Намысты эске салган "Көк-бөрү"

Көк-бөрү оюну

Кинорежиссер Руслан Акундун "Көк-бөрү" тасмасы кыргыз-казак кинотеатрларында көрсөтүлө баштады. Адистер бул маани-мазмундук жана курч окуялуулук жагынан көрүүчүлөрдүн бүйүрүн кызыткан тасма болгонун белгилеп жатышат. Режиссер кыргыздар үчүн намыс баарынан бийик тураарын көк-бөрү оюну аркылуу көрсөтө алган.

Тасма Максат аттуу каармандын тегерегинде өнүгөт. Оюндун жүрүшүндө таасир талашуу, командалардын үстүнөн жүргөн соодалашуу, саткынчылык көрүүчүнү кыжырлантып, бирок чыныгы көкбөрүчү үчүн баш байге, чоң акчага караганда намыс деген улуу түшүнүк бийик экени эске салынат.

Фильм башынан аягына чейин көк-бөрү оюнун даңазалоо менен чектелбейт. Анда бүгүнкү күндүн көптөгөн көйгөлөрү камтылган. Кара күч, мансап, байлык менен чыныгы намыстын тиреши, улуттук өзөктөн өнүп чыккан баалуулуктар кинонун заманбап тили менен чечмеленет. Режиссер Эрнест Абдыжапаров буларды айтты:

- Мен кинону көрөрүм менен эле "Кудай колдосун" деген жерде "Манас атабыз колдосун" деген сөздү айтсаң болмок" дедим эле. Кийин ойлоп көрсөм тасмада Манастын духу бар экен. Кытайлар жерди алабыз, кен казабыз деп эл менен жолугушуп жатканда ал бөлмөдө Жолой менен Кошойдун күрөшүп жаткан сүрөтү кадрда турат. Бул албетте Манастын духу. Автор мында Голливуддун системасы менен бардык нерсени эсептеп, баарынын көңүлүн алып, кино жүгүртүү системасын эске алып, ал ортодо көк-бөрү оюнун да даңазалаган.

Кинодо Максаттын ролун казак актеру Асылкан Төлепов ойногон. Баш каарман тасмага тартылуу үчүн кандай даярдыктан өткөнүн мындайча айтып берди:

- Быйыл апрель айында мен менен тасманын продюсери Нурбек Айбашев байланышып, "ушул тасманы тарталы деп жатабыз, сизге бул кызыкпы?" деп сураган. Мен сценарийди бир түндө эки жолу окуп чыгып, ошол таңда эле сценарий жакканын айттым. Ал күндөн тарта көкпар командаларына машыгууга барып, май айынан баштап тасма тартууга кириштик. Чынында бул - чыныгы жигиттер тууралуу фильм. Биз тасмага тартылып жатканда нагыз көкбөрүчүлөр оюн маалында эмнелер тууралуу ойлоно турганын түшүндүк. Бул жерде чыныгы жигиттик касиет керек.



Фильмде көрүүчүнүн бүйүрүн кызыткан чапчаң кыймылдар, курч окуялар жыш. Аттар чыныгы оюн учурундагыдай бири-бири менен жөөлөшүп, актерлор улак менен кошо тай казанга кайра-кайра кулайт. Эпизоддордо мындай опурталдуу учурларды каскадерлор ойногон. Алардын бири - Казакстанда иштеп жаткан кыргыз каскадеру Адилет Акматов:

- Мен "Көк-бөрү" тасмасына кокусунан эле катышып калдым. Бул тасма тартыла баштаган учурда мен казактардын "Томирс" деген тасмасында ойноп жаткам. Руслан өзү чалды. Чынында бизге оор деле болгон жок. Себеби каскадерлордун баары өзүбүздүн эле балдар. Руслан азамат экен! Ал ар бир тасмасы менен өсүп жатат…

Көк-бөрү.

Тасманын эң негизги өзөгүндө бүгүнкү күндүн ачуу чындыгы камтылып, келечек урпактардын ырыскысына кол салган бийлик ээлеринин, намысты да акчага сатып алгысы келген зордукчул катмардын айылдын карапайым намыскөй улакчыларына жеңилиши менен аяктайт.

Туулган жерине кайтып келген Максат өз айылы оор абалды экенин угуп, жалгыз куткаруу жолу - бул айылдаштарынан чогултуп, көк-бөрү боюнча өлкөнүн Биринчи Кубогуна катышуу экенин түшүнүп, ага жолдомо алат. Адистер спорт оюндарын негиз кылып тартылган тасмалардын баары эле жолдуу боло бербей турганын айтышат. Режиссер Абдыжапаров буларды белгиледи:

- Мен канчалаган кинолорду көрүп жүрөм. Спортту көрсөтүш сейрек режиссерлордун гана колунан келет. Спорттун демин кинодо бериш кыйын. Мисалы, нагыз көк-бөрү учурунда болгон азартты кинодо кайра кайталаганда мынчалык болбой калат. Мен билгенден чон ийгиликке жеткен орустардын "Легенда №17" тасмасы болду. Андан сырткары баскетболчулар тууралуу тартылган тасма болду. Үчүнчүсү ушул көкбөрү десек болот.

Көк-бөрү оюну.

Адис аталган тасмада кыргыз режиссеру казак кино жылдыздарына башкы каармандын ролун бергени заманбап режиссерлордун жаңыча изденүүсү экенин айтты. Адис бул көрүнүш бир кезде тыгыз кызматташып келген Борбор Азия киночуларынын ишин жандандырат деп эсептейт.

Учурда "Көк-бөрү" тасмасы кыргыз-казак кино театрларында көрсөтүлүп жатат. Киносынчылар тасма тууралуу пикирлери менен бөлүшө баштады. Борбор Азиядагы белгилүү казакстандык киносынчы жана кинотаануучу Гүлнара Абикееванын "Көк-бөрү" тасмасы тууралуу жазган пикирин бул жерден окуй аласыз. ​

"Көк-бөрү" тасмасынын режиссеру Руслан Акун буга чейин кино күйөрмандарына "Салам, Нью-Йорк", "Апамды издейм" тасмалары менен белгилүү болгон.

"Азаттыктын" материалдарына пикир калтырууда төмөнкү эрежелерди так сактоону өтүнөбүз: адамдын беделине шек келтирген, келекелеген, кордогон, коркутуп-үркүткөн, басмырлаган жана жек көрүүнү козуткан пикирлерди жазууга болбойт. Эрежени сактабай жазылган пикирлер жарыяланбайт.