Саймумин Ятимов: Аскерлерди чек арадан чыгардык, абал тынч
2-майда Тажикстандын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетинин төрагасы Саймумин Ятимов, транспорт министри Азим Иброгим жана Согд облусунун жетекчиси Ражоббай Ахмадзода Ворухта жергиликтүү тургундар менен жолугушту. 2-майда Ворух анклавын Тажикстандын негизги аймагы менен байланыштырган жол ачык болду.
Тажик атайын кызматынын башчысы Ятимов:
"Биздин башкы максатыбыз - адамдарды тынчтыкта жашоого чакыруу. Буга чейин болгон өттү - кетти. Биз бүгүн адамдар тынчтыкта жашагандай шарт түзүшүбүз керек. Азыр аскерлерди чек арадан чыгардык. Куралдуу жаңжал аяктады. Биз эми кол коюлган келишимдин пункттарын кадам-кадамы менен аткарып, Тажикстан менен Кыргызстандын ортосундагы чек ара көйгөйүнө чекит коюшубуз керек”,-деп билдирген. Бул тууралуу «Азаттыктын» тажик кызматы аймактагы кабарчысына таянып жазды.
Тажик бийлиги соңку жаңжалда канча адам жабыр тартканын расмий кабарлай элек. “Азаттыктын” тажик кызматы өз булактарына таянып, 16 адам каза тапканын, 90 жараны жараат алганын жазды. Жаңжалда жабыр тарткан айылдарга барган журналисттер Кожалы (Хожа Аъло) айылында бузулган, өрттөлгөн үйлөрдүн сүрөттөрүн жарыялашты.
28-29-30-апрелдеги кыргыз-тажик чек арасындагы жаңжалда Баткен облусунда 78 үй, эки мектеп, бир фельдшердик жана акушердик пункт, үч чек ара бекети, бир бала бакча, 10 май куюучу бекет, ички иштер бөлүмүнүн бир имараты жана сегиз дүкөн талкаланып, өрттөлгөн.
Чек арадагы куралдуу кагылыштан окко учкан Лейлек районундагы 12 жаштагы кыздын өлүмү, Баткен районунун Ак-Сай айылындагы "Головной" тилкесинде минометтен атылган октон 25тен ашык кишинин массалык түрдө өлтүрүлүшү, (саны дагы такталууда) иликтенүүдө.
Бул тууралуу ички иштер министринин орун басары Эркебек Аширходжаев билдирди.
“Тажик тараптын согуштук курал колдонгону боюнча далилдер топтолуп жатат”, - деди Аширходжаев.
Маалыматка ылайык, милиция кыргыз-тажик чек арасындагы жаңжалга байланыштуу жалпы 11 кылмыш ишин козгоду.
Алар Жазык кодексинин 264-беренеси (Массалык башаламандык), 380-беренеси ( Тынчтыкка каршы кылмыш), 210-беренеси (Башка бирөөнүн мүлкүн жок кылуу же талкалоо), 266-беренеси (Ээнбаштык), 358-беренеси (Мамлекеттик чек арадан мыйзамсыз өтүү), 130-беренеси (Киши өлтүрүү) менен териштирилип жатат.
Мамлекеттик чек ара кызматы 2-май саат 13:00гө карата кыргыз-тажик чек ара тилкесинде абал туруктуу экенин маалымдады.
Ушул тапта Кыргызстан менен Тажикстандын коргонуу ведомстволорунун биргелешкен комиссиясы Баткен районунун Ак-Сай айылында ишин улантууда.
Кыргызстандын жана Тажикстандын жарандык коомунун өкүлдөрү эки өлкөнүн президенттерине кыргыз-тажик чек арасындагы соңку кырдаал боюнча кайрылуу жолдошту.
30-апрелдеги онлайн жолугушууда даярдалган кайрылууда алар чек арадагы ок атууну тезинен токтотуп, агрессивдүү кадамдарга баруудан баш тартууга чакырышкан. Ошондой эле кыргыз жана тажик элдери бир топ кыйынчылыкты ынтымакта башынан өткөргөнү, эки өлкөнү жалпы тарых эле эмес, келечек да бириктирип турары белгиленген.
Эки өлкөнүн жарандык лидерлери президенттерге абалды жөнгө салуу үчүн бир нече сунуш жолдошту. Анда президенттерди чек ара маселелерин жөнгө салуу үчүн жоопкерчиликти алууну, чек араны тактоодо курал колдонбостон, дипломатиялык жол менен чечүүнү, сүйлөшүүлөрдө ачык-айкындыкты камсыз кылууну, эки өлкөнүн чек ара маселеси боюнча комиссияларынын курамына жарандык коомдун өкүлдөрүн, аялдарды кошууну сунушташты.
«Биз, Кыргызстандын жана Тажикстандын жарандык коомунун өкүлдөрү азыркыдай оор кырдаалда өз салымыбызды кошкубуз келет. Биз айткан идеялар тез арада каралып, өлкөлөрүбүздүн тынч жана конструктивдүү өнүгүшүн камсыз кылабыз деген үмүттөбүз»,-деп айтылат кайрылууда.
Баткенде чек ара жаңжалынан жараат алган бейтаптардын айрымдары сакайып ооруканадан чыга баштады. Үй-жайынан безип, куралдуу кагылыш жүргөн аймактан коопсуз жайга чыккандар облус боюнча 50 миңге жетти. Коопсуз жайда убактылуу баш калкалап тургандар үчүн дарыгерлер, психологдор жардам берип, азык-түлүк, санитардык муктаждыктар жеткирилип жатат.
