Немистерде Рождествого чейинки төрт жекшембиде жарманке уюштуруу салты бар. Ошолордун бири Бишкекте өттү. Ага немистер менен алардын маданиятына кызыккандар чогулду.
Бишкектеги “Штайнброй” немис ресторанында алма түшөргө жер жок. Рождестволук базар болгондон кийин немистер гана чогулат го десем, келгендердин жарымы – жергиликтүүлөр экен. Баарлашып жаткандардын арасында атүгүл кытай, же жапон тили да угулат. Ресторандын ортосунда чоңдор менен балдар тегерекке чогулуп алып ырдап атышыптыр.
Рождестволук базар негизинен католик жана лютеран немистердин салты болсо да, дүйнө жүзү боюнча бул иш-чарага башкалар деле катышып, көңүл ачып кетип турат. Рождество же Иса пайгамбардын туулган күнү 25-декабрда майрамдалат. Германия менен Австрияда Рождествонун алдында турган төрт жекшемби күндөрдү адвент деп коёт.
Немистердин айтымында, мурун алардын ата-бабалары Рождествого даярдануу үчүн жарманке уюштурчу, анан ал акырындап салтка айланып, жөн эле жарманке эмес, өзүнчө бир маданий иш-чара болуп калды.
Мен да немис даамдарын ооз тийүү максатында ошол тарапты көздөй багыт алдым.
Бир да немис иш-чарасы белгилүү сосискаларсыз өтпөйт болуш керек. Жарманкеде баарына сосискаларды сунуштап жаткан Карл Конраддын айтымында, Германияда 16 аймак бар болсо, аны даярдоонун да 16 түрү болот.
Даамдуу сосискаларды даярдаган Карл Конраддын сөзүн которуп берген Толкун Минуяпийес 18 жыл мурун Германияга кетип, ошол жакта турмушка чыгып, калып калган. Ал жакта мигранттар үчүн немис тилинен сабак берет экен. Ал эми жакында контракт боюнча Кыргызстанга келип, Таласта сабак берип жатат.
Бул базарга Бишкекте Немис элчилигинде жана башка эл аралык уюмдарда эмгектенген немистерден сырткары, немис маданиятына кызыккан жергиликтүүлөр конок, уюштуруучу катары да чогулду. Үстөлдө жайылган көп түрдүүлүгү менен көздү чачыраткан таттуу даамдарды Бишкектин тургундары даярдаптыр.
Албетте мындай даамдуу немис булочкаларды жегенден кийин артынан бир нерсе ичип ийиш керек. Жанында электроплитанын үстүндө кызыл шарап кайнап жатат. Даярдап аткан Немис элчилигинин кызматкери Петр Энгилберхт:
- Бул ысык шарап деп аталат. Муну кызыл же ак шараптан даярдаса болот. Буга апельсин жана башка жер-жемиштерди кошуп, сөзсүз түрдө даамдуу кошумчаларды аралаштырып даярдаш керек. Бул кошумчалар атайын Германиядан алып келинген. 80-90 градуста кайнатып, ысык ичилет. Ысык шарап Рождество учурунда декабрдан баштап январдын ортосуна чейин гана даярдалат. Бул биздин ата-бабабыздан келаткан эски суусундук, бирок качан пайда болгонун так билбейм. Муну ичүүгө чек коюлган эмес – канча иче алсаңыз жана силердин организмиңер канча ыстаканга уруксат берсе, ошончо иче берсеңиз болот.
Бишкектеги Рождество базарында немистер да, жергиликтүүлөр да көпкө чейин тарабай жатты. Германия менен Австрияда алгачкы Вайнахсмартк 2-декабрда өтүп, соңкусу Рождествонун тушуна – 23-декабрга туура келет.
Рождестволук базар негизинен католик жана лютеран немистердин салты болсо да, дүйнө жүзү боюнча бул иш-чарага башкалар деле катышып, көңүл ачып кетип турат. Рождество же Иса пайгамбардын туулган күнү 25-декабрда майрамдалат. Германия менен Австрияда Рождествонун алдында турган төрт жекшемби күндөрдү адвент деп коёт.
