Ал топтор интернет сайттарда ар кандай чакырыктарды жасап, көчөлөрдө барактарды таратып жатканын да күч органдары кабарлашат. Ушуга улай милиция алардын аракеттерин алдын алуу иштерин күчөткөнүн билдирди. Байкоочулар болсо бул билдирүүнү тартип коргоо органдарынын жазгы саясий толкундоолорго жана нааразылыктарга карата даярдыгы катары мүнөздөөдө.
Тынчы кеткен милиция
Аймактагы соңку кырдаалды талкуулаган милициянын жыйынында Ош шаардык жана Ош облустук ички иштер башкармалыгынын башчысы Сүйүн Өмүрзаков абалды дестабилдештирүүгө аракет кылган топторду болжолдуу санады. “Алар негизинен айрым бийликке нааразы болгон саясий күчтөр жана терррордук-экстремисттик топтор”, - дейт ал.
- Кырдаалды туруксуздаштыргысы келген “Хизб-ут Тахрир”, салафизм жана вахабизм сыяктуу бир нече радикалдык уюмдар бар. Митинг өткөрөбүз деген ар кандай жалданма саясатчыларды көрүп жатабыз. Ошон үчүн биз провокацияга алдырбай, өлкөдө башаламандыкка жол бербешибиз керек. Коомдук тартиптин бузулушу башаламандыкты жаратат. Ар кандай көйгөйдү, жарандардын, топтордун жана партиялардын каршылашуусун мыйзам чегинде чечүүгө болот. Биз Кыргызстанды митинг-пикеттердин өлкөсүнө айлантууга жол бербешибиз керек.
Күч органдары диний деструктивдүү жааттардын аракеттери күчөп жатканын өзгөчө белгилеп, жашоочуларды аларга кирип кетүүдөн оолак болууга чакырууда. Мындай билдирүүлөр Сирияга агылгандардын айланасындагы бир топ жагдайларга байланышы бар дешет күч органдары. Милиция коомдук тартипти бузган күчтөргө карата катаал чаралар колдонуларын да эскертүүдө.
Ош шаардык жана Ош облустук милициянын маалымат катчысы Жеңиш Ашырбаев буларга токтолду:
- Акыркы мезгилде Сирияга кетип жаткандар боюнча бир топ адамдар кармалды. Алар жөн эле кетип калбай, интернет аркылуу Кыргызстандын, анын ичинде, өзгөчө Оштун тургундарын диний экстремизмге үндөп, башка мамлекеттерге чыгып, согуштук аракеттерге катышууга чакырган жарандар кармалды. Ошол эле кезде социалдык тармактарда саясий акцияларга чакыргандар көп болуп жатат. Ушул нерселерден улам, коомдук-коопсуздук чараларын көрүү боюнча жаңы иш-мерчемдер бекитилип, тапшырмалар берилди.
Буга улай күч органдары Ошто үч күндүк машыгуу өткөрүп, массалык башаламандыктардын алдын алуу, террордук жана экстремисттик аракеттерге жол бербөө үчүн күжүрмөн даярдыктан өтүшөт. Бул машыгууларды ар бир эки айда бирден өткөрүп туруу пландалууда.
Эксперт: чочулоого негиз бар
Серепчилер да күч органдарынын кабатырлануусуна негиз бар экенин жана Ош аймагында коркунучтардын алдын алуу аракеттерин милиция күчөтүп жатканын колдоого алышууда. Диний маселелер боюнча адис жана конфликтолог Расул Абазбек уулу жагдайдын бир нече факторлорун ортого салды:
- Сирияга 200дөй жаран кеткен деген маалымат бар. Анан ал жакка Кыргызстандан кеткендер, башка ушул Борбор Азия өлкөлөрүнөн кеткен жарандар өз өлкөлөрүбүзгө барып согуш жарыялайбыз деген билдирүүлөрү интернетте чынында көбөйдү. Алар ошол “Ислам мамлекети” радикал уюмунун жетекчиси Абу-Бакир ал-Багдадиден уруксат сурап атышат. Ал азырынча уруксат бербегендир, бирок бул бизде да реалдуу коркунуч бар экенинен кабар берет. Андан сырткары ошол эле “Ислам мамлекети” радикал тобунун адамдары Ооганстанда да пайда болуп, "Талибан" менен, “Өзбекстан ислам кыймылы” менен бир байрактын алдында аракеттенүүгө өтүштү. Ал тургай алар жаңы стратегияларды ишке ашырып баштоодо. Экинчиден, кечээ жакында Парижде болуп өткөн окуя да албетте биздин укук коргоо органдарын ойлондуруусу керек деп эсептейм. Ушул факторлордун баары Кыргызстандын күч органдарын, анын ичинде өзгөчө Ош, Баткен аймактарынын укук коргоо кызматтарын коргонуу чараларын бышыктоого түртүп жаткандай.
Бийликтин чочулаганы оппозиция
Ошентсе да адистер аймакта социалдык нааразылыктардын бир нече очогун эсептешет. Алар Кара-Суу базарындагы контейнер талашка нааразы болгон соодагерлер, Ош шаарынын Манас-Ата кичирайонундагы “Чайка” үй-бүлөлүк жатаканасынын жашоочуларынын көп жылдан бери чечилбеген чыры, күч менен жабылган шаардагы менчик автотетик базарынынын соодагерлеринин капачылыктары сыяктуу окуялар. Электр энергиясынын кымбатташына болгон терс пикирлер да мунун үстүнө кошулса, бул топтор нааразылык маанайдын кичи булагына айланып калчудай.
Аймакта бийликти чочуткан мындан да чоңураак топ катары адистер, кылмыш иши ара жолдо турган, өзү чет өлкөдө дарыланып жаткан Акматбек Келдибеков менен кылмыш иши козголгон Ош шаарынын экс-мэри Мелис Мырзакматовдун тарапкерлерин санашат.
Серепчи Төлөгөн Келдибаевдин пикиринде, милициянын бул билдирүүлөрү ошол топторго эскертүү болуп жаткандай:
- Бул топтордун ичинен күч органдарын, же бийликтердин башын оорутуп жаткан негизги топ Мелис Мырзакматовдун тарапкерлери. Ансыз деле мындан аз күн мурдараак экс-мэрдин тарапкерлери УКМКнын Оштогу бөлүмүнө барып, бир сыйра нааразылык акциясын өткөрүп кетишти. Баамымда Мырзакматов камалса, биз көчөгө чыгабыз деген анын тарапташтары көп. Балким, күн жылыса алар бир нааразылык акцияларын баштап жибериши да мүмкүн. Андан сырткары жергиликтүү деңгээлде саясий куугунтукка кабылып, соту бүтпөй, же куугунтугу бүтпөй жүргөн адамдар бар. Милициянын машыгып жатканы, же ушул коркунучтар тууралуу коңгуроо кагып жатканы, же балким ошол күчтөргө эскертүү берип жатканыдыр. “Мыйзам бузсаңар камаласыңар, митингге чыксаңар камап салабыз” дегендей мааниде бир эскертип коёлу дешкендир.
Деген менен Оштогу күч органдары жыл сайын жазга жуук аймактагы кырдаал жөнүндө ушул сыяктуу билдирүүлөр менен чыгат. Байкоочулар муну бийликке нааразы болгон айрым топторду пикирлеринен кайтарып, алдын ала алардын үшүн алуу ыкмасы катары сүрөттөшөт.
