2008-жыл ичинде расмий маалыматтар боюнча карышкырлар теңиртоолуктарга 18 миллион сомдон ашуун зыян келтирген. Мамлекет карышкырлардын териси үчүн төлөнүүчү каражатты азайтып жибергендиктен элетте аңчылык кылгандар үчүн карышкыр уулоого кызыкчылык жокко эсе.
Нарын облустук акимчиликтин жетектөөчү адиси Эсен Абышов 2008-жылы 2007-жылга караганда карышкырлар эки эседен ашык атылгандыгын билдирет:
- Жыл башынан тартып жыл аягына чейин 245 карышкыр атылды. Мунун ичинен 22 чөө, 61 бөлтүрүк. Ал эми 2007-жылы болсо 120 карышкыр атылган.
Нарын районундагы Он-Арча айыл округунун башчысы Көчкөнбай Койчуманов карышкырлар менен жеринде күрөш күчөтүлгөндүктөн жыл башында эле эки карышкыр атылгандыгын айтат:
- Бүгүнкү күндө күч болуп атат. Ошондуктан биз эки айылда эки топ түзгөнбүз. Оттук айылында 2 карышкыр атылды.
Бирок айыл өкмөт аймагында болжолдуу канча карышкыр жүргөндүгү тууралуу маалымат жок:
- Кудайдын ити экен карышкыр дагы. Маалымат боюнча азайды деп айтып атабыз. Бирок алар канча экенинин даанасы белгисиз, - дейт Көчкөнбай Койчуманов.
Нарын районундагы Орто-Нура айылынын тургуну Өмүрбек Акунов чейрек кылымга жакын убакыттан бери мергенчилик кылат. Анын пикиринде мамлекеттик ырааттуу саясат жүргүзүлбөгөндүктөн улам, карышкыр жана чөөлөр дагы көбөйө берет:
- 1985-жылдан бери мергенчилер чарбасынын аңчысымын. Азыр карышкыр көбөйүп кетти. Аталы десек же айыл өкмөтүнөн, же өкмөттөн аңчыларга эч нерсе каралган жок. Өзүбүздүн күчүбүз менен атып келип, терилерин өткөргөндө 6-8 айдан кийин акчасын алабыз. Керек болсо бир окту 3 жарым доллардан сатып алабыз, анан биздин тапканыбыздан пайда жок. Ошону менен өкмөт финансы чечип бергени үчүн карышкыр, чөө көбөйүп атат.
Нарын облустук акимчиликтин жетектөөчү адиси Эсен Абышовдун айтымында карышкырлар терисине бөлүнгөн каражат мамлекет тарабынан жылдан жылга кемитилүүдө:
- Болгону мамлекеттик агенттик тарабынан 100 миң гана сом каралган 2008-жылга. Ал эми 2007-жылга 252 миң сом каралган. Ал эми мурунку 2005-06-жылдарга 400 миңден ашык акча каралган.
Мына ушундай жагдайдан улам карышкырларды атуу сейректөөдө.
- Көп жылы карышкырлар (териси) жалаң базарларда сатылып кеткен. Себеби акча жоктугунан, агенттик акча аз бергендиктен. Эгер алар тараптан жакшы суммадагы акчалар каралса, дагы көбүрөөк атылышы мүмкүн болчу, - дейт Эсен Абышов.
Нарын облустук аңчылык департаментинин жетекчиси Дүйшөнбек Мамбетов менен байланышып, былтыркы жылы 75 карышкырдын жана 20 чөөнүн гана терисине акча төлөнгөндүгүн, өткөн жылда каражаттар кечигип берилгендигин эшиттик:
- 2008-жылга 120 миң сом болду. Департамент сентябрда уюшулган, ошондо берди. 44 эркек карышкыр, 3 ургаачы, 23 бөлтүрүк, 23 чөөгө төлөп бердик. 2 жарым миң ургаачы карышкырга берилет, 270 колуна алат, калганын соцфондго кармайт. Эркек карышкырга 2 миң, анын 1656 сомду колуна алышат, бөлтүрүк 1000 сом, андан 829 сомун колуна алышат. Азыр департаменттен сурабайбыз, анткени управлениени көлгө кошуп салган, ошол убакта эч ким карабай калып, акча 6-7 айдай кечиккен.
