Ошентип кыш чилдеси чыкылдап, каары артууда. Сыртта бир пас тура калсаң, бети-башың чымырап чыдабай кетесиң.
Акыркы апталарда тайгакта жыгылып кетип, колу-бутун кокустаткандар көбөйүп жаткан экен. Муну Улуттук травматология жана ортопедия борборунун жетекчиси Жаныш Сулайманов да бышыктады:
- Күнүнө кырк-элүүдөй киши түшүп жатат. Булардын үчтөн экиси жаткырылат. Негизи үшүк менен жаткандар, сынык менен, күйүк менен жаткандар бар. Булардын көпчүлүгү селсаяктар. Сыныкка кабылгандардын жашын алып караганда көбүнчө кары-картаңдардыкы көп сынып жатат. Анткени алардын сөөктөрү морт болуп колдон же буттан сынат да.
Денесин үшүккө алдыргандар көп
Жаныш Сулайманов акыркы аптада эле 300дөй адам ооруканага кайрылганын айтууда. Алардын көпчүлүгү бир мүчөсүн үшүккө алдырып жиберишкен.
34 жаштагы Омор Айтбеков жакында борбор калаада ачык асман алдында уктап калып, бутун үшүтүп алган экен.
- Мастыктын айынан болду. Суук болчу. Туулган күн өткөрүп жатканбыз. Скамейкада отуруп туулган күн өткөрүп жатканбыз. Шашлык жасаганбыз. Албетте спирт ичимдиктери көбүрөөк болчу. Уктап турсам, бутумду сезген жокмун. Анан жанымдагы достор тез жардам чакырып, ооруканага алып кетишти.
Электр станцияларына күч келүүдө
Айтор, чилде күч алганы өзгөчө үй-жайсыздарга кыйын болууда. Бишкектеги моргдун маалыматы боюнча, кыш менен кошо шаар ичинде тоңуп калгандардын саны көбөйдү. Ал эми үйлүү-жайлуулар болсо турак-жайын жылытуу үчүн электр кубатын көп сарптай баштаган экен.
“Түндүк электр” акционердик коомунун маалыматы боюнча, айталык, план боюнча бир суткада Бишкек шаары 9 миллиондон кВт/саат электр энергиясын колдонушу керек болсо, ушул тапта суткасына12 миллион кВт/сааттан көп электр энергиясын жагып жатат. Мындан улам станцияларда чыңалуу көбөйүп, авариялык өчүрүүлөр болуп жатканын “Түндүк электронун” басма сөз катчысы Гуля Мамбеталиева маалымдады:
- Биздин тетиктерге, зымдарга күч келип жатат. Ошол себептен авариялык өчүрүүлөр кездешүүдө. Мисалы, кечээ Бишкек шаарында жогорку чыңалуудагы линияларда авариялар болду. Трансформаторлорго жүк абдан көбөйдү.
Ушул тапта Кыргызстандын аймагында абанын температурасы орто эсеп менен түнкүсүн - 5 – 15 градусту, күндүзү 5 – 5 градусту түзүп жатат.
Сууктун күчөшү менен жылуулуктун жетишсиздигине нааразы болгондор да бар. Кантсе да бул жылы жылуу суу жана жылуулук менен камсыз кылуу жаатында маселе чыкпай тургандыгын “Электр станциялары” коому ишендирүүдө. Аталган коомдун директорунун орун басары Абдылда Исраилов билдиргендей, азыркы тапта жылуулук үчүн отун, көмүр, мазут башка жылдарга жетиштүү:
- Кудай кааласа азыр ТЕЦте тогуз казан иштеп жатат. Дагы төрт казаныбыз резервде турат. Суук күчөп бара жатса биз дагы кийинки казандарды ишке киргизе беребиз.
Январда аба ырайы климаттык нормада болот
Жолдордун тайгак болушу кырсыктардын көбөйүшүнө алып келүүдө. Мисалы, акыркы үч суткада Кыргызстандын аймагында 33 унаа кырсыгы катталып, андан 35 адам каза тапкан. Өзгөчө кырдаалдар министрлиги өлкө аймагында кар көчкүлөр каттала баштаганын кабарлады. Канткен менен "январь айында адаттан тыш суук болбойт" деди Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин кызматкери Абдушарип Бекилов:
- Январь айында бизге аба ырайы боюнча алдын ала божомол түштү. Анда айтылгандай алдыңкы айда бизде климаттык нормадан бир градус жогору болот. Башкача айтканда жылуу болот. Кыргызстандагы Нарын облусунда климаттык нормада эле болот. Климаттык норма деген акыркы 30 жылдагы Кыргызстандагы аба ырайын алып туруп ошонун орточо температурасы менен чыга турган эсеп да.
Азыр дүйнөнүн бир катар өлкөрүндө суук каары күч болуп турган чак. Алсак Орусия чыкылдаган чилде адатта бир аз күндөн кийин Кыргызстанга келерине көнүп калышкан. Бирок синоптиктер бур сапар орус суугу Кыргызстанга жетпей, күчүнөн кетет деп көңүл сооротууда.