Мындан 20 күн мурда жарык дүйнөгө келген кичинекей Алмаз бүгүн өз үйүндө эмес, муздак дубалдуу тергөө абагында жатат.
25 жаштагы Айжан Өмүралиева 2007-жылы алтын зер буюмдарды уурдаганы үчүн Кылмыш-жаза кодексинин 164-беренеси боюнча бир жылга соттолгон. Соттун чечими менен келин жатак абагына которулат, бирок абактын мекемесине мөөнөт-мөөнөтү менен барып, көрүнүп туруусу керек эле. Айжан жазасынын аяктаарына эки ай калганда, кабарын билдирбей койгондуктан ага издөө жарыяланган.
Айжандын айтымында, ал милиция тарабынан изделип, көчөлөрдө сүрөтү илинип турганын өткөн жылдын жай айларында гана тааныштарынан угат. Натыйжада экинчи ирет соттолот. Бул ирет Сокулук райондук соту аны 1 жыл 7 айга эркинен ажыраткан.
- Соттолуп жатканда боюмда бар эле. Ай-күнүмө жетип, 16-декабрда Бишкектеги төрөтканада көз жардым. Уулума Алмаз деген ысым ыйгардык.
Айжан ушул тапта тергөө абагында өзү менен кошо жаткан баласынын ден соолугуна тынчсызданып турган чагы:
- Төрөт үйүнөн чыгып жатканда эле балам ооруп калган. Денесине кызыл нерселер чыгып, жаралар пайда болгон. Дарыгерлер бизди Бишкектин Жал кичи районундагы балдар ооруканасына жаткыргыла деп айтышкан. Бирок кайра эле тергөө абагына алып келишти. Азыр баламдын жарасын дары чөптөр менен жууп жатып кетирдим. