30-декабрда бир катар ишкерлер жаңы өкмөттү жана Жогорку Кеңешти бизнес чөйрөсүнө көңүл бурууга чакырган билдирүү таратты.
Алар Кыргызстандагы ишкерчиликке тоскоол болуп жаткан элүүгө жакын маселени көтөрүп, бизнес жүргүзүүгө ылайыктуу мыйзамдарды тезинен карап берүү талабын коюшту. Парламенттин айрым депутаттары болсо ишкерлердин маселеси жыл жаңыргандан кийин караларын убада кылышты.
“Кыргызстанда болуп өткөн акыркы окуялар ишкерчиликтин белин майыштырып, жарым жан кылып койду. Эми бул тармак толук бутуна туруп, телчигип кетиши үчүн ишкерчиликке тоскоол болгон мыйзамдарды оңдоо керек.” 30-декабрда мына ушундай билдирүү менен ишкерлер өкмөткө жана Жогорку Кеңешке кайрылышты. Натыйжада жаңы өкмөткө ишкерлердин ишин текшерүүнү бир калыпка салуу, салык жана социалдык тармакка бөлүнгөн каражаттар жөнүндө отчет берүүнү жеңилдетүү, насыялардын жол-жоболорун оңойлотуу өңдүү талаптар коюлду.
"Ишкерлер бирикмесинин" аткаруучу директору Чыңгыз Макешов бул өңдүү талаптарды эки жыл мурда эле бийликке билдиришкенин, бирок эч кандай майнап чыкпаганын, жалгыз үмүт жаңы өкмөткө түшүп жатканын айтты:
- Мамлекеттен мыйзамдарды тартипке салуу жана ишкерчилик үчүн жакшы мыйзамдарды кабыл алып берүүнү сурадык. Мурдакы көп мыйзамдар билесиңер, үй-бүлөлүк башкаруунун, үч-төрт кишинин кызыкчылыгы үчүн кабыл алынган. Алардын ордуна элге жакшы иштерди алып келе турган мыйзамдарды кабыл алуу.
Ишкерлердин пикиринде, азыркы учурда өлкөдөгү бизнес тармагы тумчугуп, эркиндик издеп жатат. Айрым бизнесмендер ишинин келечегинен да күмөн санашууда. Кыргызстанда жаңы бизнес ачуу, аны жүргүзүү, салык төлөө багытында мыйзамдардын таттаалдыгы, айрым учурларда бизнеске криминалдык чөйрөнүн аралашканы бир катар ишканаларды көмүскөдө калтырганы аз келгенсип, чет элдик инвесторлордун үрөйүн учуруп, өлкөдөн оолак болууга түртүп келет.
Мындан улам Бишкек ишкерлер клубунун аткаруучу директору Улук Кыдырбаев мамлекетти ишкерлер менен өнөктөш катары мамиле кылууга чакырды:
- Эгер бул маселелер дагы эле чечилбей жүрө берсе, абал такыр жакшырбайт. Ушул тапта бюджетке акча абдан керек. Бул өкмөт алдындагы биринчи маселе экендигин билебиз. Бирок акчаны кайда коротууну пландоодон мурда, биринчи кезекте акчаны иштеп табуу керек. Ал каражатты бизнес тармагы табат. Канчалык көп акча тапсак ошончолук көп салык төлөйбүз. Мындан биз өкмөттүн бизнес менен өнөктөш катары мамиле кылуусун талап кылабыз.
Улук Кыдырбаев билдиргендей, ишкерлер үчүн ылайыктуу гана мыйзам керек. Жакшы мыйзам болсо ишкерчилик өзүнөн өзү өнүгүп кетет.
Бизнесмендердин бул талаптарын Жогорку Кеңештин депутаты, экономика, инвестиция жана туризм боюнча комитеттин мүчөсү Равшан Жээнбеков туура деп эсептейт. Анын айтымында, жаңы жылдан кийин ишкерлердин бул өңдүү маселелесин чечүү аракеттери башталат:
- Ишкерлердин көтөрүп жатканы маселеси туура. Чынында эле азыр биз ишкерлерге өзгөчө жакшы шарт түзүп бергенге аракет жасашыбыз керек. Мен иштеген экономика, инвестиция жана туризм боюнча комитет ишкерлердин көз караштарын, сунуштарын алабыз дагы, алардын айткандарын өкмөттүн мамлекеттин кызыкчылыгына туура келсе, бардыгын аткарып бергенге аракет жасайбыз.
Кыргызстан постсоветтик өлкөлөр арасында бизнес тармагында либералдуу мамлекет катары саналып, чакан жана орто бизнес ыкчам өркүндөгөн өлкө катары сыпатталып келет. Ал түгүл Дүйнөлүк банк менен Эл аралык каржы корпорациясы жакында “Бизнес жүргүзүү” деп аталган жылдык баяндамада бизнеске түзүлгөн мүмкүнчүлүктөр боюнча Кыргызстан Борбор Азиядагы өлкөлөрдөн абдан эле ооуп 44-орунду ээледи. Анткен менен ишкерчиликтин көйгөйлөрү алигиче чечилбей келет. Натыйжада ишкерлердин мүдөө-максаты качан ишке ашат? Ишкерчилик канчалык эркин болот? Бул жаңы өкмөт менен Жогорку Кеңештен көз каранды болчудай.
