- Өзбек тараптын кыргызстандыктарды барымтага алуу себеби канчалык жүйөлүү?
- Анын себебин азыр так айтуу кыйын. Анткени маалымат өтө аз. Акыркы окуялар көрсөткөндөй, чек ара маселеси өтө эле кооптуу болууда. Окуяны тергөө жергиликтүү органдар арасында эмес, мамлекет аралык комиссиянын коштоосунда жүргүзүлүүсү абзел. Анын жыйынтыгын элге көрсөтүш керек. Себеби буга чейин иликтөө комиссиялары түзүлгөнү айтылып, ошол бойдон кала берген учурлар бар. Канча деген жарандарыбыз, жада калса чек арачыларыбыз окко учкан учурлар болду.
- Эмне себептен аягына чыкпай калып жатат ал иликтөөлөр?
- Биринчиден, жергиликтүү тергөө бригадасынын деңгээлинде эле калып жатканы себеп болушу мүмкүн. Экинчиден, эл аралык саясаттагы окуяларга да байланышы бар ыктымал.
Кабарларда айтылып жатпайбы, биринчи күнү эл кайтып кеткени, кийинки күнү кайра топ болуп чогулуп келгени... Белгилүү болгондой, анклавдагы адамдар эч убакта жогору жактан же коштоочу күч болбосо кайра жанагыдай болуп чогулбайт. Бул окуяны эл аралык саясат өңүтүндө, тагыраак айтканда Камбар-Атага, кыргыз-орус мамилелерине, Өзбекстандын ЖККУ менен байланышынын үзгүлтүккө учурашы жана АКШ менен мамилеси чыңдалганына байланыштуу карап талдоо да зарыл.
- Азыркы кырдаал канчалык кооптуу? Себеби жакынкы эле күндөрү Ош облусунда өзбек чек арачылары кыргызстандык жаранды атып салды... Чыңалууга алып келбейби?
- Абал өтө эле кооптуу. Чыңалууга сөзсүз алып келиши мүмкүн. Дүйнөлүк тарых көрсөткөндөй, бир эле адамдын өлүмүнөн дүйнөлүк согуштар чыккан. Өзгөчө көп улуттун эли жашаган Фергана өрөөнүндө этияттык керек. Өлкөлөр ортосунда парламенттик негизде түзүлгөн комиссиялар иштеши зарыл.
- Кыргыз бийлигинен кырдаал өрчүп кетпеши үчүн кандай кадамдар талап кылынат?
- Эки тараптуу түзүлгөн комиссиянын натыйжасы сөзсүз айкын болушу керек. Заманбап арачы, көпүрө инструменттер колдонулуп, элге түшүндүрүү иштери так, даана жүргүзүлүүсү шарт.
Чек ара бекеттерге жана жергиликтүү элдин социалдык инфраструктурасына өзгөчө мамиле жасалып, аларды чыңдоо зарыл. Парламенттик комиссия түзүлүп, анын иши да натыйжалуу болушу талап. Анклавдар маселесин эл аралык тажрыйбанын жана укуктун негизинде чечип, иретке келтириш керек. Экономикабыз бекемделген, эгемендигибизди коргой ала турган мамлекет экенибизди элге да, кошуналарга да сыйдыра ала тургандай болуу зарыл.
- Анын себебин азыр так айтуу кыйын. Анткени маалымат өтө аз. Акыркы окуялар көрсөткөндөй, чек ара маселеси өтө эле кооптуу болууда. Окуяны тергөө жергиликтүү органдар арасында эмес, мамлекет аралык комиссиянын коштоосунда жүргүзүлүүсү абзел. Анын жыйынтыгын элге көрсөтүш керек. Себеби буга чейин иликтөө комиссиялары түзүлгөнү айтылып, ошол бойдон кала берген учурлар бар. Канча деген жарандарыбыз, жада калса чек арачыларыбыз окко учкан учурлар болду.
- Эмне себептен аягына чыкпай калып жатат ал иликтөөлөр?
- Биринчиден, жергиликтүү тергөө бригадасынын деңгээлинде эле калып жатканы себеп болушу мүмкүн. Экинчиден, эл аралык саясаттагы окуяларга да байланышы бар ыктымал.
Кабарларда айтылып жатпайбы, биринчи күнү эл кайтып кеткени, кийинки күнү кайра топ болуп чогулуп келгени... Белгилүү болгондой, анклавдагы адамдар эч убакта жогору жактан же коштоочу күч болбосо кайра жанагыдай болуп чогулбайт. Бул окуяны эл аралык саясат өңүтүндө, тагыраак айтканда Камбар-Атага, кыргыз-орус мамилелерине, Өзбекстандын ЖККУ менен байланышынын үзгүлтүккө учурашы жана АКШ менен мамилеси чыңдалганына байланыштуу карап талдоо да зарыл.
- Азыркы кырдаал канчалык кооптуу? Себеби жакынкы эле күндөрү Ош облусунда өзбек чек арачылары кыргызстандык жаранды атып салды... Чыңалууга алып келбейби?
- Абал өтө эле кооптуу. Чыңалууга сөзсүз алып келиши мүмкүн. Дүйнөлүк тарых көрсөткөндөй, бир эле адамдын өлүмүнөн дүйнөлүк согуштар чыккан. Өзгөчө көп улуттун эли жашаган Фергана өрөөнүндө этияттык керек. Өлкөлөр ортосунда парламенттик негизде түзүлгөн комиссиялар иштеши зарыл.
- Кыргыз бийлигинен кырдаал өрчүп кетпеши үчүн кандай кадамдар талап кылынат?
- Эки тараптуу түзүлгөн комиссиянын натыйжасы сөзсүз айкын болушу керек. Заманбап арачы, көпүрө инструменттер колдонулуп, элге түшүндүрүү иштери так, даана жүргүзүлүүсү шарт.
Чек ара бекеттерге жана жергиликтүү элдин социалдык инфраструктурасына өзгөчө мамиле жасалып, аларды чыңдоо зарыл. Парламенттик комиссия түзүлүп, анын иши да натыйжалуу болушу талап. Анклавдар маселесин эл аралык тажрыйбанын жана укуктун негизинде чечип, иретке келтириш керек. Экономикабыз бекемделген, эгемендигибизди коргой ала турган мамлекет экенибизди элге да, кошуналарга да сыйдыра ала тургандай болуу зарыл.
