Сатурнду курчап турган дагы бир алкак жана Сатурндун дагы бир жандоочусу ачылды. Бул тууралуу британ окумуштуусу Карл Мөррей маалымдады. АКШнын космосту иликтөөчү НАСА агенттигинин кабардашынча, өткөн аптада (8-сентябрда) Жерге кайтып келип, Юта (Utah) штатынын чөлдүү аймагына кулап түшкөн «Женисис» космостук жабдуусунун айрым табылгалары изилдөө үчүн жарактуу болуп чыкты. Жердешибиз Салижан Шарипов жакында космоско кайрадан аттанмакчы.
Бүгүн (ишембиде) бүткүл дүйнө жүзүндө мындан үч жыл илгерки каргашалуу окуянын курмандыктарын эскеришти. 2001-жылдын 11-сентябрында Кошмо Штаттарга жасалган террордук чабуул 3 миңдей бейкүнөө кишинин өмүрүн алган. Эл аралык коомчулук да ошол окуядан соң азыркы тарыхты 11-сентябрга чейинки жана андан кийинки деп эки баскычка бөлүп калды. Бүгүн да көптөгөн өлкөлөр террорчулуктун оор кесепетин баштан кечирүүдө.
Эл аралык коомчулук Судандын Дарфур аймагында түзүлгөн оор гуманитардык кырдаалга терең тынчсыздануусун билдирүүдө. АКШнын Мамлекеттик катчысы Колин Пауэлл бейшембиде бул окуяларга кайрылып: Дарфурда тукум курут саясаты жүргүзүлүп жатат деп Судан бийлигин айыптады. Ал эми Судандын тышкы иштер министри Мустафа Осман Исмайил бул айыптоону четке какты.
Ушул тапта Чехиянын президенти Вацлав Клаус Борбордук Азия өлкөлөрүн кыдырууда. Ал Кыргызстанга келгенде өткөн кылымдагы чехтер менен словактар Чүй боорунда уюштурган «Интергелпо» коммунасынын тарыхы менен жакындан таанышаарында күмөн жок. Айтмакчы, өткөн жылы кыргызстандыктар кыргыз мамлекеттигинин 2200 жылдык мааракесин белгилешпедиби. Ушул тапта чехтер да өздөрүнүн тарыхый тамырына кайрадан кылчайып, буга чейин айтылбаган актай барактары тууралуу сөз кылуу аракетин жасап жатат. Алардын айрымдары көөнө ата-тегин славяндар менен чектебестен, байыркы келттерди да өздөрүнүн жотосу деп санашат. Бирок алардын оюна ынабагандар да арбын.
Шейшемби күнү (7-сентябрда) Беларус президенти Александр Лукашенко сыналгы аркылуу жалпы улутка кайрылып, 17-октябрга белгиленген парламенттик шайлоо маалында референдум өткөрүлөөрүн жарыялады. Анда бир киши президенттик кызматка катары менен эки гана мөөнөткө шайлана алат деген беренени баш мыйзамдан алып салуу сунушу коюлмакчы. Жергиликтүү саясатчылар жана адистер Лукашенконун бул кадамын кескин сынга алып чыгышты.
Бүгүн АКШнын «Женисис» аппаратындагы космостук бөлүкчөлөр сакталган идиш өзгөчө тазалыкты камсыз кылган аскердик жайга алынып келинди. Кечээ (шаршемби күнү) Кошмо штаттардын «Женисис» деп аталган космостук жабдуусунун парашюту ачылбай калып, Жерге кулап түшкөн. 2001-жылы августта космоско учурулган бул аралыктан башкарылган жабдуу космос мейкиндигинде Күндүн шамалынын бөлүкчөлөрүн чогулткан жана аларды Жерге алып кайтып келе жаткан.
Багдаддын түштүгүндөгү Латифия шаарында АКШ менен Ирактын аскерлери биргелешип иш-чара жүргүзүп, козголоңчу катары шектелген 500дөй кишини камакка алышты. Бул чабуул суннийлер басымдуулук кылган аймактагы алгачкы ири аскердик чара болду. Адистердин оюнча, бул окуя коопсуздукту чыңдоого багытталган иш-аракеттерде ирактык аскер күчтөрүнүн ролу улам жогорулап баратканын да айгинеледи.
Саддам Хусейндин режими маалында Ирактын вице-президенти жана армиядагы экинчи киши болгон Иззат Ибрагим Дури ишембиде камакка алынганы бүгүн дайын болду. Бул тууралуу Ирактын убактылуу өкмөтүнүн коргоо жана ички иштер министрликтери маалымдашты.
Шаршембиден бери улантылган Түндүк Осетиянын Беслан шаарындагы барымта кризисине кабылгандар бүгүн чечүүчү учурду баштан өткөрдү. Өзгөчө куралданган жоочулар 1-сентябрдан бери Беслан шаарындагы № 1-мектепте жүздөгөн окуучуларды жана чоң кишилерди барымтада кармап жаткан. Бүгүн түш оогондо орусиялык атайын аскерлер мектепке чабуул койду. Барымта кризиси аяктады. Имараттан жүздөй кишинин сөөгү табылганы айтылууда.
Эми Кошмо Штаттардын бийликтеги партиясынын – республикачылардын Нью-Йорк шаарында өтүп жаткан курултайы менен байланыштуу азыноолак кеп козгойлу. Курултайда «чү» деген жерден сөз алып сүйлөгөндөр – жергиликтүү мусулмандардын өкүлдөрү болду. Бирок бул – «бардык америкалык мусулмандар республикачыл президент Жорж Бушту колдошот» дегенди туюнтабы?
