан.
- Коргоо министрлиги тарабынан атайын билдирүү жөнөтүлгөн. Анда аскерий техникалык кампада айрым бир ок-дарылардын жок болгонуна байланыштуу иликтөө жүргүзүүнү суранышкан. Бул боюнча дароо Бишкек гарнизондук прокуроруна тапшырма берилген.
Ошол эле күнү аскер прокуратуранын Сагын Мукашев жана башка кызматкерлери бириккен тергөө тобу окуя болгон жерде текшерүү жүргүзүшкөн. Кароонун натыйжасында аскерий техникалык мүлктү сактоо кампасында айрым ок-дармектер жок болгону анык болгон. Мунун ичинде аскер термининде 245 даана капсул-детонатор, 85 даана электр детонатор жана жардыргыч заттарга тиешелүү зымдар жок болуп чыккан.
Ошол эле күнү, 31-январда Кыргызстандын Жаза кодексинин 244-беренеси (куралдарды, ок-дарыларды, жардыргыч заттарды сактоо боюнча милдетин талаптагыдай аткарбоо), 245-беренеси (ок атуучу куралдарды, ок-дарыларды жана жарылуучу заттарды уурдоо) боюнча кылмыш иши козголду.
- Азыр тергөө иштери жүрүп жатканын белгиледиңиз. Алдын ала божомолдорду айтса болобу, кантип жоголду, кандай шартта?
- Бүгүнкү күндө кылмыштын бети ачыла элек. Бирок тергөө тарабынан ар кандай божомолдор түзүлгөн. Ошол божомолдор менен иштер жүрүп жатат. Айрым шектүү кызматкерлер бар. Бирок тергөөнүн кызыкчылыгына байланыштуу азыр алдын ала айтуу туура эмес деп ойлойм.
Биринчиден, жардыргыч заттарга тиешелүү жоголгон заттар боюнча ар кандай божомолдор иштелип атат. Ошонун бири, мисалы, ошол жердеги аскер кызматкерлеринин тиешеси барбы, же жокпу деген маселе текшерилип атат.
Экинчиден, сырттан келип уурдоо уюштурулган жокпу, ал текшерилип жатат. Мындан сырткары ошол жердеги аскер куралдуу күчтөрүнүн башчыларынын кыймыл аракетинде же кыймылында шалаакылык барбы, же жокпу деген маселе да текшерилет.
Тергөө учурунда бардык кыймыл-аракеттерге, кыймылсыздыкка да укуктук баа берилет. Мындан сырткары аскерий техникалык мүлктү сактоочу кампада аскердик бөлүкчө кайтарууга алынганбы, багытталганбы жана ошол кызматтын иш алып баруусу да толук камтылып, текшерилет.
- Жоголгон куралдардын күчү канчалык?
- Уурдалып кеткен ок-дарылар жардыргыч зат болмоюн эч кандай күчү жок. Ага бир гана жардыргыч зат кошулуш керек жана жардыргыч затты иштетүүгө, жардырууга кошумчаланган заттар.
- Буга чейин өлкөдө бир топ жардыруулар орун алды, жардыруу аракети болду. Ошол себептүү да бул жоголгон заттар кимдин колуна түшүп калышы мүмкүн деген божомолдор каралып жатабы?
- Бул албетте каралат. Азыр президент Роза Отунбаева терроризмге каршы багытталган күрөштү чамдоо жөнүндө көрсөтмө берип жатпайбы. Жакында эле Спорт имаратынын жанында жана башка жерлерде жардыруу болду. Бирок ал жардыргыч заттардын бардыгы өз алдынча жасалган, аскер кампаларынан уурдалган эмес. Себеби биз жакын арада эле аскер кампаларды, ок-заттар, куралдар кайтарыла тургандардын баарын текшерип, ал жерде жетишпестик аныкталган эмес.
Азыркы божомолго салсак балким бул сыртта бирөөлөргө сатып жибериши да мүмкүн. Экинчиден, Токмоктун тегерегинде майда-чүйдө көлмөлөр көп, балык уулоого да керек болуп калат. Бирок биз муну менен өзүбүздү жооткоткубуз келбейт, биз радикалдык күчтөрдүн, экстремисттер, террористтердин колуна түшпөсүн деген багыттар менен иштерди жүргүзүп жатабыз.
- Мына ушул радикалдык күчтөрдүн, экстремисттер, террористтердин колуна түшүп калышы мүмкүн деген да божомолдор барбы?
- Божомолдор бар, болбой койбойт. Бул боюнча Улуттук коопсуздук комитети, Ички иштер министрлиги тарабынан да ыкчам топ түзүлүп, иштерди жүргүзүп жатат. Козголгон кылмыш иши боюнча ички иштер министри Зарылбек Рысалиевге мен кат жазып бердим. Катта биздин тергөө тобубузга ыкчам кызматкерлердин коштоосун сурандык. Алар да кылмыштын бетин ачууга, тегеректеги айрым издөөдө жүргөн жарандарга керек болуп калганбы, аракеттер ошолор боюнча чамдап иштөөгө багытталууда.
- Эмнеге президент Роза Отунбаева Токмоктогу аскер бөлүгүнө барып келгенден кийин куралдар жоголуп атат деген да суроолор бар?
- Бул жумурткадан кыр издегендей эле маселе. Муну байланыштыруунун эч кажети жок. Тергөөнүн жүрүшүндө бул качан жоголгону аныкталат.
- Жоголгон куралдарды сатып жибериши мүмкүн деген да божомолдор болуп аткан экен. Бул ушунчалык кымбат баа турабы?
- Мен тергөөнүн көп сырлары бар дедим. Аны тергөөнүн кызыкчылыгына байланыштуу ачык жарыялап айта албайбыз.
- Сиз башында текшерүүлөрдө куралдардын жетишпестиги аныкталды деп айттыңыз. Бул пландуу текшерүү беле же сиздерге кандайдыр бир кабар келгенден кийин анан текшере баштадыңыздарбы?
- Жок, бизге маалымат түшкөн эмес. Акыркы мезгилде куралдын, ок-дарылардын жана башка заттардын, алардын кайтарылуусу пландык текшерүүгө кирген. Мурда мындай текшерилип көрбөптүр. Ушул жылдан баштап текшере баштадык. Токмокто болгон окуяга байланыштуу биз көрсөтмө даярдап жатабыз, бир гана кампаларды текшербестен, анын тегерегиндеги иш алып баруусу, уюштуруу иштерин толугу менен текшерели деп жатабыз. Текшерүү республикадагы бардык, Ош, Баткен, Балыкчы гарнизондорунда болот.
