"Азаттыктын" веб-редактору, журналист. 2004-жылы Кыргыз-Түрк "Манас" университетинин журналистика факультетин аяктаган.
Өткөн аптада, 4-ноябрда, Америка эли жаңы президентти шайлады. Ал эми Демократиялык партиянын өкүлдөрү Конгресстин эки палатасында тең көпчүлүк орунду ээлешти. Ошол эле маалда АКШнын айрым штаттарында кээ бир мыйзамдык демилгелер боюнча добуш берүү жараяны жүргөнүн чет элдиктердин баары тең эле биле бербесе керек.
АКШнын коргоо министри Роберт Гейтс (Robert Gates) эртең (13-ноябрда) Таллинге НАТО-Украина жолугушуусуна барат. Бул сапары менен Гейтс Балтика өлкөлөрүнө жана Украинага өз колдоосун билдирмекчи. Орусия менен Грузия ортосундагы согуш Вашингтон менен Орусиянын коңшуларын расмий Москва бул аракеттерин дагы кайталашы мүмкүнбү деп ойлондуруп койду.
2-ноябрда Москвада Армения, Азербайжан жана Орусиянын президенттери бирдиктүү декларацияга кол койгондо, туңгуюкка кептелген Карабак жаңжалы чечилет деген үмүт пайда болгон. Бирок таанылбаган Тоолуу Карабак республикасынын лидери Бако Саакян (Bako Sahakian) “Азаттык” үналгысынын Армян кызматына курган маегинде Тоолуу Карабакка тынчтык сүйлөшүүлөрүнө катышууга укук берилмейин мындай үмүттөр таш кабаарын айтты.
Тажикстанда Уламалар кеңеши мурда эч болбогон кадамга барды. Кеңеш тажикстандык кыз-келиндерге кайрылып, чет өлкөдө жасалган хижабдын ордуна салттуу тажик кийимдерин кийүүнү өтүндү. Адатта молдолор диний баалуулуктарды даңазалап, аны жайылтарын эске алганда, айрымдар динаятчылар мындай кадамга өкмөттүн кысымы алдында барганын болжолдошууда.
АКШнын жаңы шайланган президенти Барак Обама өлкөнү башкаруу мүмкүнчүлүгүн алган, тарыхта кала турган теги афроамерикалык жалгыз адам эмес. Анын аялы Мишел Обама дагы теги афроамерикалык биринчи айым катары тарыхта калмакчы. Мишел Обама деген ким жана ал Ак Үйгө эмне алып келет?
1938-жылы 10-ноябрга караган түнү Берлин, Вена жана Мюнхен шаарларында нацисттер жөөттөрдү массалык түрдө жок кылган. Бул окуя Холокосттун башталышынан кабар берип, тарыхта “Хрустал түнү” (Kristallnacht) деген ат менен калган. Мындан туура 70 жыл мурда болгон окуяга байланыштуу Германиянын канцлери Ангела Меркел айым бул күнү атайын билдирүү менен чыкты.
АКШнын жаңы шайланган президенти Барак Обама тышкы саясатта Ооганстанга өзгөчө көңүл бурары күтүлгөн. Бирок Обама расмий түрдө ишке киришпей жатып, Ооганстандын өзүндө “Обамамания” башталды. Башкача айтканда, Обама оогандар арасында эң көп айтылган, жазылган жана окулган инсанга айланды. Обаманын президенттик шайлоодогу тарыхый жеңиши тууралуу макала-баяндар өлкөнүн гезит, журнал, үналгы, сыналгы берүүлөрүндө байма-бай чагылдырылып жатат.
Орусиянын президенти Дмитрий Медведев 5-ноябрда калкка кайрылуу жасады. Кайрылуусунда Медведев расмий Вашингтонду дүйнөлүк каржы кризиси үчүн айыптап, эгерде АКШ Борбордук Европада ракетадан коргонуу системасын орнотуу планынан баш тартпаса, Орусия Калининград облусунда ракеталарды орноторун билдирди.
Дүйнө лидерлери АКШнын жаңы шайланган президенти Барак Обаманы куттуктап жатышат. Көпчүлүк лидерлер Обаманын жаңы өкмөтү менен жакшы алакаларды мындан ары да чыңдоо нийетин билдиришүүдө. Айрымдары АКШнын кара түстүү президентинин жалпы коом үчүн тарыхый чоң мааниге ээ болгон жеңишин баса белгилешүүдө.
Сатылган беткептерди, баалуу кагаз базарындагы жогорулаган көрсөткүчтөрдү жана америкалык футболчулардын акыркы таймашынын жыйынтыгын эмне бириктирет? Баарынан кызыгы, булардын бардыгы АКШдагы президенттик шайлоонун натыйжасы кандай болооруна алдын ала ишара кылышы мүмкүнбү?
