Ош шаарынын акими (мэри) Мелис Мырзакматов өз кезегинде Халил Худайбердиевге былтыр Оштогу этностор аралык жаңжалдын чыгышын козуткан деген шек менен Башкы прокуратура тарабынан кылмыш иши козголгонун айтып, аны сотко келүүгө чакырды.
"Ош ТВ" сыналгы компаниясына эч кандай тиешеси жоктугун билдирип, шаар акими өз дарегине айтылган сөздү «жалган жалаа» деп билдирди.
Ош шаарындагы "Ош ТВ" менчик сыналгысынын мурдагы ээси Халил Худайбердиев бул күндөрү Кыргызстандын сыртында, алыскы өлкөлөрдүн биринде баш калкалап жүрөт.
Х.Худайбердиевдин 23-февралдагы "Азаттыктын" кабарчысына айтуусунда, өз үй-өлөң төшөгүн таштап кетүүгө өткөн жылдын июнь айындагы улут аралык жаңжалдан кийинки окуялар себеп болгон.
- Мен Бишкекте ооруканада жаткам. Эки күн болгон.
Телефон шыңгырап калды. Дилмурад телефон чалып. «Келбесеңиз болбой калды», деди.
Андан кийин Хайруллага (Худайбердиевдин уулу. - «Азаттык».) телефон чалсам:
«Мэр сенин атаңды кайдан болсо дагы таап отургузам» деп айттырыптыр деди.
Мага дагы башкалар телефон чалып, «оштуктар сенин уулуңа кылмыш ишин ачып, камаганы жатат», деп эки тараптан тең коркутуп-үркүтүү башталганын айтышты
Мындай кабарды алгандан кийин Халил Худайбердиев шашылыш Бишкектеги ооруканадан чыгып, Ош шаарына учуп келет.
Анын айтуусунда, былтыр июндун акыры - июлдун башындагы күндөрдүн биринде Ош шаарынын мэри Мелис Мырзахматов ага саат 19га үйүнө келүүнү сунуш кылат.
Белгиленген маалда мэр Мырзакматов менен жолукканда сөз эмне тууралуу болгонун Х.Худайбердиев "Азаттыкка" мындайча эскерет:
- «Ушул сыналгы компанияны ишке салмакчыбыз», деди Мырзакматов.
- Демек, бул үчүн эмне кылыш керек? деп сурадым.
- «Сиз мага 51 пайызын өткөрүп бериңиз».
Мени менен уулум Хайрулла дагы бар болчу.
"Ушуну менен биз кутулабызбы? Алчуңарды алгыла. Ушуну менен бизди жайыбызга коёсуңарбы? Менин уулум, өзүм тынч боломунбу?" - деп сураганымда, ал киши:
- «Эртең нотариуска барасыздар, башка иштер да болот», деди.
- Болуптур.
Ал киши "мына мен 51 пайызын алгандан кийин башка имаратка көчүрөбүз. Мен сизге аны көрсөтөм, жүрүңүз. абдан мыкты имарат бар" деди.
Жибек комбинатынын алдындагы Таатан деген үйгө бардык.
Ал жерде бир имаратын көрсөттү.
Бери чет жакага келип айттым:
"Мен сыналгы компанияны жок жерден жараткан элем. 20 жылдан бери бүткүл үй-бүлөм мээнет тер төгүп келет. Мында 30 киши иштейт. Алардын баарына баш-көз болуп, жок жерден жаратылган нерсе бул. Бул нерсе көп акчага турат" дедим.
"Оболу сүйлөшүп алалычы, анын (сатылчу) акчасы канча болот?" дедим.
Кийин экөөбүз чогуу эсептеп көрсөк, 1,5 миллион долларга чыкты. Иши, кирешеси жана башкасы болуп. Чыккандан кийин ал ыраазы болду.
"Бирок азыркы сенин акыбалыңдан улам, 400 миңге баалаймын" деди.
Биздин эч ылаажыбыз жок. Жанында автоматчандар туруптур.
Эмне деп айтышты да билбейбиз. Мажбур болосуз да аргасыздан.
"Болуптур, эми акчасын бериңиз" десем:
"Менде азыр мынчалык акча жок" деди.
"Канчасын бересиз?" десем, ошол жердеги Мухтар деген бир жардамчысына:
"Бар, алып чык, 20 миң (доллар) алып чык" деди.
Анысы болсо "тигил жерде жок экен, бул жерде жок экен" деди эле, ага:
"Баланча жерден алып кел" деди.
Анысы алып келди.
20 миң долларды колума берип:
"Мына, акчасы. Калганын шайлоодон кийин аласыз" деди.
