БУУнун башкы катчысы жана эл аралык атайын чабарманы “тышкы күчтөрдү” Сириядагы каршылашкан тараптарды курал-жарак менен камсыздайт деп сындашты.
Бирок Нью-Йоркто дүйшөмбү күнү болгон жыйында Пан Ги Мун жана Сирия боюнча эл аралык чабарман Лахдар Брахими Сирия өкмөтүн жана көтөрүлүшчүлөрдү курал-жарак менен камсыздаган бир да мамлекеттин атын аташкан жок.
Анткен менен Орусия жана Иран экөө президент Башар Асаддын өкмөтүн курал-жарак менен камсыздаганы мурдатан маалым. Сирия өкмөтү козголоңчу күчтөрдү куралдандырууда деп, Түркияны, Катарды жана башка Перс булуңундагы араб мамлекеттерин күнөөлөп жүрөт.
21-январда удаа эле Бириккен улуттар уюмунун гуманитардык иштерди жүргүзгөн мекемелери эл аралык коомчулуктун сириялык качкындардын муктаждыктарын жетерлик камсыздабай жатканына көңүл бурду.
Үңкүрдө жашырынган сириялык качкындар
Улуттар Уюмунун Гуманитардык иштерди координациялоо башкармалыгынын менеджери Жон Гинг 21-январда Дамаскидеги маалымат жыйынында сүйлөп, азыр донор өлкөлөр көрсөткөн жардам сириялык бозгун-качкындардын керектөөсүнүн 15 процентин гана жабат деди:
“Биздин донорлор жамаатыбыз, биздин эл аралык донорлор коомубуз, бул жерге зарыл каражаттын 15 процентин гана беришет. Бул бизди аябай кыжаалат кылат. Иликтөөнүн натыйжасы гуманитардык оорчулук демейдегиден алда канча бийик экенин көрсөттү. Бул азык-түлүктү муктаж адамдардын баары албай жатат дегенди билдирет. Биз, донорлор, коомубузду чындап жанданткыбыз келет.”
Улуттар Уюму 30-январда Кувейтте болчу донорлор жыйынында Сирияга берилчү гуманитардык жардамдар корунун каражатын 1, 5 миллиард долларга чыгарабыз деген үмүттө.
Улуттар Уюмунун маалыматына караганда, Сирияда 22 айдан бери жүрүп жаткан куралдуу коогалаңдын кесепетинен 600 миң адам турак жайын таштап, бозгун болуп кеткен. Ушул тапта 2,5 миллион сириялык тамак-аштан тартыш. Ич ара куралдуу тирешүүдөн апаат болгондордун саны 60 миңден ашып кетти. Жыл башынан бери эле Иорданияга 25 миң сириялык качып өткөн. Алардын көбү аялдар менен балдар экенин расмий Аман билдирди.
Улуттар Уюму эгерде Сирияда уруш токтобосо, июнь айына барып коңшулаш өлкөлөрдөгү сириялык бозгундардын саны 1, 1 миллионго жетиши ыктымал деп кооптонот.
Дүйшөмбү күнкү Нью-Йорктогу кеңешмеде Пан Ги Мун жана Лахдар Брахими Сириядагы бийликти алмаштыруу боюнча былтыр июндагы Женева макулдашуусун жүзөгө ашырууда эл аралык биримдик жок экенин өкүнө белгилешти.
Улуттар Уюмунун Сирия боюнча ошол кездеги атайын өкүлү Кофи Аннандын демилеси менен былтыр Женевада жетишилген планды ишке ашыруудагы негизги оюнчулар: АКШ, Орусия, Британия, Франция, Кытай жана башка ири өлкөлөр. Бирок Орусия жана Кытай эки жолу Асаддын өкмөтүнө каршы санкцияны күчөтүү боюнча Коопсуздук кеңешинин резолюциясына каршы чыгып, өткөрбөй койгон.
Москва Сириянын өткөөл өкмөтүнө сөзсүз Башар Асад кириш керек деп эсептейт. Европа мамлекеттери жана АКШ болсо Асад бийликтен биротоло кетиш керек дешет. Ал эми Сирия оппозициясы Асад менен сүйлөшүүнү эгерим каалабасын айтууда.
