Коомдук кеңештин мүчөлөрү окуу жайынын абалы менен таанышып, жатаканаларын көрүп чыккан соң ушундай чечимге келишти. Кыргызстандын эң алгачкы медициналык окуу жайларынын бири болуп саналган коллеждин жетекчилиги байкоочу кеңеш бир тараптуу маалыматтарды таратып жатканын айтып, окуу жайынын базасы чыңдалып баратканын билдирүүдө.
Саламаттык сактоо министрлигинин коомдук байкоочу кеңешинин мүчөлөрү өткөн жумада Жалал-Абад медициналык коллежинде болуп, окуу жайынын абалы менен таанышып чыгышкан. Алар болочок медицина кызматкерлери жашаган жатаканалар санитардык талаптагыдай эмес деген чечимге келишкен. Байкоочу кеңештин төрайымы Нурхан Жумабаева жатаканалардын абалына нааразы болду:
Нурхан Жумабаева.
«Биз алгач студенттер жашаган жатаканада болдук. Аны карап чыгып, абдан жаман абалда калдым. Санитардык талаптар таптакыр сакталбай, коркунучтуу абалда экен. 4 кабат жатакананын болгону биринчи кабатында гана ажаткана менен жуунуучу бөлмө бар, алардын да тазалыгы начар. Тамак бышыруучу жайда газ плиталары коюлганы менен алардын иштегенинен күмөн санадык. Уктоочу бөлмөлөрдүн абалы да кейиштүү, керебеттер менен матрастар эски. Коридорлор караңгы, жарыктандыруу да жарактан чыккан. Мындайча айтканда жатакана акыркы 20 жылдан бери капиталдык оңдоодон өтө элек экен. Келечекте оорулууларды дарылоону жана аларга медициналык профилактикалык көмөк көрсөтүүнү үйрөнүп жаткан студенттерге окуу жайы эмнеге мындай шарт түзгөн? Микробдор менен күрөшүүчү болочок кызматкерлер өздөрү антисанитардык абалда жашап жатышат».
Жалал-Абад медициналык коллежи 1939-жылы бул чөлкөмдө алгачкылардан болуп медициналык мектеп катары ачылган. 1954-жылы медициналык окуу жайы болуп уюштурулуп, азыркы окуу корпустары жана 200 орундуу жатаканасы 1970-жылдары салынган. 2008-жылы болсо окуу жайы коллеж болуп өзгөртүлгөн. Байкоочу кеңештин төрайымы Нурхан Жумабаева студенттер билим алган корпус жана окуу базасы да талапка жооп бербейт деп эсептейт. Ушундан улам кеңештин мүчөлөрү министрликке коллеждин жагдайын карап чыгуу боюнча кайрылышты.
«Окуу корпусу акыркы 40 жылдан бери бир да жолу капиталдык оңдоодон өтпөй, шарты да абдан начар абалда экен, - деди Нурхан Жумабаева. – Материалдык-техникалык базасы да, кадрларды даярдап чыгарууга мүмкүнчүлүктөрү да аз экен. 11 адистик боюнча окутуучулар тартыш болсо студенттер кандай билим алып жатышат? Жагдайды жеринен көрүп бизде түрдүү ойлор жаралды. Студенттердин 20 миң сомдон төлөгөн окуу акысы кайсы жакка жумшалып жатат? Мамлекеттик мекемени ушул акыбалга жеткиргени үчүн кайсыл бир жетекчи жоопкерчилик тартышы керек. Бул жерден биз кайсы мыкты кадрды чыгара алабыз? Саламаттык сактоо тармагындагы негизги күч - бул орто билимдүү медицина кызматкерлери. Саламаттык сактоо жана Билим берүү министрликтерине бул тууралуу кайрылганы турабыз. Алар окуу жайынын абалын жана лицензиясын карап чыгышы керек».
Медициналык коллежде азыр 1500дөн ашык студент 11 адистик боюнча билим алат. Аларга ар кыл категориядагы 76 окутуучу билим берет.
Коллеждеги сабак учуру.
Окуу жайынын жамааты байкоочу кеңештин билдирүүлөрүн четке кагууда. 2018-жылы эле коллеж комиссиялык аккредитациядан өтүп, «медициналык адистерди даярдоого толук мүмкүнчүлүгү бар» деген уруксат алган. Анын директору Алмазбек Абдылдаев байкоочу кеңеш такталбаган маалыматтарды таратып жатат деген пикирде.
Алмазбек Абдылдаев.