Анан «Сизге Ош шаар мэринин, же вице мэрдин колу коюлган кагаз келет, компанияны иштете баштаңыз», деди.
Компания болсо 10-11-июндан бери иштебей турган болчу.
"Эртеси күнү нотариалдык каттоо" дегендей болду. Бардыгын жаздык.
А киши:
"Эми болду. Силерге эч кандай доомат болбойт. Сот, прокуратурада эч кандай кылмыш иши жок" деди.
2010-жылдын 2-июлунда "Ош ТВ" телерадиокомпаниясы деп аталган жоопкерчилиги чектелген коомдун баалуу кагазынын 51 пайызы Ош облусундагы Кара-Суу районунун Папан айылында жашаган Кошбаев Канболот Орозович ысымдуу кишиге каттатылат.
Ош шаардык юстиция башкармалыгы 2010-жылдын 2-июлунда "Ош ТВ" компаниясын кайра каттоодон өткөргөн расмий кагаздын көчүрмөсүн Худайбердиев интернет аркылуу «Азаттыкка» жөнөттү.
Сүрөт.
“Ош ТВ” компаниясынын баалуу кагаздарынын үлүшү тууралуу Х.Худайбердиев менен К.Кошбаев кол койгон 2010-жылдын 2-июлундагы талаштуу келишимдин фото көчүрмөсү. 1-бет. Орусча. Х.Худайбердиев бул сүрөттү “Азаттыкка” Батышта бозгунда жүрүп жиберген. 24.02.2011.
Халил Худайбердиевдин айтымында, "Ош ТВ" сыналгы-үналгы компаниясынын баалуу кагазынын 51 пайызы сатылгандан кийин уулдарынын жардамы менен сыналгынын ишин жандандырып, күнүгө эки сааттан берүүлөр кайра эфирге чыга баштайт.
“Ош ТВ” компаниясынын баалуу кагаздарынын үлүшү тууралуу Х.Худайбердиев менен К.Кошбаев кол койгон 2010-жылдын 2-июлундагы талаштуу келишимдин фото көчүрмөсү. 2-бет. Нотариалдык күбөлөндүрмө кол. Орусча. Х.Худайбердиев бул сүрөттү “Азаттыкка” Батышта бозгунда жүрүп жиберген. 24.02.2011.
«Анан каргашалуу 9-июл келди», деп эскерет Худайбердиев.
Ал күнү эртелеп ооруканага барса, жоон топ кыргыз жигиттер омуроолошот.
Ошол күнү "Ош ТВ" сыналгы компаниясынын кеңсесинде тинтүү жүргүзүлүп, Халил Худайбердиев Кыргызстандын Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик кызматынын Ош облустук башкармалыгынын кеңсесине алынып келинет.
Аны менен кошо "Ош ТВ" компаниясынын ошол кездеги башкы редактору Шавкатбек Умаров дагы башкармалыкка чакырылат.
Бирок ошол эле күнү Кыргызстандын коопсуздук кызматынын кызматкерлери аларды кайра үйлөрүнө кетирип жиберишет.
Мындан көп узабай эле Халил Худайбердиев жаңы бир кооптуу кабар укканын "Азаттыкка" мындайча баяндады:
"(Мага бир) кыргыз адам кабарлады:
"Кетпесеңер болбой калды, эгерде башка бир жерге барып жан сактабасаңар, эртең же бүрсүгүнү бир кокустук болот" деди.
Кетүүгө мажбур болдук. Тигиндей-мындай жолдор менен. Бишкекте бир айдай турдук.
Бишкекте бир жолу көчөгө чыккан элем, артымдан бир киши сары изиме түшүп алганын билип калдым.
Оштон жөнөтүшүптүр, "аны табасың" деп.
Аны да билип калдык. Орусияга кетишке мажбур болдук.
Анан Орусиядан бул жакка (Батыш өлкөлөрүнүн бирине) келдик.
Бизди кийин да издешиптир.
Новосибирскиде, Екатеринбургда, Москвада, Казанда издешкен экен. Кабар жетип турду.
Х.Худайбердиев мырза Кыргызстандан чыгып кеткенден кийин Батыштагы бир өлкөгө жетип, анан Ош шаарынын мэри Мелис Мырзакматов менен телефон аркылуу байланышканын "Азаттыкка" быйыл февралдын этегинде мындайча баяндады:
- Болжол менен бир айча болуп калды. Балким эки айдай болгондур.
Мен телефон чалганда ал алган эмес болчу.
Кийин (Мырзакматов) өзү телефон чалып калды. Мен эми башка кырдаалда болуп калдым да.
