Даярдыктын начардыгын Коопсуздук кеңешинде президент да сынга алып, өкмөт башчысына саламаттык сактоо министри менен республикалык штабдын жетекчилерине чара көрүүнү сунуштады.
Финансы министрлиги тарабынан өз убагында өзгөчө эпидемиологиялык жагдайдын алдын-алуу үчүн шашылыш каржылоо ыкчам жүрбөгөндүктөн азыркы мезгилде сырттан дары-дармек сатып алуу татаал болуп турганы белгиленди.
Кебелбеген жетекчилер, кечиккен каржылоо
Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Коомдук кеңештин мүчөсү Айбар Султангазиев "Фейсбук" социалдык тармагы аркылуу өлкөдө коронавирус илдети жайылган чакта медицинаны ыкчам каржылоону ишке ашырбаганы үчүн финансы министри Бактыгүл Жээнбаеваны айыптап чыкты.
Ал айрыкча керектүү дары-дармектерди, врачтар үчүн коргоочу кийимдерди, медициналык жана дезинфекциялоочу каражаттарды өз убагында сатып алууга акча бөлбөй, тармакта таңкыстык жаралган жагдай үчүн башкы финансисттин бейкапарлыгын сынга алды:
"Эмне себептен биздин ооруканалар ушул күнгө чейин чырылдап, алдын-ала эч нерсе сатып алалбай келишти? Алар каражат өз убагында которулбаса, эмне кылабыз деген жоопторун айтып жатышат. Мамлекеттин колунда, СПИД борборунда сакталган вируска каршы дарылар бар болчу. Анан Ош менен Жалал-Абад облустарында илдет чыкканда, ошол тарапка жөнөтүштү. Ал эми дары сатып алууга акча бөлүнгөн жок. Финансы министрлиги болгону кечээ гана дарыгерлердин маянасы үчүн акча которуптур. Эгерде дары-дармекке акча которулбаса, анда Саламаттык сактоо министрлиги эмне кыла алат? Акчасы жок, дары ташыган компаниялар менен кантип сүйлөшөт?"
Айбар Султангазиевдин маалыматы боюнча, Финансы министрлигинин саламаттык сактоо мекемелерине март айынын аягына чейинки карызы 928 млн. сомду түзгөн. Борбордук казыналык кассаны 30-мартта гана ачып, керектүү акчанын 300 млн. сомун бөлгөн. Ыкчам чара көрүүнүн шартында каржылоонун кечеңдешинин себебин сурап, Финансы министрлигинен комментарий ала алган жокпуз.
Министрдин калпы чыкты
Бирок саламаттык сактоо министри Космосбек Чолпонбаев 17-марттагы брифингинде дары-дармек жетиштүү экенин айткан болчу:
"Бизде бардык дары-дармектер, ооруканалар жана врачтар даяр. Дүйнө жүзүндө коронавирус илдети тарай баштаганда эле биз ага даярданып, тиешелүү чараларды көргөнбүз. Бүгүнкү күндө бизде бардык жетиштүү күч бар. Ооруканалар, кошумча резервдик койкалар даяр. Лабораторияларда реагенттер жетиштүү".
Ошол эле кезде 31-мартта Коопсуздук кеңешинин чакан форматтагы жыйынында мамлекет башчы Сооронбай Жээнбеков республикалык штаб менен Саламаттык сактоо министрлигинин илдеттин жайылышына каршы аракеттерин сынга алды.
«Январда сиз "лабораториялар даяр" деп маалымат бердиңиз эле. Чындыгында андай эмес экен. Тестирлөө реагенттери жетишсиз болуп чыкты. Министрлик өз убагында ыкчам чараларды көрүшү зарыл болчу», - деп белгиледи президент саламаттык сактоо министри Космосбек Чолпонбаевге кайрылып.
Коопсуздук кеңешинин чечими менен айрым өкмөт мүчөлөрүнүн жоопкерчилигин кароо жагы премьер-министрге сунушталды.
Дары-дармек жокпу?
Ал эми Саламаттыкты сактоо министрлигине караштуу Коомдук кеңештин төрайымы Нурхан Жумабаева Мамлекеттик материалдык резервдер фондунун кампасында өзгөчө эпидемиологиялык кырдаалдар үчүн сактала турган препараттар, медициналык каражаттар жана атайын коргоочу кийимдер тууралуу түк маалымат жок экенин айтты:
"Мамлекеттик материалдык резереврдер фондунунун кампасында азык-түлүктүн эле эмес, ар кандай эпидемиологиялык кырдаалдар үчүн абдан зарыл дары-дармектердин дагы алты айга жете тургандай запасы турушу керек болчу. Бирок азыр бизде мына ошондой дары-дармектер, коргоочу медициналык каражаттар бар же жок экенин эч кимиси айтпай жатпайбы. Анан эртеңден баштап дары-дармек жетишпей калса, эмне болот? Анткени дүйнөдө азыр кээ бир дарылар таңкыс болуп жатат".
Буга чейин 19-мартта кырдаал боюнча парламентте суроолорго жооп берип жатып, өкмөт башчысы Мухаммедкалый Абылгазиев Мамлекеттик материалдык резервдер фондунун аты эле калганын айтып, ал жактагы мындай абалдын себептерин төмөндөгүдөй айткан жайы бар:
"Мамлекеттик материалдык резервдер фондунун аты эле бар экен. Бизде көбү мындай учурларда бардыгын ишкерлер өздөрү эле камсыздап коёт деп ойлошот. Кээ бирөөлөр “мына ошол фонддун кереги барбы, аны жок кылбайсыңарбы” деп айтышкан. Мен бүгүн үч айга жете тургандай запасы менен күнүмдүк зарыл азык-түлүк түрлөрүн жана эң зарыл медициналык препараттарды материалдык резервдерде кармоо керек деп айтаар элем. Мыйзамдарга дагы өзгөртүү киргизүү керек. Анткени өзгөчө кырдаалдар учурунда биз тендерсиз эч нерсе сатып ала албайт экенбиз".
Ошол эле кезде өкмөт буга чейин Саламаттык сактоо министрлигиндеги эпидемиологиялык фонддо канча акча бар экенин жана Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин жарандык коргонууга каралган каражаттарынын канчасы абалды жөнгө салууга багытталары тууралуу маалымат бере элек. Дүйнөлүк саламаттык сактоо уюму коронавирус илдетин пандемия деп жарыялаганга чейин эле коңшу мамлекеттер медицина тармагын ыкчам түрдө кошумча каржылоону чечкени белгилүү.
Эскертүү!
«Азаттыктын» материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: кайсы бир саясий партияга, топко үгүттөгөн, же каралаган, бир нече жолу кайталап жиберилген, адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлер жарыяланбайт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер сайтка чыкпайт. Модератор пикирлерди жарыялоо же андан баш тартуу укугун өзүнө калтырат.