Кыргызстан Борбор Азияда өз эгемендигин жарыялаган алгачкы мамлекет болгон. 1991-жылы 1-сентябрда ага удаа Өзбекстан да өзүн көз каранды эмес деп жарыялаган. Тажикстан бул агымга 9-сентябрда кошулган. Ошол жылдын соңуна чейин Казакстан менен Түркмөнстан да эгемендигин жарыялашкан. Деги, он үч жылдык эгемендик доору Борбордук Азиядагы өлкөлөргө эмне берди? Эмнеге алигиче жетишиле элек?
Эми Афина шаарында кечээ соңуна чыккан Олимпиада спорт салтанаты тууралуу азыноолак сөз кылалы. 13-августтан бери бүт дүйнө жүзүнүн көңүл чордонунда болгон бул спорт майрамы, Эл аралык олимпиадалык комитеттин төрагасы Жак Роггенин оюнча, гректер тарабынан өтө мыкты уюштурулду. Ал адам укуктары маселесине да кайрылды. Ал эми 2008-жылы Бээжинде өтө турган Олимпиадага чейинки аралыкта бул эл аралык спорттук мелдештин тизмесине чукул өзгөртүү киргизилбейт.
Орусиянын расмий өкүлдөрүнүн бүгүнкү айтымында, үстүбүздөгү аптада кыйроого учураган эки жүргүнчү учактын биринен жардыргыч заттын изи табылды. Бүгүн саал мурдараак бир исламдык топ бул жардырууну өз мүчөлөрү уюштургандыгы тууралуу билдирүү таркаткан. Чечен жикчилеринин өкүлү болсо болжолдуу террордук чарага өздөрүнүн тийешеси жоктугун шаршембиде маалымдаган.
Шаршембиде АКШнын президенттигине талапкер, демократиялык партиянын өкүлү Жон Керри өлкөнүн коргоо министри Доналд Рамсфелдди ирактык абактагы укук бузууларга жол бергени үчүн кызматтан кетүүгө чакырды. Көз каранды эмес адистер тобу да шейшембиде Пентагонду түрмөдөгү укук бузуулар үчүн сынга алган. Деги, жогорку жетекчилер кандай усул менен саясий жоопкерчиликти өз мойнуна алууга тийиш?
Кыргызстан өзүнүн көрүнүктүү мамлекеттик ишмерлеринин биринен айрылды. Кечээ, ишемби күнү Жогорку Кеңештин депутаты, Кыргызстан коммунисттер партиясынын жетекчиси Абсамат Масалиев 71 жашында дүйнөдөн кайтты. Ал жүрөгүнөн кармап калганы кабардалды. Маркум өлкөнү совет доорунун соңку учурунда – 1985-жылдан тартып 1990-жылдын октябр айынын соңуна чейин башкарган. 1995-жылы президенттикке талапкердигин койгон.
Ирактын убактылуу өкмөтү ушул апта соңуна белгиленген улуттук курултайды августтун ортосуна кечеңдетүү тууралуу чечим кабыл алды. Бул чечимди АКШнын Мамлекеттик катчысы колдоого алды. Айрым серепчилер мындай маалкатуулар Ирактагы демократиялык жараяндын өнүгүшүнө өз залакасын тийгизбесе болду деген чочулоосун билдирүүдө.
Бүгүн (дүйшөмбүдө) Ооганстандагы президенттик шайлоого талапкерлерди расмий каттоо аяктады. Азыркы мамлекет башчы Хамид Карзай алдыдагы шайлоодо жеңип чыгаары күтүлгөн талапкер. Аны менен ат салышууга даяр он чакты талапкердин арасында мурдагы Түндүк ынтымактын өкүлдөрү, билим берүү министри Йунус Кануни менен өзбек колбашчы Абдурашит Достум да бар.
Эми эл аралык басма сөздүн айрым урунттуу материалдары менен таанышып коюңуздар. Сиздер Саддам Хусейндин уулу Удайдын жоруктары, тажик мугалимдеринин айлыгынын жогорулатылышы, Чоң театрды таштап, Грузияга кайтып келген прима-балерина Нино Ананиашвили тууралуу кабардар боло аласыздар.
Иракта кырдаал коогалаңдуу бойдон кала берүүдө. Шийи диниятчысы Муктада ас-Садр барымтачылардын колго түшкөндөрдүн башын алган кылмыштарын айыптады. Убактылуу өкмөт согуш бүлгүнчүлүгүнө учураган Иракты калыбына келтирүү чараларына көмөк кылуусун өтүнүп, бир катар өлкөлөр менен сүйлөшүү жүргүзүүдө. Жапония Эки Дарыя аралыгындагы саздак аймакты калыбына келтирүү үчүн үчүн алты миллион фунт стерлинг, башкача айтканда, он бир миллион долларга жакын акча каражатын бөлүүдө.
Бүгүн (жума күнү) Кошмо Штаттардын аскерлери Ирактын Фаллужа шаарындагы жоочулар топтолгон деп шек кылынган жайларга абадан сокку урууну улантты. Шаршембиде Багдаддын түндүк-батышындагы Рамади шаарында кырчылдашкан салгылашуу жүрдү. Бул шаарда ирактык коопсуздук күчтөрү жоочу катары шек кылынган топту курчоого алууга аракет кылды. Чет өлкөлүктөрдү барымтага алуулар да улантылууда. Ушул тапта бери дегенде жети чет өлкөлүк барымтада кармалууда.
Дагы жүктөңүз
