Жол кайгуул кызматкерлери муну менен көчөдөгү паракорлукка өз жетекчилери түртүп жатканын кыйытып жатышкандай. Бирок ички иштер министри Мелис Турганбаев “Азаттыкка” МАИ кызматкерине машина жалдатып, май куйдуруу азыр токтогонун билдирүүдө. Байкоочулар жол кыймылын көзөмөлдөөчү кызматкерлерди минтип бейрасмий иштерге жумшоо кесепетинен милиция криминалдашарын эскертип келишет.
Майдын чыгымы МАИ моюнунда
Атын атагысы келбеген жол кайгуулчунун айтымында, Ошко борбордон айына жыйырмага жакын расмий конок келет. Аларды коштоп жүрүүгө кеминде он чакты автоунаа керектелет. Жазылбаган мыйзамдарга ылайык, конокторду тосуп-узатуу үчүн акыркы үлгүдөгү жол тандабас унааларды жалдоо эрежеге айланган. Бул чыгымдын көбү айланып келип эле айлык менен жашагандардын моюнуна илинет.
- Келген машиненин баарынын бензинин жергиликтүү Жол кайгуул кызматы көтөрөт. Коштоп жүргөнүнө да, конокту алып жүргөнүнө да бензинди куюп бересиң. Кымбат машинелерди минип келишет. Алар кеминде 120 литр май керектейт экен. Ошону карыздап болсо да толтуруп куйганга туура келет.
Жергиликтүү аткаминерлер борбордон келген конокторду мүмкүн болушунча жогорку деңгээлде тосуп-узатууга тырышат. Ошол эле учурда Ош мэри менен Ош губернаторунун гаражында бирден гана жол тандабас унаа бар. Андыктан сыйлуу коноктор келгенде жеке менчик машинелер ижарага алынат. Жол кайгуулчулардын айтымында, мындай меймандостук кесепети алардын чөнтөгүнө эле күч келтирүүдө.
- Май куюучу жайдын ээси тааныш болгондон кийин, андан карызга сурайсың. Анан ал артыңан кууп, 99 жолу сураганда айлыктанбы же башкаданбы эптеп таап, төлөгөнгө туура келет. МАИнин көчөдөгү болуп аткан паракорлугу ушундай “сыйкорлуктан” улам келип чыгууда.
"ИИМде конокко акча бөлүнбөйт"
Өткөн апта соңунда ички иштер министри Мелис Турганбаев Ошко келип, облустун алты районун кыдырып кетти. Аны да акыркы үлгүдөгү сегиз жол тандабас унаа коштоп жүрдү. Бул унаалардын айдоочулары министрди өз демилгелери менен тосуп алганын бир ооздон билдиришти. Бирок министр ал унаалардын баары өзүнүкү экенин, катардагы кызматкерге май куйдургандан уяларын айтты:
- Сегиз машиненин баары өзүмдүкү. Өз чыгымымды өзүм эле төлөйм. Кайсы кызматкер экен ошол. Келсин, кимге куюп бериптир? Жазсын, чара колдонобуз. Азыркы айлыктарын көрүп туруп, май куюп бер дегенден уяласың.
Ош ОИИБнын басма сөз катчысы Жеңиш Ашырбаевдин айтымында, ИИМ казынасынан расмий конокторду тосуп-узатуу үчүн атайын каражат бөлүнбөйт. Мамлекет милициянын кызматтык унаасынын күйүүчү майына жана тетиктерине гана акча бөлүп берет:
- Күйүүчү май жана тетик үчүн Ош облусуна былтыркы жылы 12 млн. сом суралган. Бирок 2 миллионго жакын гана акча бөлүнгөн. Ал эми Ош шаардык ИИБнин кызматтык унааларына 9 млн. 493 миң сом суралса, анын 1 млн. 970 миң сому гана бөлүнүп берилген, - деди Ашырбаев.
Милициядагы сыйчылдыктын кесепети
Байкоочулардын айтымында, борбордон келген конокторду тосуу чыгымын тунгуч президент Аскар Акаевдин доорунан бери эле МАИ кызматы көтөрүп келет. Жол коопсуздугун көзөмөлдөө кызматын бир топ жыл жетектеген ардагер Абдиназар Абдыжапаров катардагы кызматкерди бейрасмий иштерге жумшоонун кесепети жаман болорун айтууда.
- Өзү ушул машина тап, бензин куй деген туура эмес. Себеби, жакшы машине тап десе, андай машине көбүнчө акчалуу, кылмыштуулук менен байланышы бар адамдарда болот. Укук коргоо кызматкерлери аларга барып, машинеңди берип тур, биз чоңдорду ташыйбыз деп жалынганы туура эмес да. Анткени аларга көз каранды болуп калат.
Учурда Жол кайгуул кызматынын ишин ИИМдин ички коопсуздук кызматы, прокуратура, УКМКнын коррупцияга каршы күрөш кызматы, Байкоочу Кеңештин мүчөлөрү жана жарандык активисттер көзөмөлдөп, текшерүү уюштуруп турушат.
