Өлкөнүн жогорку сенаты "Коммерциялык эмес уюмдар жөнүндө" мыйзамды колдоп добуш бергенин алар ЖМКдан окуп билишти.
Жарандык активисттер Дин иштери жана жарандык коом министрлигине мыйзамдагы кемчиликтерди оңдоо тууралуу кайрылуу жолдошту, бирок ал президенттин кол коюусуна эбак эле жиберилген болуп чыкты.
Бул тууралуу баары айтып жатканы менен эч ким билген эмес. "Коммерциялык эмес уюмдар жөнүндө" мыйзамга өзгөртүүлөр киргизилгенин укук коргоочу Елена Швецова да Интернет аркылуу билди. Ал бейөкмөт уюмдар бийликтин алдында мурдагыдан да көбүрөөк жоопкер болууну каалабайт деген ойдо. Елена балдар менен билим берүү тармагына жардам берип иштөөдө салык кызматына улам барып маалымат берип туруу тоскоолдук жаратат деди.
- Биздин ишибизди көзөмөлдөөгө багытталган бул мыйзамдар жеңилдик берет деп айтылганы менен, тескерисинче бизди катуу кармоого шарт түзөт.
Көпчүлүккө айтылбай жашыруун сыр катары сакталган мыйзамга өзгөртүү киргизүү эмне максатты көздөйт? Бул багытта Казакстандын дин иштери жана жарандык коом министрине кайрылдык.
- Бизде андай маалымат жок экен. Жаңы мыйзам боюнча да билбейт экенмин, - деп жооп берген министр Дархан Калитаев эки күндөн кийин өлкөнүн жогорку сенатынын жыйынында бул мыйзам боюнча депутаттарга маалымат берди.
Ошол эле учурда аталган министрликтин сайтына мыйзамга толуктоолор боюнча маалымат жарыяланды.
Казакстандын парламент депутаты Сергей Ершов буларга токтолду.
- Мыйзамда өкмөттүк эмес уюмдарды оптималдаштыруу менен ыйгарым укуктуу органдарга маалымат берүү жагы каралган. Мындан сырткары өзүнүн уюштуруучусу жана катышуучулары, каржылоонун кайсы багыттарга жумшалуусу боюнча да билдирип туруусу керек.
Мындан бир топ жыл мурда Казакстандагы бардык өкмөттүк эмес уюмдардан алардын ишмердүүлүгү боюнча жалпы республикалык базага милдеттүү түрдө маалыматтар сурала баштаган. Аны аткарбагандарга айып чегерүү жана акыркы чара катары ишмердүүлүгүн токтотуу жагы каралган. Учурда мурда токтоп калган бул аракеттер кайра жанданып, өкмөттүк эмес уюмдардын жаңыланган маалымат базасы түзүлө баштады.
- Биз мындан акыркы 10 жылдан бери баш тартып келе жатабыз. Анткени коомдук уюмдарды кайра каттоо айрымдарынын жабылышына алып келген. Алардын катарында профсоюздук жана диний уюмдар болгон, - деди “Абийир” коомдук уюмунун жетекчиси Анара Ибраева.
Мындан үч жыл мурда Казакстанда грант алуучу коомдук уюмдардын бирдиктүү базасын түзүү тууралуу сөз болгондо, Улуттар уюму аны жарандык активисттердин укуктарын чектөө катары баалаган. Ошол учурда элүүгө чукул коомдук уюмдун өкүлдөрү президент Нурсултан Назарбаевге вето коюуну суранып кайрылышкан. Бирок алардын үнүн эч ким уккан эмес. Азыр да ошондой абал жаралабы деген коркунуч бар.
Кыргызстанда болсо “Коммерциялык эмес уюмдар жөнүндө” мыйзам долбоор эки жыл мурда каралып, Жогорку Кеңеш бул демилге жарандык коомду чектеп, өлкөгө келген эл аралык жардамдын кыскарышын шарттайт деп кабыл алган эмес.