Жалалабаттагы убактылуу кармоо жайындагы адамдар 6-августта тергөө абагындагы шарттарга нааразылык билдиришкен. Тергөө абагындагы абал тууралу жакындарына маалымат берүүгө мүмкүнчүлүк түзүлбөгөн. Алардын туугандары 8-августта билдиргендей, убактылуу абактагылар кыйноолорго туш болушкан. Бирок, мындай айыптоолор менен облустук бийлик жана тартип коргоо уюмдары макул эмес. Алардын айтымында Жалалабаттагы ИВСте шарттар жакшы, ал жайдагы айыпкерлерди эч ким урган-соккон жок.
Жалалабатта депутат Кадыржан Батыровго караштуу “Темирташ” акционердик коомунун имаратын мыйзамсыз ээлеп отургандар депутаттын тарапкерлери аларды сабашты деп айыптап жатышат. Муну алар эки күн мурда болгон түнкү окуя менен байланыштырышып, бул факт боюнча тартип коргоо кызматына кайрылганын кабарлашты. Бирок, депутат мындай билдирүүлөрдү жалган жалаа деп, бийликтин киришпей четте турушу чатакты ырбатып жатат деп эсептеди.
Терроризм жана экстремизм коркунучу Жалалабатта коомчулукту бушайман кылган олуттуу маселе бойдон турат. Байкоочулар баамында, диний экстремисттик уюм деп саналган “Хизб-ут-Тахрир” партиясы иш-аракетин тымызын жүргүзүүдө. Ушул айда бир милиционер атып өлтүрүлүп, үч тартип сакчысы жараат алгандан кийин облустун аймагында коопсуздук аракеттери күчөтүлдү. 14-июлда аскер күчтөрүнө каршылык кылган куралдуу беш киши жок кылынган. Укук коргоо органдары азыркы учурда ИДУнун мүчөлөрү деп аталган жаңкесептердин калган шериктерине издөө салууда.
Жалалабатта үй-жайсыз адамдар депутат Кадыржан Батыровго тиешелүү деп эсептелген жер аянттарын 21-июлда бөлүп алууга киришкен. Алар облустун түрдүү аймактарынан келип, Жалалабат шаарында батирлерде жашаган турмушу начар ар кыл улуттун өкүлдөрү. Кадыржан Батыровдун айтымында, жер ээлегендердин артында бийлик турат. Депутаттын мындай аыйпттосун облус губернаторунун орун басары куру доомат деп четке какты.
Жалалабатта ушул күндөрдө жарандардын паспортторун текшерүү күчөтүлгөн тартипте жүрүп жатат. 14-июлда бул шаарда «Өзбекстан ислам кыймылы» аттуу уюмдун беш мүчөсү коопсуздук кызматы өткөргөн атайын операциянын натыйжасында жок кылынган. Эми ушул террорчул уюмдун тирүү калган тобун кармоо, коомдук коопсуздукту сактоо жана экстремисттердин диверсиялык аракеттерин токтотуу максатында жарандарды жапырт текшерүү жүрүп жатат.
Улуттук коопсуздук кызматынын Жалалабат облустук башкармасынын башчысы Равшан Балтабаев маалымат жыйынын өткөрдү. Ал 14-июлда өткөрүлгөн атайын операция маалында Өзбекстан, Тажикстан жана Кыргызстанда буга дейре бир нече жардырууларды уюштурган «Өзбекстан ислам кыймылынын» 5 мүчөсү өлтүрүлгөнүн жана террорчулукка каршы күрөш жаңы гана башталганын билдирди. Коомчулук өкүлдөрүнүн пикири боюнча террордук уюмдар облус аймагына чек ара жакшы кайтарылбагандыктан өтүп келүүдө.
12-июлда кечке маал 300дөн ашык адам Жалалабат облустук бийлигинин алдында бир жарым сааттай турду. Алар депутат Кадыржан Батыровго тиешелүү жерди бөлүп берүүнү талап кылышты. Депутатка караштуу «Темирташ» акционердик коомун бир ай мурун, анын менчик жерин 3-июлда басып алган жарандардын бул өкүлдөрүнө жергиликтүү бийлик маселени мыйзам жолу менен чечүүнү түшүндүрдү.
