Катта-Туздагы бул маселе боюнча эки тараптуу жолугушуу да өткөн. Бийлик аймакты эми кыргыз тарап иштетет деп айтып чыккан. Бирок мекемеде абал ушул күнгө чейин өзгөрө элек. Жер астынан кара май сордургучтар токтогон жок. Бирок ал жерден эч ким мунай ала элек.
Лейлек районунун Жаңы-Жер айыл округунун Арка аймагында 1974-жылдан бери Тажикстан иштетип келген 20 гектарга чукул аймак өткөн айда кошуналардан бошотулган. Катта-Туз аймагынан кара май өндүрүп жүргөн тажикстандыктар кара май сордургуч 9 кууру жана табигый газ алуучу 5 скважинасын таштап кетишкен.
Кошуналар бул аймактан мунай өндүрүп жатышын өткөн кылымдын 80-жылдарындагы эки тараптуу келишимге таянганын оозеки гана билдирген. Бирок бул кен 1992-жылы эле Кыргызстанга өтүшү керек болчу. Эмнегедир андай болбой, Кыргызстандын токой чарбасынын аймагында кара май өндүрүү уланып келген.
Кыргызстандын карамагына өткөнүнө бир айдан ашса да али күнчө бул мекеменин макамы ачыкталып, ким, кандай шартта иштетээри белгисиз болуп турат. Лейлек районунун акими Тилеберди Арипов "бул ишти өкмөт жакынкы күндөрү бир жаңсыл кылыш керек, Бишкекти күтүп турабыз" дейт:
- Азыркыга чейин бүтө элек. Ошол баштапкы эле абалда турат. Мунай өндүрүү токтогон жок. Чек арачылар кайтарып турушат. Мунайды чыгарып кетүүгө жол берилбей турат. Ал жерде топтоочу идиштер бар. Ал да толуп калды деген маалымат айтылды. Ошондуктан дароо чечиш керек болуп жатат. Биз сунуш берип жатабыз, ким иштетсе да айыл округу аркылуу болсун деп жатабыз.
Чек арадагы Жаңы-Жер айыл округунун башчысы Саатбек Эгембердиев бул аймакты иштетүүдө жергиликтүү бийликтин, калктын кызыкчылыктары эске алынса жакшы болмоктугун айтат. Анын баамында, жогорку басымда чыгып жаткан газ аймактагы бир топ айылдарды камсыздоого жетишмек:
- Жаңы-Жер айыл округу иштетип калса жакшы болмок. Өкмөт бул маселени чечип берсе, районду толук болбосо да, бир топ айылдарды газдаштырып алмакпыз. Ал жерде 10-15 атмосферада газ чыгып турат.
5 газ тартуучу жана 9 мунай сордуруучу скважиналар бир топ жылдан бери иштеп жатышын эч ким таназарына албаганы көпчүлүктү таң калтырды. Кыргызстандын аймагына 20 чакырымдан ашуун тоолордун арасына тажикстандыктар кирип келип, мунай өндүрүп жатса да эч ким кабардар болгон эмес. Мындан тышкары өндүрүлгөн кара май кантип чек арадан чыгып турганы да табышмак. Суткасына бул жерден 5 тоннадай мунай чыгат.
Жакында шайланган айыл округ башчысы Саатбек Эгембердиев Тажикстан бул аймакта этникалык кыргыздарды иштеткендиктен көпчүлүк байкаган эмес дейт.
- Буга чейин ал жердеги иш каттоодон өткөн эмес. Эч кандай салык да төлөнгөн эмес. Ал жерде иштеп жаткан кишилерди токойчулар жана башка кишилер көрүп эле жүрүшкөн. Бирок Тажикстан ал жерге жалаң этникалык кыргыздарды жумушка алгандыктан аларды кыргыз мекемелериндеги эле кызматкерлер деп ойлошсо керек.
