Активист айымдар мындан соң борбордогу Чүй проспектиси менен жөө жүрүш жасап, бийликтеги эркектерди аялдар укугун коргоого чакырышты.
Жөө жүрүшкө чыккан айымдар “биздин өлкөдө тең укуктуулук барбы?”, “коомдогу ордубузга ичибиз толобу?”, “энелери өз маалында көргөн тең мүмкүнчүлүктөр азыр кыздарыбызда барбы?” деген суроолор коюшту.
Укук коргоочулар Кыргызстанда аялдар укугу боюнча абал акыркы 20 жылда кескин начарлап кеткендигине тынчсыздануу билдиришти.
Жогорку Кеңеште Социал-демократтар фракциясынын жетекчиси Роза Отунбаева бийлик сересинде отургандарга кайрылды:
- Биз Уркуя Салиеванын эстелигинен келе жатабыз. Бийлик биздин ушундай улуу инсандарга эстеликтерди орнотуп койгону менен, бирок бүгүнкү күндө өлкөдө кыздар менен аялдар кордолуп атат. Бүгүн - 8-март! Баарыңыздарды дагы бир жолу аялдар күнү менен куттуктайбыз. Азыр болсо бугубузду айтабыз.
Коомдо айымдарга карата кемсинтүүлөр жоюла электигин белгилеген айымдар “Зомбулукка жок!” деп чакыруу салышып, Кыргызстандагы жалпы эркектерге кайрылуу жолдошту.
“Кылым шамы” укук коргоо борборунун жетекчиси Азиза Абдирасулова “Азаттыкка” бул тууралуу төмөндөгүлөрдү билдирди:
- Кыргызстандын жалпы эркектерине кайрылабыз. Бийликте тургандардын көбү –эркектер. Андыктан эркектер аялдардын укуктарына, түйшүктөрүнө көбүрөөк көңүл бурушса. Аялдарга карата баягы үй-бүлөдөгү зордук-зомбулук жок болсо деген каалообуз бар.
Кордолгон айымдар, көбөйгөн зомбулук
Кыргызстанда аялдарга карата зомбулук акыркы жылы 40% өстү. ИИМ билдирүүсүндө 2008-жылы үй-булөөдөгү аялдарга карата зомбулук боюнча 1 миң 241 иш катталса, былтыр бул көрсөткүч 2 миңден ашып түшкөн. Башкача айтканда, өлкөдө бир жыл ичинде эле аялдарга карата зомбулук дээрлик 40% өскөн.
Кыргызстан аялдарга карата дискриминациянын бардык түрлөрүн жоюу боюнча Конвенцияны ратификациялап, Миң жылдык декларациясына кол коюп, Гендердик адилеттүүлүккө жетүү боюнча улуттук план, зомбулукка каршы мыйзам кабыл алган.
Бирок кыргыз өкмөтү өзүнө алган бул милдеттерди конкреттүү аракеттер менен өтөй албай жаткан өңдүү. Себеби Кыргызстанда аялдар укугуна шек келтирген ала качуу, көп аял алуу, эртелеп турмушка берүү, үй-бүлөдөгү зомбулук көрүнүштөрү дале күч.
Кыргызстандагы Кризистик борборлор ассоциациясы тарабынан жүргүзүлгөн иликтөөнүн жыйынтыгында, сурамжылоого катышкан респонденттердин 83% зомбулукка кириптер болуп турары аныкталган.
8-марттагы акциянын катышуучусу, “Интербилим” бейөкмөт уюмунун жетекчиси Асия Сасыкбаева буларга токтолду:
- Биз бүгүнкү бийликтеги эркектер аябай эле кутуруп жатат деген ойдобуз. 5-6 аял алышат. Бир аялын балдары менен таштап, экинчи аялына көчүшөт. Ал жерден да балдарын таштап, үчүнчү аялына көчөт. Бизге мындай чиновниктердин кереги жок! Эгерде ушундай жол менен мыйзамга каршы көп аял алышса анда кызмат ордуларынан кетишсин!
Президент Курманбек Бакиев 8-мартты утурлай айымдарга куттуктоо катын жолдоп, анда Кыргызстанда барган сайын башкаруу органдарына аялдар көбүрөөк тартылып жаткандыгын белгилеген. Өлкө башчысы буга Жогорку Кеңеште 28 айым, ал эми өкмөттө министрлик орунду аркалап, элчи жана мамлекеттик орчундуу кызматтарда отурган 25 аялды мисал кылган эле. Бирок "Демократия жана жарандык коом үчүн" коалициясы "бул мамлекеттик бийлик органдарына жасалма түрдө аялдарды дайындоо аракети" деп сындаган.