"Карызды качан төлөйсүз? Бир жарым миллиондон 51 пайызын төлө" деп айтсам:
"Биз антип сүйлөшкөн эмеспиз" дейт.
"Ал убакытта башка кырдаал болчу, эми башка жагдай.
Мусулманчылыкта да бир шарт бар, үч жолу карызыңды сурабай койсоң, анда күнөө карыз берген кишиде калат" деген. Төлөйсүзбү, же төлөбөйсүзбү?
Мага кишиңиз чыксын. Мен ага банк эсебимди берейин. Аны алганыңызды айтыңыз.
Ушул тапта эсеп боюнча бир гана пайызга ээ болуп туруп эле бүтүндөй сыналгы компанияны буйрук берип башкарып атасыз" дедим.
Бул аралыкта өз ара кер-мур айтыша кеттик.
Ал киши:
"Биз Сизди Аляскадан болсо да табабыз" деди.
Андан кийин М.Мырзакматовдун жардамчылары аркылуу мэрдин өзү менен байланышуу аракетинен таптакыр майнап чыкпаганын Халил Худайбердиев "Азаттыкка" кошумчалады.
М.Мырзакматов: "Ош ТВга тиешем жок".
"Азаттыктын" кабарчылары "Ош ТВ" жеке менчик сыналгы-үналгы компаниясынын ээлеринин бири Халил Худайбердиевдин жогорудагы айткандарынын чын-төгүнүн билүү максатында Ош шаар башчысы Мелис Мырзакматов менен 25-февралда телефон аркылуу байланышты.
(Ошол кездеги) Президент К.Бакиев Ош шаарынын өнүгүү концепциясынын жүз ачаарына катышууда (оң жагындагысы – Ош шаарынын мэри Мелис Мырзакматов), 2010-жылдын 20-марты.
Мелис Мырзакматов:
- Бул маселе боюнча ал кишинин чет элге барып алып, мени каралап жатканынын негизги себеби – (былтыр) 17-майда бул кишинии жана ал жетектеген телекомпаниянын, ошондой эле бир катар жергиликтүү жана борбордук телеканалдардын дарегине катуу сын айтылган.
Себеби ошол убактагы кырдаалдын курчуп турганына байланыштуу бул аты аталган телекомпанияларга «отко май куйбагыла, кырдаалды мындан ары курчутпагыла, туура идеология алып, элге туура түшүндүргүлө», - деп шаардын мэри катары катуу сын пикир айткамын.
Ал киши сыртта туруп алып, өзүнүн жолу болбогондугун, миңдеген адамдардын канына күнөөкөр болгонун менден чыгарып жатканы туура эмес. Аны жалган жалаа деп эсептеймин.
Дагы бир айтып кетээрим, бул киши (2010-жылдагы) июнь окуясына, кылмышка түздөн-түз күнөөсү бар деп эсептелип, Башкы прокуратура тарабынан эки кылмыш иши козголгон.
"Азаттык":
- Халил Худайбердиев «келишим боюнча "Ош ТВ" компаниясынын баалуу кагаздарынын 51 пайызы, Ош шаарынын акими Мырзакматовдон 20 миң АКШ долларын алып, өткөрүп бергенимден кийин ал мени мурдагы Ош жибек комбинатынын алдындагы Таатан соода комплексиндеги бир имаратка алып барып, "ушул жерде ишти баштагыла деген» деп айтып жатат. Сиздин жообуңуз?
М.Мырзакматов:
- Таатан соода комплекси мага карабайт. Ал шаардын бир субъектиси катары эсептелет. Мен билгенден азыр "Ош ТВ" компаниясы аталган аймакта жайгашкан.
"Азаттык":
- «Акипресс» маалымат агенттигинин «Баракелде» интернет барагы былтыр 15-декабрда "Ош ТВ" компаниясы Ош шаарынын мэри Мелис Мырзакматовго таандык, бирок расмий түрдө Асанбек Абдыгапаровдун атына катталган" деп жазып чыкты. Мунун чындыгы барбы?
М.Мырзакматов:
- Мен эми шаардагы ар бир субъектинин кимге катталганын так, жатка билбеймин. Андан көрө Худайбердиев Халил Ошко келип, тергөө органдарына жасаган кылмышы үчүн жооп берсе жакшы болмок. Бул кишинин артында төгүлгөн кан, ыйлаган балдар, боздогон жесир аялдар турат.