Аскар Асаналиев
"Ошол ар бир төрт жекшембиде бизде, Германияда, жарманке уюштурулат. Анда Рождествого керек болгон бүт нерселерди сатып алса болот. Андан сырткары достор менен келип, ар кандай даамдарды татып, кофе-чай ичип, балдар болсо ойноп-ырдап кете болот. Бишкектеги немис коомчулугу да чогулуп алып, ушундай жарманкени уюштурууну чечтик. Булардын баарын биз өзүбүз үйүбүздө жасадык, ал эми чогулган каражатты жетим балдар үйүнө тапшырууну чечтик", - дейт уюштуруучулардын бири Кэтрин Несса.Немистердин айтымында, мурун алардын ата-бабалары Рождествого даярдануу үчүн жарманке уюштурчу, анан ал акырындап салтка айланып, жөн эле жарманке эмес, өзүнчө бир маданий иш-чара болуп калды.
Немис наабайчылар
“Штайнбройдо” чыныгы жаңы жылдык атмосфера: балаты турат, Аяз ата белектерди таратып жүрөт, балдар ойноп атат, ары жагында атактуу немистердин даамдары менен суусундуктары турат, ал эми ортосунда үй-бүлөлөр ошол даамдарды татып, баарлашып отурушат.Мен да немис даамдарын ооз тийүү максатында ошол тарапты көздөй багыт алдым.
Бир да немис иш-чарасы белгилүү сосискаларсыз өтпөйт болуш керек. Жарманкеде баарына сосискаларды сунуштап жаткан Карл Конраддын айтымында, Германияда 16 аймак бар болсо, аны даярдоонун да 16 түрү болот.
Немис тилин үйрөнүп жүргөн нарындык студенттер
- Эмне үчүн Германия өзүнүн сосискалары менен белгилүү? Себеби сосискаларды жеген бизде салтка айланып кеткен. Анан аны карылар да, жаштар да жегенди жакшы көрөт, анткени тез даярдалып, курсакты тойгузат.Даамдуу сосискаларды даярдаган Карл Конраддын сөзүн которуп берген Толкун Минуяпийес 18 жыл мурун Германияга кетип, ошол жакта турмушка чыгып, калып калган. Ал жакта мигранттар үчүн немис тилинен сабак берет экен. Ал эми жакында контракт боюнча Кыргызстанга келип, Таласта сабак берип жатат.
Толкун Минуяпийес балдары менен
- Негизи бул иш-чараны өткөрүү жакшы идея болду, балдарымды атайын Таластан ала келгем. Германияда ушундай жарманкелерди жакшы көрөт да, анткени балдарды үйүндө калтырып койбой, чоңдор аларды алып, чогуу ойношот. Ошону менен Германия өзүнө тартып кетти деп ойлойм.Бул базарга Бишкекте Немис элчилигинде жана башка эл аралык уюмдарда эмгектенген немистерден сырткары, немис маданиятына кызыккан жергиликтүүлөр конок, уюштуруучу катары да чогулду. Үстөлдө жайылган көп түрдүүлүгү менен көздү чачыраткан таттуу даамдарды Бишкектин тургундары даярдаптыр.
- Бул ысык шарап деп аталат. Муну кызыл же ак шараптан даярдаса болот. Буга апельсин жана башка жер-жемиштерди кошуп, сөзсүз түрдө даамдуу кошумчаларды аралаштырып даярдаш керек. Бул кошумчалар атайын Германиядан алып келинген. 80-90 градуста кайнатып, ысык ичилет. Ысык шарап Рождество учурунда декабрдан баштап январдын ортосуна чейин гана даярдалат. Бул биздин ата-бабабыздан келаткан эски суусундук, бирок качан пайда болгонун так билбейм. Муну ичүүгө чек коюлган эмес – канча иче алсаңыз жана силердин организмиңер канча ыстаканга уруксат берсе, ошончо иче берсеңиз болот.
Бишкектеги Рождество базарында немистер да, жергиликтүүлөр да көпкө чейин тарабай жатты. Германия менен Австрияда алгачкы Вайнахсмартк 2-декабрда өтүп, соңкусу Рождествонун тушуна – 23-декабрга туура келет.