Жөө жүрүшкө чыккан айымдар “биздин өлкөдө тең укуктуулук барбы?”, “коомдогу ордубузга ичибиз толобу?”, “энелери өз маалында көргөн тең мүмкүнчүлүктөр азыр кыздарыбызда барбы?” деген суроолор коюшту.
Бир аялын балдары менен таштап, экинчи аялына көчүшөт. Ал жерден да балдарын таштап, үчүнчү аялына көчөт.
Укук коргоочулар Кыргызстанда аялдар укугу боюнча абал акыркы 20 жылда кескин начарлап кеткендигине тынчсыздануу билдиришти.
Жогорку Кеңеште Социал-демократтар фракциясынын жетекчиси Роза Отунбаева бийлик сересинде отургандарга кайрылды:
- Биз Уркуя Салиеванын эстелигинен келе жатабыз. Бийлик биздин ушундай улуу инсандарга эстеликтерди орнотуп койгону менен, бирок бүгүнкү күндө өлкөдө кыздар менен аялдар кордолуп атат. Бүгүн - 8-март! Баарыңыздарды дагы бир жолу аялдар күнү менен куттуктайбыз. Азыр болсо бугубузду айтабыз.
Коомдо айымдарга карата кемсинтүүлөр жоюла электигин белгилеген айымдар “Зомбулукка жок!” деп чакыруу салышып, Кыргызстандагы жалпы эркектерге кайрылуу жолдошту.
“Кылым шамы” укук коргоо борборунун жетекчиси Азиза Абдирасулова “Азаттыкка” бул тууралуу төмөндөгүлөрдү билдирди:
- Кыргызстандын жалпы эркектерине кайрылабыз. Бийликте тургандардын көбү –эркектер. Андыктан эркектер аялдардын укуктарына, түйшүктөрүнө көбүрөөк көңүл бурушса. Аялдарга карата баягы үй-бүлөдөгү зордук-зомбулук жок болсо деген каалообуз бар.
Кыргызстанда аялдарга карата зомбулук акыркы жылы 40% өстү. ИИМ билдирүүсүндө 2008-жылы үй-булөөдөгү аялдарга карата зомбулук боюнча 1 миң 241 иш катталса, былтыр бул көрсөткүч 2 миңден ашып түшкөн. Башкача айтканда, өлкөдө бир жыл ичинде эле аялдарга карата зомбулук дээрлик 40% өскөн.
Кыргызстан аялдарга карата дискриминациянын бардык түрлөрүн жоюу боюнча Конвенцияны ратификациялап, Миң жылдык декларациясына кол коюп, Гендердик адилеттүүлүккө жетүү боюнча улуттук план, зомбулукка каршы мыйзам кабыл алган.
Бирок кыргыз өкмөтү өзүнө алган бул милдеттерди конкреттүү аракеттер менен өтөй албай жаткан өңдүү. Себеби Кыргызстанда аялдар укугуна шек келтирген ала качуу, көп аял алуу, эртелеп турмушка берүү, үй-бүлөдөгү зомбулук көрүнүштөрү дале күч.
Кыргызстандагы Кризистик борборлор ассоциациясы тарабынан жүргүзүлгөн иликтөөнүн жыйынтыгында, сурамжылоого катышкан респонденттердин 83% зомбулукка кириптер болуп турары аныкталган.
8-марттагы акциянын катышуучусу, “Интербилим” бейөкмөт уюмунун жетекчиси Асия Сасыкбаева буларга токтолду:
- Биз бүгүнкү бийликтеги эркектер аябай эле кутуруп жатат деген ойдобуз. 5-6 аял алышат. Бир аялын балдары менен таштап, экинчи аялына көчүшөт. Ал жерден да балдарын таштап, үчүнчү аялына көчөт. Бизге мындай чиновниктердин кереги жок! Эгерде ушундай жол менен мыйзамга каршы көп аял алышса анда кызмат ордуларынан кетишсин!
Президент Курманбек Бакиев 8-мартты утурлай айымдарга куттуктоо катын жолдоп, анда Кыргызстанда барган сайын башкаруу органдарына аялдар көбүрөөк тартылып жаткандыгын белгилеген. Өлкө башчысы буга Жогорку Кеңеште 28 айым, ал эми өкмөттө министрлик орунду аркалап, элчи жана мамлекеттик орчундуу кызматтарда отурган 25 аялды мисал кылган эле. Бирок "Демократия жана жарандык коом үчүн" коалициясы "бул мамлекеттик бийлик органдарына жасалма түрдө аялдарды дайындоо аракети" деп сындаган.