"Азаттык":
- Халил Худайбердиев «1-2 ай мурда мэр Мырзакматовго телефон чалып калган акчаны сураганымда экөөбүз кер-мур айтыша кеттик. Анан Мырзакматов мага «Сени Аляскадан болсо дагы табам», деп коркутту дейт. Х.Худайбердиев менен качан акыркы ирет сүйлөштүңөр эле?
М.Мырзакматов:
- Бул кишиге Кыргызстанга келип, эгер күнөөңүз жок болсо мыйзам алдында өзүңүздү актасаңыз оң болот эле деп айткамын. «Аляска-Паляска» деген сөз болгон эмес.
С.Соурбаева: Тартып алуу, же коркутуу болгон эмес
2010-жылдын 9-августунан бери "Ош ТВ" сыналгысын жетектеп жаткан журналист Сюита Соурбаева менен 26-февралда байланышып, бозгундагы Халил Худайбердиевдин «19-20 жыл жеке өз күчүм менен курган компаниямды мэр Мырзакматов баш болгон топ коркутуп тартып алышты» деген кебинин канчалык негиздүү экенин сурадык.
С.Соурбаева:
- Мен журналист катары мурдагы жетекчинин өңүн көрбөптүрмүн. Бирок жүргүзгөн иштеринин баарын көрүп жатабыз.
Эч кандай тартып алуу, же коркутуу деген бул жерде болгон эмес.
Ал [Х.Худайбердиев] кандайча кеткени баардык эле массалык маалымат каражаттарында айтылса керек.
Болгону бул жерде жетекчилик өзгөрдү, сыналгыда болсо бүгүнкү күндөгү стандарттарга туура келген программаларды чыгарсак деген эле максатыбыз бар.
Ал эми «басып алды», «тартып алды» деген маселе бизде жок.
Компаниянын башкы көздөгөнү – кесипкөйлүк деңгээлди көтөрүү гана.
"Азаттык":
- "Ош ТВ" компаниясы Чыгыш Фергана өрөөнүн камтыган эң чоң менчик сыналгы да. Ушул тапта компанияга кимдер ээлик кылат?
С.Соурбаева:
- Биздин компания жеке менчиктеги канал болгондуктан, бизде атайын директорлор кеңеши бар. Ошол кеңеш жалпы жетекчилик кылат. Мен болсо сыналгыны өнүктүрүү боюнча жетекчилик кылуудамын.
"Азаттык":
- Ош шаарынын мэри М.Мырзакматовдун компанияга тийешеси бар деген сөз чынбы?
С.Соурбаева:
- Мен жетекчи катары мэр Мырзакматовдун бул жерде тийешеси бар деп айта албайм.
Анткени "Ош ТВ" компаниясы жеке менчик канал болгондуктан, аны директорлор кеңеши жетектейт.
Ал кеңешке мен өзүм мүчөмүн, бул жердеги башка айрым жетекчилер дагы мүчө.
Ошол директорлор кеңеши гана бардык маселени чечебиз. Бул жерде шаар мэринин эч кандай тиешеси жок.
"Азаттык":
- Директорлор кеңешине канча киши кирет? Алар Ош аймагынын жергиликтүү тургундарыбы?
С.Соурбаева:
- Ооба, Ош аймагында жашаган, иштеген кызматкерлер. Директорлор кеңеши 5 кишиден турат.
ЕККУ: Тартып алуу доосу боюнча бизде факт жок
Европадагы коопсуздук жана кызматташтык уюмунун (ЕККУ) Кыргызстандагы өкүлчүлүгүнүн медиа каражаттары боюнча адиси Бурул Усманалиевага телефон чалып, ЕККУ талашка түшкөн Ош ТВ компаниясы тууралуу маалыматты качан алганын 26-февралда сурадык.
Бурул Усманалиева:
- Биз алгач бул маалыматты интернет булактардан окудук. Дароо эле 24.kg сыяктуу интернет сайттар жазып чыккан.
Деги эле Халил Худайбердиев жана анын уулу директорлук кылган Ош ТВны билебиз. Ал киши Бишкекке келгенде биз жолуктук.
Ал кишинин сөзү боюнча айтсам, «менин компаниямды азырынча кандайдыр бир суммага сатып алды. Бирок айласыздан сатууга туура келди», деген мааниде сөз болгон.
Чындыгында тартып алуу болгонбу же болгон эмеспи, бизде факт жок.
Биз жалпы маалымат каражаттарынын эркиндигине көз салган уюм катары ушундай маалымат алганбыз.
Бирок ал киши бизге кайрылып, «жардам бергиле, ушундай болуп жатат» деген эмес. Биз өзүбүз ал кишиге кайрылганбыз.