- Жыл башынан тартып жыл аягына чейин 245 карышкыр атылды. Мунун ичинен 22 чөө, 61 бөлтүрүк. Ал эми 2007-жылы болсо 120 карышкыр атылган.
Нарын районундагы Он-Арча айыл округунун башчысы Көчкөнбай Койчуманов карышкырлар менен жеринде күрөш күчөтүлгөндүктөн жыл башында эле эки карышкыр атылгандыгын айтат:
- Бүгүнкү күндө күч болуп атат. Ошондуктан биз эки айылда эки топ түзгөнбүз. Оттук айылында 2 карышкыр атылды.
Бирок айыл өкмөт аймагында болжолдуу канча карышкыр жүргөндүгү тууралуу маалымат жок:
- Кудайдын ити экен карышкыр дагы. Маалымат боюнча азайды деп айтып атабыз. Бирок алар канча экенинин даанасы белгисиз, - дейт Көчкөнбай Койчуманов.
Нарын районундагы Орто-Нура айылынын тургуну Өмүрбек Акунов чейрек кылымга жакын убакыттан бери мергенчилик кылат. Анын пикиринде мамлекеттик ырааттуу саясат жүргүзүлбөгөндүктөн улам, карышкыр жана чөөлөр дагы көбөйө берет:
- 1985-жылдан бери мергенчилер чарбасынын аңчысымын. Азыр карышкыр көбөйүп кетти. Аталы десек же айыл өкмөтүнөн, же өкмөттөн аңчыларга эч нерсе каралган жок. Өзүбүздүн күчүбүз менен атып келип, терилерин өткөргөндө 6-8 айдан кийин акчасын алабыз. Керек болсо бир окту 3 жарым доллардан сатып алабыз, анан биздин тапканыбыздан пайда жок. Ошону менен өкмөт финансы чечип бергени үчүн карышкыр, чөө көбөйүп атат.
Нарын облустук акимчиликтин жетектөөчү адиси Эсен Абышовдун айтымында карышкырлар терисине бөлүнгөн каражат мамлекет тарабынан жылдан жылга кемитилүүдө:
- Болгону мамлекеттик агенттик тарабынан 100 миң гана сом каралган 2008-жылга. Ал эми 2007-жылга 252 миң сом каралган. Ал эми мурунку 2005-06-жылдарга 400 миңден ашык акча каралган.
Мына ушундай жагдайдан улам карышкырларды атуу сейректөөдө.
- Көп жылы карышкырлар (териси) жалаң базарларда сатылып кеткен. Себеби акча жоктугунан, агенттик акча аз бергендиктен. Эгер алар тараптан жакшы суммадагы акчалар каралса, дагы көбүрөөк атылышы мүмкүн болчу, - дейт Эсен Абышов.
Нарын облустук аңчылык департаментинин жетекчиси Дүйшөнбек Мамбетов менен байланышып, былтыркы жылы 75 карышкырдын жана 20 чөөнүн гана терисине акча төлөнгөндүгүн, өткөн жылда каражаттар кечигип берилгендигин эшиттик:
- 2008-жылга 120 миң сом болду. Департамент сентябрда уюшулган, ошондо берди. 44 эркек карышкыр, 3 ургаачы, 23 бөлтүрүк, 23 чөөгө төлөп бердик. 2 жарым миң ургаачы карышкырга берилет, 270 колуна алат, калганын соцфондго кармайт. Эркек карышкырга 2 миң, анын 1656 сомду колуна алышат, бөлтүрүк 1000 сом, андан 829 сомун колуна алышат. Азыр департаменттен сурабайбыз, анткени управлениени көлгө кошуп салган, ошол убакта эч ким карабай калып, акча 6-7 айдай кечиккен.