Тажик жазуучусу Саттор Турсундун "Түнкү сапар" аңгемесинде социалисттик замандын бир учуру, кол алдындагыны каалагандай жумшап, көзүн май басып калган аткаминер менен айдоочунун окуясы сүрөттөлгөн.
Академик Мамбет Мамакеевдин мыкты дарыгерлигинен кем калбаган керт башынан өткөндөрүн кызыктуу баяндап берчү өнөрү бар эле. Анын "Эсимде Батый энекем" эскерүү аңгемесинде жетишпеген оор турмуш, кыйын заманга туш келген бүтүндөй бир муундун өмүр-жолу баяндалган.
Медицина айдыңындагы жарык жылдыздардын бири хирург Эрнст Акрамов дүйнө салды. Бир келген өмүрдү медицинага арнап, эки доордо эчен бейтаптарды ажал оозунан алып калган айтылуу дарыгер жөнөкөй жашоо-турмуш кечирген.
Чырактай кыздын тагдырын бузуп алдап кеткен аткаминер акыры жазасын алды. Байкуш кыз балалык сүйүүсүнө чыккынчылык кылган ташбоорду өлтүрттү. Бирок көңүлү жайланган жок. Анын тагдырынын бузулушуна ким айыптуу, өзүбү, турмушпу, акчабы? Ракманберди Мамановдун "Биринчи икая" аңгемесин талдайбыз.
Бул ирет Америка адабиятынын корифейлеринин бири Жек Лондондун "Жомоктун аягы" аңгемесине токтолобуз. Жазуучу "алтын азгырыгына" кызыккан тобокелчилердин турмушун көп чыгармаларында баяндаган. Сөз болчу аңгемеде катаал жердеги жөнөкөй адамдын айкөлдүгүнө, улукмандыгына мактоо айтылат.
Кесипкөй адабиятты түптөөгө зор салымы бар Мукай Элебаев Экинчи дүйнөлүк согушта мындан туура 80 жыл мурда курман болгон. Жазуучунун көркөм сабактарына кайрылуунун оңтою келип туру.
Туулган жеринен качып барып бөтөн жерде күн кечирген чалдын кусасын сөз менен айтып бериш өтө кыйын. Кытайда калган Келгинбайдын башынан кандай оор сыноолор өттү, татым тузду көргөндө тууган жерин эстеп, көңүлү жайланып калчу.
Бурулкан Сарыгулованын акындык жолу өтө эрте башталса да, кыйла жылдарды камтыган поэтикалык дүйнөсү кийинки жылдары ачылды, чыгармалары чет тилге которулуп, адабий турмушка активдүү аралашты.
Пенде баласынын жашоосу биралдын жөнөкөй, татаал, көп сайлуу, көп тарамдуу. Кыргыз эл жазуучусу Асанбек Стамовдун “Аялы жакшы көргөн адам” аңгемесинде ошондой турмуштук эпизод сүрөттөлгөн.
Молдо Кылычтын мурасы тууралуу илимпоз О.Сооронов менен жазуучу М.Абакиров ой бөлүшөт.
Айтылуу Актан Тыныбек уулу айылында Курманжан датканын кызы тууралуу биралдын уламышка айланып кеткен кызык аңгемени айтчу. Күлүк ат, сулуу кыз, ашык болгон жээн, бактысын издеп качып чыккан эки жаш акыры тилегине жетиптир.
Кыргыз заманбап адабиятын түптөөчүлөрдүн бири Сыдык Карачев 37 жашында атылып кеткен.
Тагдыр жолу аны канча ирет калчады, катаал сыноолорго кабылтты. Анын баарына чөкпөдү, басынып калбады, кысталыштан кыйналбай жол таап чыгып кетчү. Акыры издеген аялын тапты, карышкырлардын курчоосунда калган жары акыл-эсинен ажырап, башынан өткөндү унутуп коюптур.
Бегиш Ааматовдун ысымы кыргыз мамлекетинин отуз жылдан ашуун тарыхы менен бекем жуурулушуп кеткен. Ал өлкөнүн өз алдынчалыгын жарыя кылган демилгечи болчу. "Легендарлуу парламенттин" активдүү депутаты кийинки жылдары тарых темасына кызыгып, Чыңгызхан тууралуу китеп жазган.
Бекбосун Жайчыбеков мыкты сүрөтчү, адамгерчилиги бийик инсан эле. Тирүүлүктөгү майда-чүйдө азгырыктарга алданбай, бир келген өмүрүн бийик өнөргө, асылдык дүйнөсүнө арнап, мыкты чыгармаларды жаратты. Анысы китептерде, журналдарда калды.
Илгиз Айтматов өз тармагында таанымал ири окумуштуу, кадыры бийик инсан эле. Көпчүлүк эл аны даңазасы дүйнөгө белгилүү үлкөн сүрөткер Чыңгыз Айтматовдун карачечекей иниси деп билчү.
Даргин жазуучусу Ахмедхан Абу-Бакардын жумшак юморго ширелген көркөм баяндарында тоолуктардын турмушу ушунчалык кызык, эсте каларлыктай элестүү тартылган. Алардын бир топтомун жазуучу "Тоолуктардын эрмеги" деп атаган.
Окууну бүтөрдө үйлөнмөкчү болуп жүргөн эки жаштын арасы ажырап, сулуу кыз байдын баласын тандап кеткен. Аны ашыгы биле элек.
Камбаралы Бобуловдун "Түштүк кызы" чыгармасы жарыяланар замат жаш кыргыз прозасынын жетишкендиги катары бааланып, биртоп тилдерге которулган, ал кезде жаамы союздук кадыр-барк күтүп калган Чыңгыз Айтматовдун мактоосуна арзыган.
Дагы жүктөңүз