"Азаттык":
- Сиздер менен жолукканда Х.Худайбердиев компанияны ким тартып алганын, кимдер коркутуп жатканын айтты эле?
Бурул Усманалиева:
- Ал кимдер тартып алганын ачык айткан жок.
Башка киши, кыргызстандык эле жаран компанияны өз атына каттатып, документтерди өзүнө жаздырып алыптыр.
Азаттык:
- Х. Худайбердиев ошону эле айтып, конкреттүү ким тартып алганын атаган жокпу?
Бурул Усманалиева:
- Эч кимдин атын атаган жок.
Келишимге болсо өз ыктыяры менен кол коюп бериптир, документтери бар экен.
«Бирок айласыздан сатууга мажбур болдум», деген мааниде бизге айтып берген.
"Ош ТВ" сыналгы компаниясына эч кандай тиешеси жоктугун билдирип, шаар акими өз дарегине айтылган сөздү «жалган жалаа» деп билдирди.
Ош шаарындагы "Ош ТВ" менчик сыналгысынын мурдагы ээси Халил Худайбердиев бул күндөрү Кыргызстандын сыртында, алыскы өлкөлөрдүн биринде баш калкалап жүрөт.
Х.Худайбердиевдин 23-февралдагы "Азаттыктын" кабарчысына айтуусунда, өз үй-өлөң төшөгүн таштап кетүүгө өткөн жылдын июнь айындагы улут аралык жаңжалдан кийинки окуялар себеп болгон.
- Мен Бишкекте ооруканада жаткам. Эки күн болгон.
Телефон шыңгырап калды. Дилмурад телефон чалып. «Келбесеңиз болбой калды», деди.
Андан кийин Хайруллага (Худайбердиевдин уулу. - «Азаттык».) телефон чалсам:
«Мэр сенин атаңды кайдан болсо дагы таап отургузам» деп айттырыптыр деди.
Мага дагы башкалар телефон чалып, «оштуктар сенин уулуңа кылмыш ишин ачып, камаганы жатат», деп эки тараптан тең коркутуп-үркүтүү башталганын айтышты
Мындай кабарды алгандан кийин Халил Худайбердиев шашылыш Бишкектеги ооруканадан чыгып, Ош шаарына учуп келет.
Анын айтуусунда, былтыр июндун акыры - июлдун башындагы күндөрдүн биринде Ош шаарынын мэри Мелис Мырзахматов ага саат 19га үйүнө келүүнү сунуш кылат.
Белгиленген маалда мэр Мырзакматов менен жолукканда сөз эмне тууралуу болгонун Х.Худайбердиев "Азаттыкка" мындайча эскерет:
- «Ушул сыналгы компанияны ишке салмакчыбыз», деди Мырзакматов.
- Демек, бул үчүн эмне кылыш керек? деп сурадым.
- «Сиз мага 51 пайызын өткөрүп бериңиз».
Мени менен уулум Хайрулла дагы бар болчу.
"Ушуну менен биз кутулабызбы? Алчуңарды алгыла. Ушуну менен бизди жайыбызга коёсуңарбы? Менин уулум, өзүм тынч боломунбу?" - деп сураганымда, ал киши:
- «Эртең нотариуска барасыздар, башка иштер да болот», деди.
- Болуптур.
Ал киши "мына мен 51 пайызын алгандан кийин башка имаратка көчүрөбүз. Мен сизге аны көрсөтөм, жүрүңүз. абдан мыкты имарат бар" деди.
Жибек комбинатынын алдындагы Таатан деген үйгө бардык.
Ал жерде бир имаратын көрсөттү.
Бери чет жакага келип айттым:
"Мен сыналгы компанияны жок жерден жараткан элем. 20 жылдан бери бүткүл үй-бүлөм мээнет тер төгүп келет. Мында 30 киши иштейт. Алардын баарына баш-көз болуп, жок жерден жаратылган нерсе бул. Бул нерсе көп акчага турат" дедим.
"Оболу сүйлөшүп алалычы, анын (сатылчу) акчасы канча болот?" дедим.
Кийин экөөбүз чогуу эсептеп көрсөк, 1,5 миллион долларга чыкты. Иши, кирешеси жана башкасы болуп. Чыккандан кийин ал ыраазы болду.
"Бирок азыркы сенин акыбалыңдан улам, 400 миңге баалаймын" деди.
Биздин эч ылаажыбыз жок. Жанында автоматчандар туруптур.
Эмне деп айтышты да билбейбиз. Мажбур болосуз да аргасыздан.
"Болуптур, эми акчасын бериңиз" десем:
"Менде азыр мынчалык акча жок" деди.