«Байкоочу кеңештин мүчөлөрү 18-май күнү, мен эмгек өргүүсүндө жүргөн убакта келишкен, - деди директор Абдылдаев. - Орун басарым тосуп алып, окуу жайын тааныштырып чыккан. Алар биз жасап жаткан иштерди алкап, башка тараптардын жардам беришине көмөк көрсөтөрүн айтышкан. Кийин кеткенден соң теңирден тескери өзгөрүп, биздин коллеж жөнүндө туура эмес маалыматтарды таратып жатыптыр. Биз Нурхан Жумабаеванын айткандары боюнча анын өзүнө да жооп жаздык. Акыркы жылдары медициналык окуу жайдын материалдык-техникалык базасын колдон келишинче, дараметибизге жараша чыңдап келе жатабыз. Туура, имаратыбыз эже айткандай 40 эмес, андан да көп жылдардан бери капиталдык оңдоодон өтө элек. Бирок таптакыр эле талапка жооп бербейт дегендин өзү туура эмес. Ар бир студентке окуу корпусунан 11 чарчы метр аянт туура келет. Кыргызстанда мындай шарттагы бир да коллеж жок. Лекциялык залдар, клиникалык база жана башка бир да коллежде жок практикалык клиникалык базабыз бар. Быйыл студенттердин коопсуздугун жана окууга катышуусун камсыз кылуу максатында турникеттерди орноттук. Атайын каражаттардын көбү айлык маянага жумшалат. Мыйзам боюнча биз анын 4,1% гана имараттарды оңдоо иштерине жумшай алабыз. Ошондуктан жыл сайын 700 миңден ашык каражат ремонтко бөлүнөт».
Төрт кабаттуу, 200 орундуу окуу жайынын жатаканасында жүздөн ашык студент жашайт. Жогорку кабаты эски болгондуктан колдонуудан чыгарылган. Эки жыл мурда жатакананын экинчи кабаты толугу менен капиталдык оңдоодон өткөрүлүп, жаны турмуш тиричилик техникасы менен камсыз болгон. Жатакананын коменданты Калыскан Пирматова акыркы учурда мында жашаган студенттер көбөйүп жатканын айтты:
«Былтыр жатакананын имаратынын суу түтүктөрү ондолуп, бардык кабаттарга таза суу чыгып калды. Имарат ичиндеги ажаткана менен жуунуучу бөлмөлөрдү да ишке бердик. Балдар эс алуучу бөлмөлөрүн да оңдоп, ашканаларды да иретке келтирдик. Быйыл эми биринчи, төртүнчү кабатындагы секциялар толугу менен капиталдык оңдоодон өткөрүлөт деген план бар. Азыр жатаканага кызыгып, мында жашоону каалаган студенттер көбөйүп жатат. Себеби шартын жакшыртканга аракет кылып жатабыз. Айына болгону 920 сом гана төлөшөт. Кийинки айдан баштап бизде оңдоо иштери башталат».
Бирок былтыркы окуу жылында медициналык коллежге келишимдик негизде окуганы бир да студент келген эмес. Болгону бюджеттик орунга 175 студент гана кабыл алынган. Директор Алмазбек Абдылдаев эгерде быйыл да студенттер агымы азайса окуу жайын реформалоого туура келерин билдирди:
«2018-2019-окуу жылында биз 250 студентке аз абитуриент кабыл алдык. Мындайча айтканда бюджеттен тышкары контракттык негизде окуганы бир да бала келген жок. Аны себеби - Жалал-Абадда ачылган 250 орундуу жеке менчик медициналык коллеждин таасири болсо керек. Азыркы соода-сатык экономикасынын шартында ушундай абал жаралышы мүмкүн эле. Ошондуктан биз быйыл 5 млн. сомдук каражат таба албай калдык. Ага карабай окуу жайы өз калыбында билим берүүнү улантып жатат. 11 адистик боюнча окутуучулардын тартыштыгы бар, бирок алардын ордун башка окутуучулар толтуруп, сабактар үзгүлтүккө учураган жок. Быйыл биз көбүрөөк абитуриент келет деп үмүттөнүп жатабыз. Эгерде абал былтыркыдан өзгөрбөсө - министрлик окуу жайын реформалоого барышы керек болот».
Жалал-Абад медициналык коллежи быйыл уюшулгандыгынын 80 жылдык мааракесин белгилейт. Бул жылдар аралыгында окуу жайы 2600дөн ашык атайын орто билимдүү медицина адистерин даярдап чыгарган. Кыргызстанда ушу тапта 27 медициналык коллеж иштейт.