Tүркмөнстанда ушул жекшембиде парламенттик шайлоо өткөнү жатат. Ага биринчи жолу чет элдик байкоочулар катышып, жаңы президент ал акыйкат өтөт деп айтууда. Бирок шайлоо өнөктүгү мурдагыдай эле мамлекет башчысын даңазалоо менен чектелип, ал эми шайлоочулар арасында жаңылануудан үмүт аз экендиги айгине болууда.
Жекшембидеги шайлоо тууралуу Гүзөлдүн укканына бир жума эле болду. Ашхабаттын 36 жаштагы тургуну биздин радиого коңшу-колосу деле алардын чөлкөмүнөн шайланып жаткан талапкерлер ким экенин же алардын программасынан кабары жок экендигин билдирд:
"Шайлоо мурдагыдан башкача болот деп уктум. Бирок азырынча өзгөчөлүктү байкай элекмин. Талапкерлер шайлоочулар менен жолуккан жок. Ал эми теледен чыгып сүйлөшсө өз программаларын эмес, президентти колдой тургандыгын айтышат".
Гүзөл сыяктуу эле Түркмөнстандын калган 2 жарым миллион шайлоочуларынын көпчүлүгү алдыдагы парламенттик шайлоону өлкөдөгү маанилүү саясий окуя деп санашпайт.
"Шайлоо бизде болгону бюрократиялык процедура, андан эч нерсе өзгөрбөйт. Жекшембидеги шайлоо деле башкача болот деп ойлобойм",- дейт 27 жаштагы атын атагысы келбеген журналист.
Түркмөн бийликтери бирок президент Курбангулы Бердимукаммедов 2006-жылы бийликке келгенден бери көп нерсе өзгөрдү деп айтышууда.
Экс-президент Сапармурад Ниязовдун 21 жылдык бийлиги тушунда Түркмөнстанда эл аралык коомчулук эркин же акыйкат деп эсептеген бир да шайлоо өткөн эмес. Ал эми жаңы президент Интернет кафелерди ачып, жаштардын чет өлкөлөрдө окуусуна шарт түздү. Ал парламенттик шайлоо тууралуу мыйзамды да өзгөрттү.
Бир партиялык система өзгөрбөгөн бойдон калганы менен, президент парламентке көбүрөөк бийлик берем деген. Ал парламенттеги мандаттардын санын 50дөн 125ке көбөйттүрүп, добуш берүүгө эл аралык байкоочулардын катышуусуна жол ачты.
Бирок түркмөндөрдүн көбү парламентте депутаттар көп болсо эле бул органдын таасири өсөт дегенге ишенишпейт. "Бардык талапкерлерди бийликтер тандаган, баары президенттин айтканынан чыкпайт" дейт журналист.
Ашхабаддагы шайлоо өкүлдөрүнө ылайык, шайлоого 280 талапкер катталды. Алардын басымдуу көпчүлүгү Түркмөнстандагы көзгө басар бийлик партиясынын мүчөлөрү. Калгандары аялдардын, жаштардын уюму өңдөнгөн мамлекеттик уюмдардын өкүлдөрү.
Эл шайлоо тууралуу кеңири кабардар болбогону менен, Азаттыктын кабарчысы менен маектешкен жергиликтүү журналист эл шайлоого жакшы катышып берет деп ишенет. "Адатта шайлоодон 1-2 күн мурда милициячылар үймө-үй кыдырып, элге шайлоого чыккыла" деп айтып чыгат. Түркмөнстанда эл тартип коргоочулардан коркот. Ошондуктан, милициянын сөзүн эки кылбайт."
Ал эми ашхабаттык Гүзел шайлоого ансыз деле бараарын билдирди. "Баары бир жекшемби эртең менен колум бош, барып добуш берип келем" дейт ал. Башка жердештеринин көпчүлвгүндөй эле Гүзел да талапкерлердин ысымдары менен биринчи жолу шайлоо күнү добуш бергени келгенде таанышат.
"Шайлоо мурдагыдан башкача болот деп уктум. Бирок азырынча өзгөчөлүктү байкай элекмин. Талапкерлер шайлоочулар менен жолуккан жок. Ал эми теледен чыгып сүйлөшсө өз программаларын эмес, президентти колдой тургандыгын айтышат".
Гүзөл сыяктуу эле Түркмөнстандын калган 2 жарым миллион шайлоочуларынын көпчүлүгү алдыдагы парламенттик шайлоону өлкөдөгү маанилүү саясий окуя деп санашпайт.
"Шайлоо бизде болгону бюрократиялык процедура, андан эч нерсе өзгөрбөйт. Жекшембидеги шайлоо деле башкача болот деп ойлобойм",- дейт 27 жаштагы атын атагысы келбеген журналист.
Түркмөн бийликтери бирок президент Курбангулы Бердимукаммедов 2006-жылы бийликке келгенден бери көп нерсе өзгөрдү деп айтышууда.
Экс-президент Сапармурад Ниязовдун 21 жылдык бийлиги тушунда Түркмөнстанда эл аралык коомчулук эркин же акыйкат деп эсептеген бир да шайлоо өткөн эмес. Ал эми жаңы президент Интернет кафелерди ачып, жаштардын чет өлкөлөрдө окуусуна шарт түздү. Ал парламенттик шайлоо тууралуу мыйзамды да өзгөрттү.
Бир партиялык система өзгөрбөгөн бойдон калганы менен, президент парламентке көбүрөөк бийлик берем деген. Ал парламенттеги мандаттардын санын 50дөн 125ке көбөйттүрүп, добуш берүүгө эл аралык байкоочулардын катышуусуна жол ачты.
Бирок түркмөндөрдүн көбү парламентте депутаттар көп болсо эле бул органдын таасири өсөт дегенге ишенишпейт. "Бардык талапкерлерди бийликтер тандаган, баары президенттин айтканынан чыкпайт" дейт журналист.
Ашхабаддагы шайлоо өкүлдөрүнө ылайык, шайлоого 280 талапкер катталды. Алардын басымдуу көпчүлүгү Түркмөнстандагы көзгө басар бийлик партиясынын мүчөлөрү. Калгандары аялдардын, жаштардын уюму өңдөнгөн мамлекеттик уюмдардын өкүлдөрү.
Эл шайлоо тууралуу кеңири кабардар болбогону менен, Азаттыктын кабарчысы менен маектешкен жергиликтүү журналист эл шайлоого жакшы катышып берет деп ишенет. "Адатта шайлоодон 1-2 күн мурда милициячылар үймө-үй кыдырып, элге шайлоого чыккыла" деп айтып чыгат. Түркмөнстанда эл тартип коргоочулардан коркот. Ошондуктан, милициянын сөзүн эки кылбайт."
Ал эми ашхабаттык Гүзел шайлоого ансыз деле бараарын билдирди. "Баары бир жекшемби эртең менен колум бош, барып добуш берип келем" дейт ал. Башка жердештеринин көпчүлвгүндөй эле Гүзел да талапкерлердин ысымдары менен биринчи жолу шайлоо күнү добуш бергени келгенде таанышат.