"Канчасын бересиз?" десем, ошол жердеги Мухтар деген бир жардамчысына:
"Бар, алып чык, 20 миң (доллар) алып чык" деди.
Анысы болсо "тигил жерде жок экен, бул жерде жок экен" деди эле, ага:
"Баланча жерден алып кел" деди.
Анысы алып келди.
20 миң долларды колума берип:
"Мына, акчасы. Калганын шайлоодон кийин аласыз" деди.
Анан «Сизге Ош шаар мэринин, же вице мэрдин колу коюлган кагаз келет, компанияны иштете баштаңыз», деди.
Компания болсо 10-11-июндан бери иштебей турган болчу.
"Эртеси күнү нотариалдык каттоо" дегендей болду. Бардыгын жаздык.
А киши:
"Эми болду. Силерге эч кандай доомат болбойт. Сот, прокуратурада эч кандай кылмыш иши жок" деди.
2010-жылдын 2-июлунда "Ош ТВ" телерадиокомпаниясы деп аталган жоопкерчилиги чектелген коомдун баалуу кагазынын 51 пайызы Ош облусундагы Кара-Суу районунун Папан айылында жашаган Кошбаев Канболот Орозович ысымдуу кишиге каттатылат.
Ош шаардык юстиция башкармалыгы 2010-жылдын 2-июлунда "Ош ТВ" компаниясын кайра каттоодон өткөргөн расмий кагаздын көчүрмөсүн Худайбердиев интернет аркылуу «Азаттыкка» жөнөттү.
Сүрөт.
Халил Худайбердиевдин айтымында, "Ош ТВ" сыналгы-үналгы компаниясынын баалуу кагазынын 51 пайызы сатылгандан кийин уулдарынын жардамы менен сыналгынын ишин жандандырып, күнүгө эки сааттан берүүлөр кайра эфирге чыга баштайт.
«Анан каргашалуу 9-июл келди», деп эскерет Худайбердиев.
Ал күнү эртелеп ооруканага барса, жоон топ кыргыз жигиттер омуроолошот.
Ошол күнү "Ош ТВ" сыналгы компаниясынын кеңсесинде тинтүү жүргүзүлүп, Халил Худайбердиев Кыргызстандын Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик кызматынын Ош облустук башкармалыгынын кеңсесине алынып келинет.
Аны менен кошо "Ош ТВ" компаниясынын ошол кездеги башкы редактору Шавкатбек Умаров дагы башкармалыкка чакырылат.
Бирок ошол эле күнү Кыргызстандын коопсуздук кызматынын кызматкерлери аларды кайра үйлөрүнө кетирип жиберишет.
Мындан көп узабай эле Халил Худайбердиев жаңы бир кооптуу кабар укканын "Азаттыкка" мындайча баяндады:
"(Мага бир) кыргыз адам кабарлады:
"Кетпесеңер болбой калды, эгерде башка бир жерге барып жан сактабасаңар, эртең же бүрсүгүнү бир кокустук болот" деди.
Кетүүгө мажбур болдук. Тигиндей-мындай жолдор менен. Бишкекте бир айдай турдук.
Бишкекте бир жолу көчөгө чыккан элем, артымдан бир киши сары изиме түшүп алганын билип калдым.
Оштон жөнөтүшүптүр, "аны табасың" деп.
Аны да билип калдык. Орусияга кетишке мажбур болдук.
Анан Орусиядан бул жакка (Батыш өлкөлөрүнүн бирине) келдик.
Бизди кийин да издешиптир.
Новосибирскиде, Екатеринбургда, Москвада, Казанда издешкен экен. Кабар жетип турду.
Х.Худайбердиев мырза Кыргызстандан чыгып кеткенден кийин Батыштагы бир өлкөгө жетип, анан Ош шаарынын мэри Мелис Мырзакматов менен телефон аркылуу байланышканын "Азаттыкка" быйыл февралдын этегинде мындайча баяндады:
- Болжол менен бир айча болуп калды. Балким эки айдай болгондур.
Мен телефон чалганда ал алган эмес болчу.
Кийин (Мырзакматов) өзү телефон чалып калды. Мен эми башка кырдаалда болуп калдым да.
"Карызды качан төлөйсүз? Бир жарым миллиондон 51 пайызын төлө" деп айтсам:
"Биз антип сүйлөшкөн эмеспиз" дейт.
"Ал убакытта башка кырдаал болчу, эми башка жагдай.
Мусулманчылыкта да бир шарт бар, үч жолу карызыңды сурабай койсоң, анда күнөө карыз берген кишиде калат" деген. Төлөйсүзбү, же төлөбөйсүзбү?