Мыйзамдарды тартипке салуу керек
“Кыргызстанда болуп өткөн акыркы окуялар ишкерчиликтин белин майыштырып, жарым жан кылып койду. Эми бул тармак толук бутуна туруп, телчигип кетиши үчүн ишкерчиликке тоскоол болгон мыйзамдарды оңдоо керек.” 30-декабрда мына ушундай билдирүү менен ишкерлер өкмөткө жана Жогорку Кеңешке кайрылышты. Натыйжада жаңы өкмөткө ишкерлердин ишин текшерүүнү бир калыпка салуу, салык жана социалдык тармакка бөлүнгөн каражаттар жөнүндө отчет берүүнү жеңилдетүү, насыялардын жол-жоболорун оңойлотуу өңдүү талаптар коюлду.
"Ишкерлер бирикмесинин" аткаруучу директору Чыңгыз Макешов бул өңдүү талаптарды эки жыл мурда эле бийликке билдиришкенин, бирок эч кандай майнап чыкпаганын, жалгыз үмүт жаңы өкмөткө түшүп жатканын айтты:
- Мамлекеттен мыйзамдарды тартипке салуу жана ишкерчилик үчүн жакшы мыйзамдарды кабыл алып берүүнү сурадык. Мурдакы көп мыйзамдар билесиңер, үй-бүлөлүк башкаруунун, үч-төрт кишинин кызыкчылыгы үчүн кабыл алынган. Алардын ордуна элге жакшы иштерди алып келе турган мыйзамдарды кабыл алуу.
Ишкерлердин пикиринде, азыркы учурда өлкөдөгү бизнес тармагы тумчугуп, эркиндик издеп жатат. Айрым бизнесмендер ишинин келечегинен да күмөн санашууда. Кыргызстанда жаңы бизнес ачуу, аны жүргүзүү, салык төлөө багытында мыйзамдардын таттаалдыгы, айрым учурларда бизнеске криминалдык чөйрөнүн аралашканы бир катар ишканаларды көмүскөдө калтырганы аз келгенсип, чет элдик инвесторлордун үрөйүн учуруп, өлкөдөн оолак болууга түртүп келет.
Мындан улам Бишкек ишкерлер клубунун аткаруучу директору Улук Кыдырбаев мамлекетти ишкерлер менен өнөктөш катары мамиле кылууга чакырды:
- Эгер бул маселелер дагы эле чечилбей жүрө берсе, абал такыр жакшырбайт. Ушул тапта бюджетке акча абдан керек. Бул өкмөт алдындагы биринчи маселе экендигин билебиз. Бирок акчаны кайда коротууну пландоодон мурда, биринчи кезекте акчаны иштеп табуу керек. Ал каражатты бизнес тармагы табат. Канчалык көп акча тапсак ошончолук көп салык төлөйбүз. Мындан биз өкмөттүн бизнес менен өнөктөш катары мамиле кылуусун талап кылабыз.
Улук Кыдырбаев билдиргендей, ишкерлер үчүн ылайыктуу гана мыйзам керек. Жакшы мыйзам болсо ишкерчилик өзүнөн өзү өнүгүп кетет.
Ишкерлерге шарт түзүлөбү?
Бизнесмендердин бул талаптарын Жогорку Кеңештин депутаты, экономика, инвестиция жана туризм боюнча комитеттин мүчөсү Равшан Жээнбеков туура деп эсептейт. Анын айтымында, жаңы жылдан кийин ишкерлердин бул өңдүү маселелесин чечүү аракеттери башталат:
- Ишкерлердин көтөрүп жатканы маселеси туура. Чынында эле азыр биз ишкерлерге өзгөчө жакшы шарт түзүп бергенге аракет жасашыбыз керек. Мен иштеген экономика, инвестиция жана туризм боюнча комитет ишкерлердин көз караштарын, сунуштарын алабыз дагы, алардын айткандарын өкмөттүн мамлекеттин кызыкчылыгына туура келсе, бардыгын аткарып бергенге аракет жасайбыз.
Кыргызстан постсоветтик өлкөлөр арасында бизнес тармагында либералдуу мамлекет катары саналып, чакан жана орто бизнес ыкчам өркүндөгөн өлкө катары сыпатталып келет. Ал түгүл Дүйнөлүк банк менен Эл аралык каржы корпорациясы жакында “Бизнес жүргүзүү” деп аталган жылдык баяндамада бизнеске түзүлгөн мүмкүнчүлүктөр боюнча Кыргызстан Борбор Азиядагы өлкөлөрдөн абдан эле ооуп 44-орунду ээледи. Анткен менен ишкерчиликтин көйгөйлөрү алигиче чечилбей келет. Натыйжада ишкерлердин мүдөө-максаты качан ишке ашат? Ишкерчилик канчалык эркин болот? Бул жаңы өкмөт менен Жогорку Кеңештен көз каранды болчудай.