Кремлдин расмий сайты жазып чыккандай, 11-июлда Москвада Кыргызстандын жана Орусиянын президенттери Сооронбай Жээнбеков менен Владимир Путиндин жолугушуусу өттү.
Жээнбеков Швейцариядан кайтып келе жатып, Москвада кыска мөөнөттө иш сапар менен болду.
Путин Москвага тийип, эки тараптуу алакалардын бүгүнкү абалы тууралуу сүйлөшүүгө убакыт тапканы үчүн Сооронбай Жээнбековго ыраазычылык билдирди.
Өз кезегинде Жээнбеков да Путинге ыраазычылык билдирип, кыргыз-орус мамилеси, достук жана өнөктөштүк ийгиликтүү өнүгүп жатканына токтолду.
Бирок эки президенттин чукул жолугушуусу Кыргызстандын саясий чөйрөсүндө ар кыл жоромолдорго жол ачты.
Айрымдар бул жолугушууну Кыргызстандагы саясий кырдаалга байланыштырып, Жээнбеков Орусиянын жетекчилиги менен кеңешүү үчүн кетти деген божомолдорун айтып жиберди.
Маселен, саясатчы Равшан Жээнбеков президенттин Москвага чукул сапары аймактагы жана Кыргызстандагы соңку окуяларга байланыштуу деген пикирде:
"Акыркы учурда бир катар өлкөлөрдүн жана аймактардын Орусия менен мамилеси бузулуп, көз карандысыз саясат жүргүзүүгө аракет кылууда. Орустарга көз карашы түз Борбор Азия гана калды. Бирок бул аймакта Казакстан менен Кыргызстандын ички саясатында бир топ маанилүү процесстер жүрүп жатат. Дал ушундай кырдаалда бул өлкөлөрдө стабилдүүлүк болушу маанилүү. Экинчиден, жеке маселе. Мурдагы президент Атамбаев Орусияга, Путинге көп кызмат кылган адам. АКШнын базасын чыгарган. Дал ушундай адамды Орусия тарап деле "жем" кылып, таштап койбойт. Президентти соттоду деген жаман прецедент жаратпаш керек", - деди Жээнбеков.
Кыргыз президентинин маалымат кызматы бул сапар боюнча үн ката элек.
Бирок коомчулуктун бир бөлүгү кыргыз президентинин бул сапары алдын-ала пландалганын белгилеп, аны ашкере саясатташтырбоого чакырууда.
Жакында эле Кыргызстандын Британиядагы элчиси болуп дайындалган саясатчы Эдил Байсалов Равшан Жээнбековдун жоромолуна "Фейсбуктагы" баракчасы аркылуу жооп кайтарып, сапардан саясат издөөбөгө чакырды:
"Президент Жээнбеков жалпы делегациясы менен Швейцарияга Москва аркылуу "Аэрофлоттун" самолету менен учкан. Биздей эле рейстердин ортосу беш-алты саат болсо, аэропортто токтоп, күтөт. Ошону эми "сылык сапар" дейт эмеспи. Путин коллегасы Москва аркылуу өтүп баратса, "келип, чай ичип кетиңиз" десе керек. Сиз муну азыркы лидериңиз Атамбаевдин "маселеси" боюнча деп жатасыз. Койсоңузчу. Атамбаевдин маселесин кыргыз эли жана мамлекет өзү чечет”.
Дал ушундай эле пикирди Кыргызстандын башкаруу академиясынын ректору Алмазбек Акматалиев да билдирди. Анын айтымында, жолугушууда Атамбаев жөнүндө сөз болсо да, ал жалпы маанайга таасирин тийгизбейт:
"Биз Орусиясыз эч нерсе чече албайбыз деген өксүк синдромдон арыла албай койдук. Албетте, Орусия менен өтө жакын өнөктөшпүз. Бирок көп векторлуу саясат жүргүзүүгө аракет кылып жатпайбызбы. Мисалы, Швейцариядан келе жатып Москвага киргендин өзү деле ушунун көрсөткүчү да. Ал эми Атамбаевдин маселеси каралат дегендерди мурдагы президенттин жакындары чыгарып жатат".
Чынында Жээнбеков менен Путиндин жолугушуусу Кыргызстанда мурдагы президент Алмазбек Атамбаевге байланышкан окуялар кызыган учурга туш келди.
27-июнда парламент экс-президент макамынан ажыраткан Атамбаевди Ички иштер министрлиги улам-улам суракка чакырууда. Бирок ИИМдин аракетин мыйзамсыз деп атаган мурдагы президент эки жолу суракка баруудан баш тартты.
Эми учурда Атамбаевди күч менен тергөөгө алып келип, ага карата кылмыш иши козголобу деген маселе талкууланууда.
Буга чейин Алмазбек Атамбаев кримтөбөл Азиз Батукаевдин абактан чыгып кетиши боюнча орус президенти үн катат деп ишенимин билдирген.
Мындан соң Владимир Путиндин басма сөз катчысы Дмитрий Песков Москва башка мамлекеттин ички ишине кийлигишпей турганын айткан.
Негизи Орусиянын жетекчилиги менен мурдагы кыргыз бийлиги буга чейин деле чукулунан жолугушууларды өткөрүп келген.
Мындай жагдайга көңүл бурган дипломат Аскар Бешимов эки өлкөнүн лидерлери алаканы талкуулап алууну чечкенин билдирүүдө:
"Негизи Орусия буга чейин деле дал ушундай чукул түрдө чакырып келген. Көбүнесе Кыргызстан менен Армениянын жетекчилигин чакырчу. Армения акыркы кезде барбай калды. Бизде болсо мурдагы президент Атамбаев чукул бара калып, "Орусия менен жакынмын, анын жетекчилиги менен досмун" деген сөздөрдү айтып калчу. Азыркы бийлик деле аны улантып жатат деп ойлойм".
Ал эми Кыргызстан менен Орусиянын ортосундагы мамиленин соңку абалына токтолсок, кыргыз бийлиги тышкы саясатта Москвага өзгөчө басым жасап келет. Быйыл март айында болгон Путиндин мамлекеттик сапары учурунда расмий Бишкек Орусиянын бирдиктүү базасынын аймагын 58 гектарга кеңейтүүгө макул болгон.
Ошол эле кезде буга чейин Москва менен биргеликте куруу пландалган “Камбар-Ата-1" ГЭСи жана Жогорку Нарын ГЭСтер каскадын куруу боюнча энергетикалык долбоорлордун башы ачылбай турат.