Мага кишиңиз чыксын. Мен ага банк эсебимди берейин. Аны алганыңызды айтыңыз.
Ушул тапта эсеп боюнча бир гана пайызга ээ болуп туруп эле бүтүндөй сыналгы компанияны буйрук берип башкарып атасыз" дедим.
Бул аралыкта өз ара кер-мур айтыша кеттик.
Ал киши:
"Биз Сизди Аляскадан болсо да табабыз" деди.
Андан кийин М.Мырзакматовдун жардамчылары аркылуу мэрдин өзү менен байланышуу аракетинен таптакыр майнап чыкпаганын Халил Худайбердиев "Азаттыкка" кошумчалады.
М.Мырзакматов: "Ош ТВга тиешем жок".
"Азаттыктын" кабарчылары "Ош ТВ" жеке менчик сыналгы-үналгы компаниясынын ээлеринин бири Халил Худайбердиевдин жогорудагы айткандарынын чын-төгүнүн билүү максатында Ош шаар башчысы Мелис Мырзакматов менен 25-февралда телефон аркылуу байланышты.
Мелис Мырзакматов:
- Бул маселе боюнча ал кишинин чет элге барып алып, мени каралап жатканынын негизги себеби – (былтыр) 17-майда бул кишинии жана ал жетектеген телекомпаниянын, ошондой эле бир катар жергиликтүү жана борбордук телеканалдардын дарегине катуу сын айтылган.
Себеби ошол убактагы кырдаалдын курчуп турганына байланыштуу бул аты аталган телекомпанияларга «отко май куйбагыла, кырдаалды мындан ары курчутпагыла, туура идеология алып, элге туура түшүндүргүлө», - деп шаардын мэри катары катуу сын пикир айткамын.
Ал киши сыртта туруп алып, өзүнүн жолу болбогондугун, миңдеген адамдардын канына күнөөкөр болгонун менден чыгарып жатканы туура эмес. Аны жалган жалаа деп эсептеймин.
Дагы бир айтып кетээрим, бул киши (2010-жылдагы) июнь окуясына, кылмышка түздөн-түз күнөөсү бар деп эсептелип, Башкы прокуратура тарабынан эки кылмыш иши козголгон.
"Азаттык":
- Халил Худайбердиев «келишим боюнча "Ош ТВ" компаниясынын баалуу кагаздарынын 51 пайызы, Ош шаарынын акими Мырзакматовдон 20 миң АКШ долларын алып, өткөрүп бергенимден кийин ал мени мурдагы Ош жибек комбинатынын алдындагы Таатан соода комплексиндеги бир имаратка алып барып, "ушул жерде ишти баштагыла деген» деп айтып жатат. Сиздин жообуңуз?
М.Мырзакматов:
- Таатан соода комплекси мага карабайт. Ал шаардын бир субъектиси катары эсептелет. Мен билгенден азыр "Ош ТВ" компаниясы аталган аймакта жайгашкан.
"Азаттык":
- «Акипресс» маалымат агенттигинин «Баракелде» интернет барагы былтыр 15-декабрда "Ош ТВ" компаниясы Ош шаарынын мэри Мелис Мырзакматовго таандык, бирок расмий түрдө Асанбек Абдыгапаровдун атына катталган" деп жазып чыкты. Мунун чындыгы барбы?
М.Мырзакматов:
- Мен эми шаардагы ар бир субъектинин кимге катталганын так, жатка билбеймин. Андан көрө Худайбердиев Халил Ошко келип, тергөө органдарына жасаган кылмышы үчүн жооп берсе жакшы болмок. Бул кишинин артында төгүлгөн кан, ыйлаган балдар, боздогон жесир аялдар турат.
"Азаттык":
- Халил Худайбердиев «1-2 ай мурда мэр Мырзакматовго телефон чалып калган акчаны сураганымда экөөбүз кер-мур айтыша кеттик. Анан Мырзакматов мага «Сени Аляскадан болсо дагы табам», деп коркутту дейт. Х.Худайбердиев менен качан акыркы ирет сүйлөштүңөр эле?
М.Мырзакматов:
- Бул кишиге Кыргызстанга келип, эгер күнөөңүз жок болсо мыйзам алдында өзүңүздү актасаңыз оң болот эле деп айткамын. «Аляска-Паляска» деген сөз болгон эмес.
