2004-жыл Кыргызстанда “Социалдык мобилизациялоо жана акыйкат башкаруу жылы” деп жарыяланып, өлкөдө акыйкат башкаруу боюнча Консультативдик кеңеш түзүлдү.
Үстүбүздөгү жылы Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөшүү багытында айрым мыйзамдар кабыл алынып, кээ бирлерине толуктоолор менен өзгөртүүлөр киргизилди. “Коррупциясыз келечек - Трансперенси Интернешнл” коомдук бирикмесинин жетекчиси Айгүл Ахметжанованын пикиринде быйыл кыргыз өкмөтү тарабынан коррупцияга каршы күрөшүү боюнча бир катар алгылыктуу иш-чаралар жүргүзүлдү:
“ Ушул жылы биз өкмөт, президенттин администрациясы тарабынан бул багытта жүргүзүлгөн позитивдүү кадамдарды байкадык. Жемиштүү реформалар башталды. Мунун баарын биз да колдойбуз. 2005-жылы биз Крыгызстандагы мамлекеттик кызматтын ишиндеги ачык-айкындуулукту жакшыртуу боюнча долбоорду ишке ашырабыз. Биз келечекте Кыргызстан “Трансперенси Интернешнл» уюмунун иликтөөлөрү боюнча жакшыраак орундарды ээлейт деп үмүттөнөбүз””, - деди Айгүл Ахметжанова.
“Трансперенси ИНтернешнл” Эл аралык уюму тарабынан быйыл жүргүзүлгөн 146 өлкөдөгү коррупциянын өнүгүү деңгээлин иликтөөсү боюнча Кыргызстан дүйнөдөү эң коррупцияланган өлкөлөрдүн катарына кирип,126чы орунду ээледи.
Акйыкат башкаруу боюнча Консультативдик Кеңештин төрагасы Кубанычбек Өмүралиевдин пикиринде, быйыл өлкөдө мурдагы жылдарга салыштырмалуу коррурцияга каршы системалуу турдө күрөшүү башталды:
«Албетте, Кыргызстанда буга чейин да коррупцияга каршы күрөш жүргүзүлүп келген. Бирок, быйыл ага каршы күрөш комплекстүү, системалуу турдө башталды. Бул тууралуу президент Аскар Акаев да белгиледи», - дейт Кубанычбек Өмүралиев.
Ал эми айрым саясатчылардын көз карашында, Кыргызстанда коррупция мурдагыдай эле өнүгүп жатат жана быйыл ага каршы күрөшүү сөз жүзүндө гана болду. Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйынынын Укук тартиби, коррупцияга жана кылмыштуулукка каршы күрөшүү боюнча Комитетинин төрагасы Алымбай Султанов да ушундай пикирде:
“Кыргызстанда быйыл иш жүзүндө коррупцияга каршы күрөш жүргүзүлгөн жок. Коррупцияга карыш күрөшүүнүн зарылдыгы боюнча президент да көп эле айтты. Бирок, эч кимден, тартип коргоо органдарынан ал жоопкерчичликти сураган жок. Кыргызстан эң коррупцияланган өлкө деп эсептейм. Ким, кайсы чиновник мыйзамсыз иштери үчүн жоопко тартылды? Эч ким”, - дейт Алымбай Султанов.
Европадагы коопсуздук жана кызматташтык уюмунун Кыргызстандагы кеңсесинин өкүлчүлүгү белгилегендей, Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөш коңшу борбор азиялык өлкөлөргө салыштырмалуу дурус жүргүзүлүүдө. Буга байланыштуу ЕККУнун Бишкектеги кеңсесинин өкүлү Асым Ачикел мындай дейт:
“ Коррупцияга каршы күрөшүүнүн жана акыйкат башкаруунун негизги факторлору – мыйзамдын сакталышы, бийлик органдарынын коомчулуктун алдындагы жоопкерчилиги жана коомчулуктун бийликти көзөмөлдөө иштерине активдүү катышуусу. Кыргызстандагы коррупцияга каршы күрөшүү багытында көмөк иретинде ЕККУнун Бишкектеги кеңсеси өлкөдөгү Акыйкат башкаруу боюнча Консультативдик кеңешинин интернет=сайтын түзүү иштерине колдоо көрсөттү.Бул сайттын түзүлүшү баарыбызга коррупцияга каршы күрөшүү тармагында жүргүзүлгөн иштерди билүүгө жана аларга карата пикирлерди айтууга мүмкүнчүлүк берет”, -дейт ЕККУнун өкүлү Асым Ачикел.