Жалалабатта 9-июлда кечке маал белгисиз адамдардын огунан шаардык МАИнин кызматкери каза тапкан. Жеке менчик үйлөрдүн бирин тинтүү учурунда атылган октон 10-июлда таңга жуук үч милиционер менен бир киши жараат алды. Аларга облустук ооруканада операция жасалды. Милицияга ок аткандарды издеп табуу үчүн облустун аймагына «Сирена» операциясы киргизилген.Коомчулук өкүлдөрүнүн ой-пикирлери боюнча тартип сакчыларына кол салгандар диний-экстремисттик «Хизб-ут-тахрир» уюмунун мүчөлөрү болушу мүмкүн. Ал эми жашыруун уюмдун өкүлү мындай айыпты четке какты.
7-июлда Жалалабатта партиялардын шайлоолорго катышуу укуктарына арналган талкуу болуп өттү. Ага саясий партиялардын жана бейөкмөт уюмдардын облустагы өкүлдөрү катышты. Талкууну “Асаба” партиясы уюштурду. Жыйында Кыргызстан боюнча 82 партия каттоодон өткөнү менен элетте алардын таасири дээрлик жок экендиги айтылды.
Жалалабад шаарындагы көп кабаттуу үйлөрдө отурукташкан беш жүздөн ашык адам жай саратанда ичүүчү сууга зар болуп отурушат. Мындай жагдайга тургундар алар жашаган беш кабаттуу имараттарга жанаша жайгашкан тамеки ферменттөөчү ишкананын иштебей, токтоп калышынан улам кирептер болушту.
Жакында Жалалабатта экстремизм жана терроризмдин алдын алууга арналган жыйында облус аймагында диний экстремисттик уюмдар иш-аракеттерин тымызын күчөтүп жатканы белгиленди. Андай уюмдардын бири катары каттоодон өтпөгөн “Хизб ут-Тахрир” партиясы аталды.
Ушу тапта Жалалабат облусунда экс-спикер Өмүрбек Текебаевди депутаттыктан чакыртып алуу иш-чаралары улантылып жатат. “Ата мекен” партиясынын өкүлдөрүнүн айтымында кол топтоолор мыйзам бузуулар менен коштолууда жана бул акциялардын артында бийлик турат. Мындай айыптоону кол топтоочулар четке кагышты. Алар Текебаевди депутаттык мандатынан ажыратуу үчүн 12 миңден ашык кол топтолгонун билдиришти.
Жалалабат шаары менен Сузак району чектешкен жерге 3-июлда 300дөн ашык адам чогулду. Алар депутат Кадыржан Батыровго тиешелүү деп эсептелген бош жерлерди турак-жай куруу үчүн бөлүп берүүнү талап кылууда. Түрдүү улуттун үй-жайсыз, жумушсуз жана батирлерде жашаган өкүлдөрү кароосуз жер менен имараттардын алдына кепе жана темирден жасалган боз үйлөрдү, чарпаяларды куруп алышкан. Депутат К.Батыров менчигин ээлегендерге жергиликтүү бийликтин чара көрбөй жаткандыгын айтса, бийлик өкүлдөрү маселе териштирилип жаткандыгын билдиришти.
Жалалабатта балдардын укуктарын коргоого арналган эки күндүк кеңешме өттү. Ош, Баткен, Жалалабат облустарындагы өкмөттүк мекемелердин өкүлдөрү катышкан аймактык кеңешмени эл аралык Эмгек Уюмунун долбоору менен президенттик администрациянын алдындагы үй-бүлө, аял, гендердик өнүгүү боюнча улуттук кеңештин катчылыгы уюштурган. Изилдөөгө ылайык Жалалабатта 100 миң бала жумушка тартылат. Кабыргасы ката элек балдардын иштөөсүнө өлкөдөгү жакырчылык башкы себеп болуп саналат.