Ушул тапта кабарчыбыз Гүлайым Ашакеева АКШнын Нью-Йорк шаарындагы Колумбия университетинде билимин өркүндөтүп жүрөт. Гүлайым бүгүн Нью-Йорктогу айрым шайлоо чөлкөмдөрүн кыдырып, добуш берүүнүн жүрүшүнө байкоо салган. Г.Ашакеева АКШдагы шайлоонун өзгөчөлүктөрү тууралуу “Азаттык” менен ой бөлүштү.
Кечээ Беларус президенти Александр Лукашенка Ливиянын лидери Муамар Каддафи менен Минскте жолугушту. Бул Ливиянын мамлекет башчысынын Беларуска СССР ыдырагандан берки алгачкы сапары.
Грузиянын тышкы иштер министри Эка Ткешелашвили (Eka Tkeshelashvili) 28-октябрда “Азаттык” үналгысынын Прагадагы кеңсесинде болду. Кабарчыбыз Брайан Вайтморго куруп берген маегинде, Ткешелашвили айым Тбилисинин НАТОго кошулуу мүдөөсү, Абхазия жана Түштүк Осетияга байланыштуу Орусия менен жаңжалы тууралуу суроолорго жооп берди.
Жакында эле Евробиримдик тарабынан “адам укугу оңоло баштады” деп табылган Өзбекстанда 24-октябрда белгилүү укук коргоочу Азам Тургунов он жылга эркинен ажыратылды. Ушул айдын башында дагы өкмөттү сындап келген көз карандысыз журналист он жылга эркинен ажыратылган эле.
Август айында Москва менен Тбилиси ортосундагы согуштук жаңжалдан кийин Түштүк осетиялыктар Адам укугу боюнча Европа сотуна Грузияга каршы арыз менен кайрылышты. Өз кезегинде Грузия дагы Орусиянын үстүнөн эл аралык сотко даттанды. Серепчилердин айтымында, мындай юридикалык араздашуу сотту оор абалда калтырды.
Индия бүгүн өз тарыхында алгачкы ирээт Айга пилотсуз космос кемесин учурду. Индиянын Космосту изилдөө агенттиги тарабынан курулган “Чандраян 1” космос кемеси өлкөнүн түштүгүндөгү “Шрихарикота” космодромунан учурулду. “Чандраян 1” Айдагы пайдалуу минералдарды жана түрдүү элементтерди изилдеп чыкмакчы. Айга миссия Индияны жогорку технологиясы өнүккөн, Кытай жана Жапония менен атаандаша ала турган өлкө болгонунан кабар берүүдө.
Мунай экспорттогон өлкөлөрдүн уюму - ОПЕК 24-октябрь, жума күнү мунай өндүрүүнү азайтуу маселесин талкуулоо үчүн кезексиз жыйын өткөрмөй болду. Мунайдын бир баррели үчүн баа 80 доллардан төмөндөдү. Бул көрүнүш эми мунай арзандаганда АКШнын калайыгынын ортоңку катмарын аны көбүрөк каржылоого түртүшү мүмкүнбү? “Ойл Чэйнж Интернешнл” аттуу эл аралык бейөкмөт уюмдун директору Надин Блок (Nadine Bloch) айым Эркин Европа/Азаттык үналгысынын Вашингтондогу кабарчысы Эндрю Таллиге маек куруп берип, америкалыктар эми арзандаган мунайды кайрадан өтө эле ашыкча сарптай баштайт деген божомол чындыкка коошпойт деген пикирин айтты.
Дүйнөлүк каржы кризиси көпчүлүк өлкөлөрдүн экономикасына олуттуу кесепетин тийгизди. Зыян тарткан тармактардын бири – спорт. 2012-жылы Лондондо өтө турган Олимпиада оюндарынын уюштуруучуларын да каржы кризиси бушайманга салууда. Каржылык каатчылыктын айынан эми ири долбоорлор коомчулуктун жана Эл аралык Олимпиада Комитетинин уруксаты менен гана ишке ашырылмакчы.
АКШ жана Евробиримдик дүйнөлүк финансы кризиси менен күрөшүү үчүн бир катар саммиттерди уюштурууну макулдашты. Бул тууралуу Вашингтондун жанындагы Кэмп-Дэвидде АКШ президенти Жорж Буштун Франциянын президенти Николя Саркози жана Еврокомиссиянын жетекчиси Жозе Мануэл Баррозу менен жолугушуусунан кийин маалым болду.
Орусиянын түштүгүндөгү Чеченстан республикасынын ордо калаасы Грозныйда бүгүн мечиттин ачылышы болду. Бул - Европадагы эң чоң мечит экени айтылууда. Ахмат Кадыров атындагы жаңы мечит он миңден ашуун адамды батыра алат. Ахмат Кадыров - Чеченстандын 2004-жылы террордук жардырууда өлгөн президенти жана республиканын азыркы президенти Рамзан Кадыровдун атасы.
Дагы жүктөңүз