Акыйкат башкаруу боюнча Консультативдик Кеңешинин төрагасынын пикиринде Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөш натыйжалуу болушу үчүн коомчулуктун активдүүлүгү жетишпей жатат:
“Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөшүүгө эң алды менен эл өзү жигердүү катышы керек. Ансыз эч кандай жыйынтык болбойт. Эл өзү губернатор, министрлер, акимдердин ишин көзөмөлдөшү керек. Антпесе, ар кайсы чиновник каалаганын жасай берет да”, -
дейт Кубанычбек Өмүралиев.
Ал эми мыйзамчы –депутат Алымбай Султанов коррупциянын өнүгүшүн токтотуу үчүн:
“ Ал үчүн президент, премьер-министр, губернатор, аким, айыл өкмөттөр таза болушу керек. Эл алардын тазалыгына ишениши керек”, - деген оюн айтты Алымбай Султанов
Айрым серепчилердин пикиринде, ушул жылы өлкөдө кабыл алынган Мамлекеттик жогорку кызматтарды ээлеген чиновниктердин, алардын жакын туугандырынын мүлкүн декларациялоо жөнүндөгү, ошондой эле “Мамлекеттик кызмат жөнүндөгү” мыйзамга өзгөртүүлөр менен толуктоолордун киргизилиши өлкөдөгү коррупцияга каршы күрөшүү тармагындагы иш-аракеттерге оң таасирин көрсөтөт. Кээ бир эксперттер болсо, Кыргызстанда коррупциянын өнүгүшү келерки парламенттик жана президенттик шайлоого да олуттуу залакасын тийгизиши толук ыктымал.
Үстүбүздөгү жылы Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөшүү багытында айрым мыйзамдар кабыл алынып, кээ бирлерине толуктоолор менен өзгөртүүлөр киргизилди. “Коррупциясыз келечек - Трансперенси Интернешнл” коомдук бирикмесинин жетекчиси Айгүл Ахметжанованын пикиринде быйыл кыргыз өкмөтү тарабынан коррупцияга каршы күрөшүү боюнча бир катар алгылыктуу иш-чаралар жүргүзүлдү:
“ Ушул жылы биз өкмөт, президенттин администрациясы тарабынан бул багытта жүргүзүлгөн позитивдүү кадамдарды байкадык. Жемиштүү реформалар башталды. Мунун баарын биз да колдойбуз. 2005-жылы биз Крыгызстандагы мамлекеттик кызматтын ишиндеги ачык-айкындуулукту жакшыртуу боюнча долбоорду ишке ашырабыз. Биз келечекте Кыргызстан “Трансперенси Интернешнл» уюмунун иликтөөлөрү боюнча жакшыраак орундарды ээлейт деп үмүттөнөбүз””, - деди Айгүл Ахметжанова.
“Трансперенси ИНтернешнл” Эл аралык уюму тарабынан быйыл жүргүзүлгөн 146 өлкөдөгү коррупциянын өнүгүү деңгээлин иликтөөсү боюнча Кыргызстан дүйнөдөү эң коррупцияланган өлкөлөрдүн катарына кирип,126чы орунду ээледи.
Акйыкат башкаруу боюнча Консультативдик Кеңештин төрагасы Кубанычбек Өмүралиевдин пикиринде, быйыл өлкөдө мурдагы жылдарга салыштырмалуу коррурцияга каршы системалуу турдө күрөшүү башталды:
«Албетте, Кыргызстанда буга чейин да коррупцияга каршы күрөш жүргүзүлүп келген. Бирок, быйыл ага каршы күрөш комплекстүү, системалуу турдө башталды. Бул тууралуу президент Аскар Акаев да белгиледи», - дейт Кубанычбек Өмүралиев.