С.Соурбаева: Тартып алуу, же коркутуу болгон эмес
2010-жылдын 9-августунан бери "Ош ТВ" сыналгысын жетектеп жаткан журналист Сюита Соурбаева менен 26-февралда байланышып, бозгундагы Халил Худайбердиевдин «19-20 жыл жеке өз күчүм менен курган компаниямды мэр Мырзакматов баш болгон топ коркутуп тартып алышты» деген кебинин канчалык негиздүү экенин сурадык.
С.Соурбаева:
- Мен журналист катары мурдагы жетекчинин өңүн көрбөптүрмүн. Бирок жүргүзгөн иштеринин баарын көрүп жатабыз.
Эч кандай тартып алуу, же коркутуу деген бул жерде болгон эмес.
Ал [Х.Худайбердиев] кандайча кеткени баардык эле массалык маалымат каражаттарында айтылса керек.
Болгону бул жерде жетекчилик өзгөрдү, сыналгыда болсо бүгүнкү күндөгү стандарттарга туура келген программаларды чыгарсак деген эле максатыбыз бар.
Ал эми «басып алды», «тартып алды» деген маселе бизде жок.
Компаниянын башкы көздөгөнү – кесипкөйлүк деңгээлди көтөрүү гана.
"Азаттык":
- "Ош ТВ" компаниясы Чыгыш Фергана өрөөнүн камтыган эң чоң менчик сыналгы да. Ушул тапта компанияга кимдер ээлик кылат?
С.Соурбаева:
- Биздин компания жеке менчиктеги канал болгондуктан, бизде атайын директорлор кеңеши бар. Ошол кеңеш жалпы жетекчилик кылат. Мен болсо сыналгыны өнүктүрүү боюнча жетекчилик кылуудамын.
"Азаттык":
- Ош шаарынын мэри М.Мырзакматовдун компанияга тийешеси бар деген сөз чынбы?
С.Соурбаева:
- Мен жетекчи катары мэр Мырзакматовдун бул жерде тийешеси бар деп айта албайм.
Анткени "Ош ТВ" компаниясы жеке менчик канал болгондуктан, аны директорлор кеңеши жетектейт.
Ал кеңешке мен өзүм мүчөмүн, бул жердеги башка айрым жетекчилер дагы мүчө.
Ошол директорлор кеңеши гана бардык маселени чечебиз. Бул жерде шаар мэринин эч кандай тиешеси жок.
"Азаттык":
- Директорлор кеңешине канча киши кирет? Алар Ош аймагынын жергиликтүү тургундарыбы?
С.Соурбаева:
- Ооба, Ош аймагында жашаган, иштеген кызматкерлер. Директорлор кеңеши 5 кишиден турат.
ЕККУ: Тартып алуу доосу боюнча бизде факт жок
Европадагы коопсуздук жана кызматташтык уюмунун (ЕККУ) Кыргызстандагы өкүлчүлүгүнүн медиа каражаттары боюнча адиси Бурул Усманалиевага телефон чалып, ЕККУ талашка түшкөн Ош ТВ компаниясы тууралуу маалыматты качан алганын 26-февралда сурадык.
Бурул Усманалиева:
- Биз алгач бул маалыматты интернет булактардан окудук. Дароо эле 24.kg сыяктуу интернет сайттар жазып чыккан.
Деги эле Халил Худайбердиев жана анын уулу директорлук кылган Ош ТВны билебиз. Ал киши Бишкекке келгенде биз жолуктук.
Ал кишинин сөзү боюнча айтсам, «менин компаниямды азырынча кандайдыр бир суммага сатып алды. Бирок айласыздан сатууга туура келди», деген мааниде сөз болгон.
Чындыгында тартып алуу болгонбу же болгон эмеспи, бизде факт жок.
Биз жалпы маалымат каражаттарынын эркиндигине көз салган уюм катары ушундай маалымат алганбыз.
Бирок ал киши бизге кайрылып, «жардам бергиле, ушундай болуп жатат» деген эмес. Биз өзүбүз ал кишиге кайрылганбыз.
"Азаттык":
- Сиздер менен жолукканда Х.Худайбердиев компанияны ким тартып алганын, кимдер коркутуп жатканын айтты эле?
Бурул Усманалиева:
- Ал кимдер тартып алганын ачык айткан жок.
Башка киши, кыргызстандык эле жаран компанияны өз атына каттатып, документтерди өзүнө жаздырып алыптыр.
Азаттык:
- Х. Худайбердиев ошону эле айтып, конкреттүү ким тартып алганын атаган жокпу?
Бурул Усманалиева:
- Эч кимдин атын атаган жок.
Келишимге болсо өз ыктыяры менен кол коюп бериптир, документтери бар экен.
«Бирок айласыздан сатууга мажбур болдум», деген мааниде бизге айтып берген.
