Орусиянын президенти Владимир Путин 2-февраль күнү тышкы иштер министри Сергей Лавров жана коргоо министри Сергей Шойгу менен жолугушууда АКШ менен түзүлгөн ракета келишиминин алкагындагы милдеттенмелерин Орусия да АКШ сыяктуу эле токтоторун айтты.
- Биз мындай кылабыз. Алар кандай кылса, биз да ошентебиз. Америкалык өнөктөштөрүбүз «келишимди токтотобуз» дештиби? Биз да токтотобуз, - деди Владимир Путин.
Анын айтымында, Орусия азырынча жарыша куралданууну баштабайт жана биринчи болуп андай ракеталарды дүйнөнүн булуң-бурчуна жайгаштырбайт. Анткен менен, эгер АКШ мындай ракеталарды жайгаштыруу боюнча иштерди баштаса, Орусия ага дароо өзүндөй кылып жооп кайтарууга даяр. Путин орус министрлерине «Кинжал», «Пересвет», «Авангард» жана «Сармат» сыяктуу куралдардын даярдык деңгээлин текшерүүнү тапшырды. Азырынча Орусиянын негизги тактикасы – АКШ эмне кыларын күтүү.
- Бул багыттагы биздин бардык сунуштарыбыз ошол бойдон калат, - деди ал. - Сүйлөшүүгө эшик ачык. Анткен менен, эки министрлик тең бул тууралуу сүйлөшүүнү баштабай туруңуздар. Күтүп туралы. Өнөктөштөрүбүз биз үчүн, алар үчүн жана жалпы дүйнө үчүн маанилүү бул маселе боюнча биз менен тең укуктуу жана маңыздуу сүйлөшүү жүргүзүүгө жетилсин.
АКШнын президенти Дональд Трамп болсо «Вашингтон бул боюнча сүйлөшүү жүргүзүү мүмкүнчүлүгүн колдойт, бирок Орусия өз милдеттенмелерин буга чейин аткарбай, 9M729 же SSC-8 канаттуу ракетасын жасады» деген мааниде жооп кайтарды.
- Бир тарап бул келишимди сактабай келди. Биз сактадык, бирок алар анткен жок. Андыктан, эгер алар өз милдеттенмесин аткарбаса, биз аны жалгыз аткарып отурбайбыз. Мен ишенем, баарыбыз бир кооз бөлмөгө чогулуп, жаңы келишим түзөбүз. Албетте, мен муну каалайм. Бирок ал келишимди бардык тараптар аткарышы керек. Бирөөсү аны көзгө илбей атса, өзүн чектебесе биз өзүбүздү өзүбүз чектебешибиз керек, - деди Трамп.
1987-жылы түзүлгөн Орто аралыктагы өзөктүк күчтөр боюнча келишим 500дөн 5500 чакырымга чейин жеткен, жерден атылган канаттуу ракеталарды же баллистикалык ракеталарды жасоого, колдонууга жана жайгаштырууга чектөө коёт.
АКШ тарап Орусияны «бул келишимди бузуп келди» деп 2014-жылдан бери айыптап келатат, бирок Москва ал дооматтарды четке каккан. Кремль, өз кезегинде, тескерисинче Вашингтон өзү бул келишимди бир нече ирет бузганын билдирген. Акыркы жолу тараптар бул маселени 31-январда Бээжинде тышкы иштер министрлеринин орун басарларынын деңгээлинде талкуулап, орток бүтүмгө келген эмес.
НАТО өлкөлөрү бул талашта АКШ тараптын келишимден чыгуу боюнча чечимин колдоого алышты. Расмий Бээжин тескерисинче, АКШнын бул чечимин кескин сынга алган. Вашингтон өз кезегинде АКШ менен Орусия келишим менен байланып турганда Кытай өзүнүн ракеталык күчтөрүн кыйла көбөйтүп алганын да эске салып жүрөт.
Бириккен Улуттар Уюмунун баш катчысы Антонио Гутерреш Москва менен Вашингтон бул боюнча орток пикирге келерине үмүтү бар экенин айтты.