Ал эми айрым саясатчылардын көз карашында, Кыргызстанда коррупция мурдагыдай эле өнүгүп жатат жана быйыл ага каршы күрөшүү сөз жүзүндө гана болду. Жогорку Кеңештин Мыйзам чыгаруу жыйынынын Укук тартиби, коррупцияга жана кылмыштуулукка каршы күрөшүү боюнча Комитетинин төрагасы Алымбай Султанов да ушундай пикирде:
“Кыргызстанда быйыл иш жүзүндө коррупцияга каршы күрөш жүргүзүлгөн жок. Коррупцияга карыш күрөшүүнүн зарылдыгы боюнча президент да көп эле айтты. Бирок, эч кимден, тартип коргоо органдарынан ал жоопкерчичликти сураган жок. Кыргызстан эң коррупцияланган өлкө деп эсептейм. Ким, кайсы чиновник мыйзамсыз иштери үчүн жоопко тартылды? Эч ким”, - дейт Алымбай Султанов.
Европадагы коопсуздук жана кызматташтык уюмунун Кыргызстандагы кеңсесинин өкүлчүлүгү белгилегендей, Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөш коңшу борбор азиялык өлкөлөргө салыштырмалуу дурус жүргүзүлүүдө. Буга байланыштуу ЕККУнун Бишкектеги кеңсесинин өкүлү Асым Ачикел мындай дейт:
“ Коррупцияга каршы күрөшүүнүн жана акыйкат башкаруунун негизги факторлору – мыйзамдын сакталышы, бийлик органдарынын коомчулуктун алдындагы жоопкерчилиги жана коомчулуктун бийликти көзөмөлдөө иштерине активдүү катышуусу. Кыргызстандагы коррупцияга каршы күрөшүү багытында көмөк иретинде ЕККУнун Бишкектеги кеңсеси өлкөдөгү Акыйкат башкаруу боюнча Консультативдик кеңешинин интернет=сайтын түзүү иштерине колдоо көрсөттү.Бул сайттын түзүлүшү баарыбызга коррупцияга каршы күрөшүү тармагында жүргүзүлгөн иштерди билүүгө жана аларга карата пикирлерди айтууга мүмкүнчүлүк берет”, -дейт ЕККУнун өкүлү Асым Ачикел.
Акыйкат башкаруу боюнча Консультативдик Кеңешинин төрагасынын пикиринде Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөш натыйжалуу болушу үчүн коомчулуктун активдүүлүгү жетишпей жатат:
“Кыргызстанда коррупцияга каршы күрөшүүгө эң алды менен эл өзү жигердүү катышы керек. Ансыз эч кандай жыйынтык болбойт. Эл өзү губернатор, министрлер, акимдердин ишин көзөмөлдөшү керек. Антпесе, ар кайсы чиновник каалаганын жасай берет да”, -
дейт Кубанычбек Өмүралиев.
Ал эми мыйзамчы –депутат Алымбай Султанов коррупциянын өнүгүшүн токтотуу үчүн:
“ Ал үчүн президент, премьер-министр, губернатор, аким, айыл өкмөттөр таза болушу керек. Эл алардын тазалыгына ишениши керек”, - деген оюн айтты Алымбай Султанов
Айрым серепчилердин пикиринде, ушул жылы өлкөдө кабыл алынган Мамлекеттик жогорку кызматтарды ээлеген чиновниктердин, алардын жакын туугандырынын мүлкүн декларациялоо жөнүндөгү, ошондой эле “Мамлекеттик кызмат жөнүндөгү” мыйзамга өзгөртүүлөр менен толуктоолордун киргизилиши өлкөдөгү коррупцияга каршы күрөшүү тармагындагы иш-аракеттерге оң таасирин көрсөтөт. Кээ бир эксперттер болсо, Кыргызстанда коррупциянын өнүгүшү келерки парламенттик жана президенттик шайлоого да олуттуу залакасын тийгизиши толук ыктымал.
