Бүгүн Марыда Түркмөнстан менен Иран ортосунда экинчи газ кууру ишке берилет. Анын узундугу 180 чакырым. Жаңы куур аркылуу түркмөндөр коңшулаш ирандыктарга "көгүлтүр отун" жөнөтүүнүн көлөмүн көбөйткөнгө ниет кылууда.
Иран 1997-жылдан бери эле Көрпеже-Курт тутумундагы куур аркылуу түркмөн газын алат. Экинчи куурдун курулушун тараптар былтыр жайда Ашхабадда макулдашкан. Ал Довлетабаддагы эң ири газ кенин Серах, андан ары Хангеран менен туташтырат.
Жаңы куур аркылуу түркмөндөр ирандыктарды адегенде жылына 14 миллиард кубометр газ менен камсыз кылууну, курулуш толук кубатта иштей баштаганда "көгүлтүр отундун" көлөмүн 20 миллиард кубометрге жеткирүүнү көздөп жатышат.
Курулуштун ишке берилишин президент Гурбангулы Бердымухамедов өлкөнүн отун-энергетика комплексин өнүктүрүү багытындагы ири кадам катары мүнөздөдү. Бүгүн ал Марыда иран президенти Махмуд Ахмединежад менен бирге жаңы газ куурунун ачылышына катышат.
Түркмөнстан ушу тапта жылына 80 миллиард кубометр газ өндүрөт. Быйыл Кытайга 40 миллиард, Россияга 30 миллиард кубометр "көгүлтүр отун" сатуу планы бар.
Стамбулдагы соода университетинин эл аралык мамилелер боюнча профессору Надир Девлет жаңыдан ачылганы жаткан куур Түркмөнстанга өз газын экспортко чыгарууда Россиянын көзүн карабай, теңтайлаш жолдорду тапканга шарт түзөт деп эсептейт.
Иранга болсо мунун эки бирдей пайдасы бар. Бир жагынан Тегеран Каспий алабында болжолдонуп жаткан болочоктогу долбоорлорго, келечекте Казакстандан газ тартып өтүүнү көздөгөн пландарга кошулганга, бул иштерге өз таасирин көрсөткөнгө мүмкүндүк алат. Экинчи жактан өзүнүн атом программасына байланыштуу карышкан позициясынан улам кокус жакынкы аралыкта эл аралык санкцияларга кабылса, анын капшабын аймактагы коңшулар эсебинен жумшартканга үмүт кылат.
Деген менен профессор Девлет регионалдык мамыр-жумур мамилелерге Иран азырынча анчейин даяр эместигин да белгиледи. "Жаңы түзүлгөн ушул келишим аркасында Иран өзүнүн коңшулары менен алакасын арттыргысы келет",- дейт Девлет.
Иран-түркмөн кызматташтагы жалпы региондогу мамилелерге түрткү бериши да ажеп эмес. Өткөн жылдын күзүндө иран гезиттери Тегеран менен Анкара ортосунда жаңы долбоорлор камдалып жатканын, алардын ичинде түркмөн газын Ирандан ары Түркияга тартып өтүү планы да бар экенин жазып чыгышкан. Муну менен алар Евросоюз активдүү сүрөп жаткан Nabucco газ долбооруна кошулганга Ирандын ниети бар экенин кыйытышкан.
Жаңы куур аркылуу түркмөндөр ирандыктарды адегенде жылына 14 миллиард кубометр газ менен камсыз кылууну, курулуш толук кубатта иштей баштаганда "көгүлтүр отундун" көлөмүн 20 миллиард кубометрге жеткирүүнү көздөп жатышат.
Курулуштун ишке берилишин президент Гурбангулы Бердымухамедов өлкөнүн отун-энергетика комплексин өнүктүрүү багытындагы ири кадам катары мүнөздөдү. Бүгүн ал Марыда иран президенти Махмуд Ахмединежад менен бирге жаңы газ куурунун ачылышына катышат.
Түркмөнстан ушу тапта жылына 80 миллиард кубометр газ өндүрөт. Быйыл Кытайга 40 миллиард, Россияга 30 миллиард кубометр "көгүлтүр отун" сатуу планы бар.
Стамбулдагы соода университетинин эл аралык мамилелер боюнча профессору Надир Девлет жаңыдан ачылганы жаткан куур Түркмөнстанга өз газын экспортко чыгарууда Россиянын көзүн карабай, теңтайлаш жолдорду тапканга шарт түзөт деп эсептейт.
Иранга болсо мунун эки бирдей пайдасы бар. Бир жагынан Тегеран Каспий алабында болжолдонуп жаткан болочоктогу долбоорлорго, келечекте Казакстандан газ тартып өтүүнү көздөгөн пландарга кошулганга, бул иштерге өз таасирин көрсөткөнгө мүмкүндүк алат. Экинчи жактан өзүнүн атом программасына байланыштуу карышкан позициясынан улам кокус жакынкы аралыкта эл аралык санкцияларга кабылса, анын капшабын аймактагы коңшулар эсебинен жумшартканга үмүт кылат.
Деген менен профессор Девлет регионалдык мамыр-жумур мамилелерге Иран азырынча анчейин даяр эместигин да белгиледи. "Жаңы түзүлгөн ушул келишим аркасында Иран өзүнүн коңшулары менен алакасын арттыргысы келет",- дейт Девлет.
Иран-түркмөн кызматташтагы жалпы региондогу мамилелерге түрткү бериши да ажеп эмес. Өткөн жылдын күзүндө иран гезиттери Тегеран менен Анкара ортосунда жаңы долбоорлор камдалып жатканын, алардын ичинде түркмөн газын Ирандан ары Түркияга тартып өтүү планы да бар экенин жазып чыгышкан. Муну менен алар Евросоюз активдүү сүрөп жаткан Nabucco газ долбооруна кошулганга Ирандын ниети бар экенин кыйытышкан.