“Манас” аба майданында казак жарандарына таандык 75 жасалма ажылык визаны Ош шаарына жөнөтүп жаткан жеринен Өзгөн шаарынын тургуну кармалды.
Кармалган адам визаларды Алматы шаарынан алып келгенин айткан. Кыргызстандын муфтияты ал ажылык визаларга тиешеси жоктугун билдирүүдө.
Колго түшкөн визалар
8-октябрда Ош шаарына учуп бараткан жеринен Өзгөн шаарынын тургуну, 1973-жылы туулган Хикматулла Халматов 75 жасалма ажы виза менен кармалды. Ал ИИМдин транспорт башкармалыгынын “Мыйзамсыз” деп аталган оперативдик иш-чарасынын натыйжасында колго түшкөн. Ага бир нече берене боюнча кылмыш иши козголду.
ИИМдин өкүлү Максат Акимбаевдин айтымында, кармалган адам визаларды Алматы шаарынын борбордук мечитинин имамынан 1300 доллардан сатып алганын айткан.
- Бир визаны 1300 доллардан сатып алам деп сүйлөшүптүр. 75 виза алып, алдын-ала 10 миң доллар төлөптүр. Аларды Алматынын борбордук мечитинин Муханбет деген имамынан сатып алган экен.
Акимбаевдин айтымында, Сауд Арапстан ар жылы ажылык визанын кагазын ар башка кылып чыгарат. Тартылып алынган визаларды текшере келгенде алар 2011-жылдагы ажылык сапарга ылайыкташтырылган визалар болуп чыккан. Бирок алар 2012-жылдагы ажылык зыяраты үчүн деп берилген экен.
- Сауд Арапстан ар жылы ажылык визанын кагазын ар башка кылып чыгарат. Мисалы, сүрөттөрүн, эн белгисин жана түсүн. Бирок алынган визалар 2012-жылы жазылды жана берилди деп толтурулган экен. Бул визалар Сауд Арапстандын Казакстандагы элчилигинде казак жарандары үчүн берилген. Биздин оюбузча, бул адам ал визаларды кыргызстандыктарга сатам деп алып келаткан.
Акимбаевдин айтымында, бул визалардын жасалма экени Сауд Арапстандын чек арасынан гана аныкталып калбаса, балким алар менен ажылыкка барып келүү да мүмкүн болмок. Ал Казакстандын Сауд Арапстандагы элчилиги менен да байланышып көргөнүн айтты.
- Алар бизге азырынча “мындай виза берген эмеспиз” деп, оозеки гана жооп беришти. Эми Кишинев конвенциясына ылайык, эл аралык тапшырма деген бар. Ошол негизде казакстандык кесиптештерибизге да кат жөнөтүп, жообун күтөбүз.
Ким тескейт?
Кыргызстан мусулмандар дин башкармалыгы да бул визаларга эч кандай тиешеси жок экендигин айтууда. Сауд Арапстан быйыл Кыргызстанга 4,5 миң ажылык квота бөлгөн. Республикалык ажылык штабдын башчысы, муфтийдин орун басары Замир Ракиевдин ырасташынча, Кыргызстанда ажыга барууну самагандар арбын.
- Ага биздин тиешебиз жок. Тартип коргоо органдарынан бул эмне виза экен деп сурасак, Сауд Арапстандын Казакстандагы элчилигинен алып келатышыптыр деп гана айтышты. Азыр ажыга барат элем деп 5 миңдей адам кезекте турат. Ушундай шартта ортодон шылуундар чыгып, ар жак, бер жакка барып, таап келип жатышкан окшойт. Бул эми тартип коргоо органдары чече турган маселе.
Анткен менен 11-октябрда Жогорку Кеңештин айрым депутаттары ажылыкты текшерүү боюнча депутаттык комиссия түзүүнү сунуштап, бирок ал колдоо тапкан жок. Депутаттар бул диний вазийпа болгондуктан, анын кемчилигин диний башкармалык өзү жөнгө салыш керек деген бүтүмгө келишти.
Бирок депутаттык комиссия түзүлүшүн жактагандардын бири, “Ата Журт” фракциясынын депутаты Надира Нарматова парламент бул маселеге дагы бир жолу кайрылат деген ишенимде.
- Депутаттык комиссия түзүлбөй калды. Бирок эртең эле бул маселеге кайрылып келебиз деген ойдомун. Анткени жок жерден мындай маселе чыкпайт да. Жөн эле адамдар арызданып, жөн жерден сөз кылышпайт.
Бирок ажылык штабдын башчысы Замир Ракиевдин билдиришинче, быйыл ажылыкты уюштурууда одоно кемчиликтер жок.
- Кудайга шүгүр, уюштуруу иштери азырынча жакшы. Меке, Медина шаарларындагы көйгөйлөрдү да чечтик. Күнүмдүк майда-чүйдө иштер гана болбосо, өтө ойлондура турган маселе жок.
Быйыл кыргызстандык зыяратчылардын алгачкы тобу 2-октябрда ыйык сапарга жол тартышкан. Бүгүнкү күнгө карай зыяратчылардын дээрлик 70 пайызы Сауд Арапстанга жетишти.