Жалалабатта адам укугу сакталбаганы тууралу облустагы адам укугун коргоочу «Справедливость» уюму конгуроо какты. Уюм президент менен өкмөткө жана эл аралык мекемелерге билдиргендей, өлкөнүн прокуратура жана күч уюмдары ага каршы максаттуу иш-чараларды жүргүзүүдө. Облустук прокуратура менен ички иштер башкармасы өз кезегинде «Справедливость» уюмунун дооматтарын негизсиз деп четке кагууда. Алардын айтымында, адам укугун коргоочулардын үстүнөн жүргөн жеке тартиптеги соттук талкууга өкмөттүк уюмдардын тиешеси жок.
Жалалабат шаарында депутат Кадыржан Батыровго караштуу «Темирташ» акционердик коомунун имаратына кирип алгандардын саны күндөн күнгө өсүүдө. 18-июнда акционердик коомдун имаратына 227 адам кирип алган. Турак-жай ээлөөчүлөрдүн тизмесине жазылгандардын саны миңден ашып кетти. Байкоочулардын пикиринде алардын арасында ачууга алдыргандар аз эмес. Үй-жайсыз адамдардын мындай кадамга баруусуна Кадыржан Батыровдун өткөн айда өзбек тилине расмий тилдин макамын берүү демилгесин көтөрүүсү себеп болгон. Жогорку Кеңештин аталган депутатынын пикири боюнча жеке менчикти ээлеп алгандарга жергиликтүү бийлик тиешелүү чара көрбөй жатат.
Жалалабатта депутат Кадыржан Батыровдун менчик «Темирташ» акционердик коомун ээлегендердин тизмеси 800дөн ашып кетти. 19-июнда элди менчик имараттан чыгаруу маселеси жергиликтүү бийлик жана ал жерди ээлегендердин өкүлдөрүнүн катышуусунда талкууланды. Талкууга депутат Кадыржан Батыров да келди. Жалалабатта турак-жай маселесин көп кабаттуу үйлөрдү куруу менен гана чечсе болот. Ушундай чечимге келген жыйын президент менен өкмөткө, ишкерлерге кайрылуу даярдай турган болду.
Жалалабад шаарындагы көп кабаттуу үйлөрдө жашашкан беш жүздөн ашык адам жай саратанда ичүүчү сууга зар болуп отурушат. Мындай жагдайга тургундар жашаган беш кабаттуу имараттарга жанаша жайгашкан тамеки ферменттөөчү заводдун иштебей, токтоп калышы себеп болгон.
12-июнда Жалалабат облусундагы Базаркоргон райондук соту менен прокуратурасынын алдында жергиликтүү өзбек калкынын нааразылык акциясы болуп өттү. Алар өзбек улуттук маданий борборунун райондогу башчысы Маматкадыр Карабаевдин баш коргоо чарасын өзгөртүп, абактан бошотулушун талап кылышты. Нааразылык акциясында айтылгандай, ал жасаган кылмышы үчүн эмес, өзбек тилине расмий укук берүү талабы менен Жалалабатта болгон митингге элди уюштургандыгы үчүн камалган. Райондук прокуратура өз кезегинде ал бир нече кылмыштары үчүн соттук териштирүүлөргө келбей койгондуктан кармалганын белгилөөдө.
Жалалабат облусунун Сузак районундагы Көкарт айыл өкмөтүнүн Мазарбулак айылынын 30 тургуну өз айылындагы дыйкан чарбадан ижарага жер алып берүү өтүнүчү менен 6-июнда Жалалабат облустук бийлигине келишти. Райондорду кыдырып жүргөн губернатор иш ордунда болбогондуктан алар облус башчысын түш ченден кечке дейре күтүштү. Жумуш күнү аяктаар алдында жер талашкандардын өкүлдөрүн облус прокурору кабыл алып, менчикке өткөн жер маселесин мыйзам жолу менен чечүүнү түшүндүрдү
Дагы жүктөңүз
