Тартип сакчыларына байланыштуу акыркы окуяларды Ички иштер министрлиги таза эмес кадрлардан арылуу аракети катары баалап жатат. Бирок күч органдарынын кызматкерлеринин мыйзамсыз иштери милициянын жоопкерчилигине байланышкан маселени көтөрдү.
29-январда Сокулук районунун Новопавловка айылында таңкы саат жети чамасында Чүй облустук милициясынын 24 жаштагы кызматкери автоунаасы менен 11 жаштагы баланы сүзүп кеткен. Эгиздин түгөйү, Чыңгыз Айтматов атындагы №1 орто мектептин окуучусу ошол жерден каза болгон.
Чүй милициясынын басма сөз өкүлү Назира Имангазиева милиция кызматкери камакка алынганын кабарлады.
- Бардык экспертизалар дайындалып, автоунаа айып короосуна токтотулду. Айдоочу убактылуу кармоочу жайга камакка алынган. Бул факт боюнча Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 297-беренесинин (“Автомототранспорт каражаттарынын кыймылынын жана аларды эксплуатациялоонун коопсуздук эрежелерин бузуу”) негизинде сотко чейинки өндүрүш башталды. Кармалган жаран Чүй облусуна караштуу кайгуул күзөт кызматына 2017-жылы ишке кирген.
Бул акыркы эки жума ичинде милиция кызматкерлери катышкан экинчи автокырсык болуп калды. 21-январга караган түнү Бишкекте Октябрь райондук ички иштер бөлүмүнүн кызматкери мас абалында автоунаа башкарып баратып, “Toyota Avensis” үлгүсүндөгү машинаны сүзгөн. Кырсыктан 34 жаштагы аял каза болгон.
Жол кырсыктарына себепчи болгон милициялардын окуясы Интернетте талкууланып бүтүп-бүтө электе 30-январда Бишкектеги Свердлов РИИБнин 36 жаштагы кызматкери зордуктоого шектүү катары камакка алынды.
Ушул эле күнү Ички иштер министрлигинин Ички иликтөө кызматы опузалап каражат талап кылып, 20 миң сом акча алып жаткан жеринен милициянын мурдагы кызматкерин кармады.
Күч түзүмдөрүндө бир нече жыл иштеген Жогорку Кеңештин экс-депутаты Туратбек Мадылбеков милиция аралашкан акыркы кылмыштарды туура эмес кадр саясаты менен байланыштырып, жоопкерчилик маселесине көңүл бурду.
- Милициянын формасын кийгенден кийин сен жөнөкөй адамга караганда эки эсе мыйзамды туу тутушуң керек. Анткени сен бийликтин өкүлүсүң. Ар бир сүйлөгөн сөзүң, жүрүм-турумуң менен башка адамдарга үлгү болушуң керек. Акыркы 10-15 жылда милицияга каршы туура эмес көз караш калыптанды. Себеби, милициялар жоопкерчиликти сезбей жатат.
Милициялардын мыйзамсыз иштери жогоруда айтылгандар менен эле бүтүп калбайт. 24-январда ИИМ менен Улуттук коопсуздук комитетинин (УКМК) кызматкерлери чогуу жүргүзгөн иш-чарада Бишкек шаардык милициясынын кызматкери жана милицияда мурда иштеп кеткен эки адам 2500 доллар акча алып жаткан жерден кармалган.
Акыркы окуялар милицияга сынды күчөттү. Ал эми ички иштер министринин орун басары Курсан Асанов бети ачылган фактыларды милицияны тазалоо иши катары баалады.
- Бул иштер боюнча сөзсүз чара көрүлөт. Министрликте ушундай иштерге каршы аёосуз күрөш жүрүп жатат. ИИМдин ички өздүк иликтөө кызматы ар бир факты боюнча иш алып барат. Мисалы, Интернетке чыгабы, башка да көрүнүштөр болобу чара көрүлөт. Акыркы үч иш боюнча кылмыш иши козголгон. Бул тазалануу процесси. Анткени буга окшогон көрүнүштөр менен аёосуз күрөшүү керек да. Ошол эле учурда кылмышты жасаган кызматкер эле эмес, аларды көзөмөлгө алуучу райондук, облустук ички иштер башкармалыктардын жетекчилери, эгер борбордук аппаратта болсо анын жетекчилерине да кызматтык иликтөө жүргүзүлүп, чара көрүлөт.
Министрдин орун басары “тийиштүү кызматкерлерге чара көрүлөт” деген менен азыркыга чейин канча милиция мыйзамсыз иши үчүн жоопко тартылганы белгисиз.
“Кылым шамы” укук коргоо уюмунун жетекчиси жана ИИМдин коомдук кеңешинин мурдагы мүчөсү Азиза Абдирасулова тартип сакчыларынын иши бармак басты, көз кысты болуп бүтүп кеткен учурлар көп экенин айтты:
- Карапайым адам кылмыш жасаса анын ишин тергөө, жоопко тартуу оңой. Ал эми милиция кызматкерлери катышкан иштердики бир топ кыйын. Себеби, алар кызмат абалынан пайдаланышат. Ошондой эле “карга карганын көзүн чукубайт” болуп, прокуратура кызматкерлери менен достошуп, тил табышып алат. Милициялар тарабынан акча талап кылуу, уруп-сабоо, коркутуп-үркүтүүлөр аябай көп болот. Анткени аларда мүмкүнчүлүк бар. Карапайым адамдар милициянын формасынан эле коркот.
Премьер-министр Мухаммедкалый Абылгазиев 24-январда Ички иштер министрлигинин былтыркы жыл жыйынтыгын чыгарган коллегиясына катышкан. Анда өкмөт башчы министрликтин жасап жаткан ишине айрым кызматкерлердин мыйзамсыз кадамдары көө жаап жатканын айткан.
Өткөн жылы 20 жаштагы студент Бурулай Турдаалы кызынын Жайыл райондук милиция бөлүмүндө мыкаачылык менен бычакталып өлтүрүшү да милицияга болгон дооматты күчөткөн.
