Сирияда "Ислам мамлекети" террордук тобу акыркы таянычынан айрылып, жеңилүү алдында турат.
Топтун жүздөгөн согушкеринин аялдары жана бала-чакасы Сириянын түндүк-чыгышындагы качкындар лагеринде.
Энелери менен чогуу абакта кармалган балдар да бар. Алардын кеминде элүүсүнүн ата-энеси тажик жарандары.
Тажикстандын тышкы иштер министри Сирожиддин Мухриддин 12-февралда бийлик Сирия менен Иракта "бир дагы тажикстандык баланы калтырбоо үчүн" болгон аракетин көрө турганын билдирди.
Анын айтымында, Сириядан бардык тажик жарандарын чыгаруу аракети көрүлүп жатат. Биринчи кезекте балдарга артыкчылык берилет. Дүйшөмбүдө токсондон ашык баланы кайтаруу үчүн Ирак өкмөтү менен келишим түздү:
- Биз Багдад менен макулдаштык. Ага ылайык, чек араны мыйзамсыз өткөндүгү үчүн ар бир кишиге бериле турган 2500 доллардын ордуна 400 доллардан айып пул төлөйбүз.
Көптөгөн аялдар Иракка Сириядагы согуштан качып өткөн. Тажик бийлиги аялдардын басымдуу бөлүгү согуш болуп жаткан аймакка күйөөсүн ээрчип кетишкен деп билдирип келет.
Эми аларды кайтарууну уюштуруу Кувейт жана Ирактагы тажик элчиси Зубайдулло Зубайдзодеге жүктөлдү. Ал "Азаттыкка" кабарлагандай, качкындар лагерлерине кирүү үчүн бардык тараптар, анын ичинде Сирия өкмөтү, эл аралык уюмдар, аймактын бир тобун көзөмөлдөгөн күрт козголоңчулары менен байланыш түзүлдү.
Тажикстандын Тышкы иштер министрлигинин соңку билдирүүсү Сириянын Хула шаарындагы качкындар лагерине жакшы кабар дароо жеткени маалым болду.
"Ислам мамлекети" террордук тобунун согушкеринин жесири, 36 жаштагы теги тажик Тахмина Одинаева эки баласы менен лагердеги чатырда баш калкалап турат. Ал буга чейин тажик бийлигинен жардам сурап кайрылганын, ата-эне, бир туугандарын көрсөм деп чыдамсыздык менен күтүп жатканын, алар менен "WhatsApp" аркылуу байланышып тураарын "Азаттыкка" билдирди. Одинаева 2015-жылы күйөөсүнө алданып, Сирияга барганын айтууда:
- Мен бул жерге өз эрким менен келген эмесмин. Күйөөм мени алдап, бизди Сирияга алып келди. Ал согуштардын биринде өлдү.
Тахмина Одинаеванын айтымында, анын күйөөсү кытайлык уйгур. Экөө Дүйшөмбүдөгү базардан таанышып, баш кошкон. Эки балалуу болгондон кийин жолдошу Тахминаны Тажикстандан кетүүгө көндүргөн. Тажик бийлиги, Тахминанын үй-бүлөсү ал күйөөсү, эки баласы менен өлкөдөн үч жыл мурда чыгып кеткенин ырасташты.
Элчи Зубайдзоде балдары менен качкындар лагерлеринде отурган Тахмина Одинаева сыяктуу аялдар менен жолугушууну көздөп жатат. Былтыр дипломаттын аракети менен согушкерлердин жетим калган үч баласы Ирактан мекенине кайтарылган.
Азыр расмий Дүйшөмбү Ирактан 92 бала менен 43 аялды кайтаруу ниетин жарыялады. Балдардын айрымдары качкындар лагерлеринде болсо, көбү энелери менен бирге түрмөлөрдө отурат.
Абактарда аялдар экстремисттик топко мүчө болгон деген айып менен жазасын өтөп жатышат. Арасында Иракта өлүм жазасына тартылгандар да бар. Ирактын мыйзамы боюнча жашы жете электерди мекенине кайтаруу үчүн соттун чечими, атасынын же энесинин уруксаты керек.
Тажикстандын Тышкы иштер министрлигинин маалыматына караганда, алып келине турган балдардын көбүнүн аталары өлгөн. Мындан тышкары Сирия менен Ирактагы айрым энелердин балдарын Тажикстанга жөнөткүсү келбей жатканы кыйынчылык жаратууда. Алардын айрымдары туулган жеринде баланы асырап ала турган жакындары жоктугун айтышса, кээ бири чүрпөлөрү светтик Тажикстанда чоңоюшун каалабай турганын билдиришкен.