Арка өрөөнүндөгү кошуналар мунай өндүрүп жаткан жерде азырынча иш токтоп, аймакты кыргыз чек арачылары көзөмөлдөп турат. Бирок мунай өндүрүү токтобой иштеп жатканын, өндүрүлгөн продукциянын жыйналып турганын расмий бийлик билдирген.
Лейлек районунун Жаңы-Жер айыл округунун Арка аймагында 1974-жылдан бери Тажикстан иштетип келген 20 гектарга чукул аймак өткөн айда кошуналардан бошотулган. Катта-Туз аймагынан кара май өндүрүп жүргөн тажикстандыктар кара май сордургуч 9 кууру жана табигый газ алуучу 5 скважинасын таштап кетишкен.
Кошуналар бул аймактан мунай өндүрүп жатышын өткөн кылымдын 80-жылдарындагы эки тараптуу келишимге таянганын оозеки гана билдирген. Бирок бул кен 1992-жылы эле Кыргызстанга өтүшү керек болчу. Эмнегедир андай болбой, Кыргызстандын токой чарбасынын аймагында кара май өндүрүү уланып келген.
Кыргызстандын карамагына өткөнүнө бир айдан ашса да али күнчө бул мекеменин макамы ачыкталып, ким, кандай шартта иштетээри белгисиз болуп турат. Лейлек районунун акими Тилеберди Арипов "бул ишти өкмөт жакынкы күндөрү бир жаңсыл кылыш керек, Бишкекти күтүп турабыз" дейт:
- Азыркыга чейин бүтө элек. Ошол баштапкы эле абалда турат. Мунай өндүрүү токтогон жок. Чек арачылар кайтарып турушат. Мунайды чыгарып кетүүгө жол берилбей турат. Ал жерде топтоочу идиштер бар. Ал да толуп калды деген маалымат айтылды. Ошондуктан дароо чечиш керек болуп жатат. Биз сунуш берип жатабыз, ким иштетсе да айыл округу аркылуу болсун деп жатабыз.
Чек арадагы Жаңы-Жер айыл округунун башчысы Саатбек Эгембердиев бул аймакты иштетүүдө жергиликтүү бийликтин, калктын кызыкчылыктары эске алынса жакшы болмоктугун айтат. Анын баамында, жогорку басымда чыгып жаткан газ аймактагы бир топ айылдарды камсыздоого жетишмек:
- Жаңы-Жер айыл округу иштетип калса жакшы болмок. Өкмөт бул маселени чечип берсе, районду толук болбосо да, бир топ айылдарды газдаштырып алмакпыз. Ал жерде 10-15 атмосферада газ чыгып турат.
5 газ тартуучу жана 9 мунай сордуруучу скважиналар бир топ жылдан бери иштеп жатышын эч ким таназарына албаганы көпчүлүктү таң калтырды. Кыргызстандын аймагына 20 чакырымдан ашуун тоолордун арасына тажикстандыктар кирип келип, мунай өндүрүп жатса да эч ким кабардар болгон эмес. Мындан тышкары өндүрүлгөн кара май кантип чек арадан чыгып турганы да табышмак. Суткасына бул жерден 5 тоннадай мунай чыгат.
Жакында шайланган айыл округ башчысы Саатбек Эгембердиев Тажикстан бул аймакта этникалык кыргыздарды иштеткендиктен көпчүлүк байкаган эмес дейт.
- Буга чейин ал жердеги иш каттоодон өткөн эмес. Эч кандай салык да төлөнгөн эмес. Ал жерде иштеп жаткан кишилерди токойчулар жана башка кишилер көрүп эле жүрүшкөн. Бирок Тажикстан ал жерге жалаң этникалык кыргыздарды жумушка алгандыктан аларды кыргыз мекемелериндеги эле кызматкерлер деп ойлошсо керек.
Арка өрөөнүндөгү кошуналар мунай өндүрүп жаткан жерде азырынча иш токтоп, аймакты кыргыз чек арачылары көзөмөлдөп турат. Бирок мунай өндүрүү токтобой иштеп жатканын, өндүрүлгөн продукциянын жыйналып турганын расмий бийлик билдирген.
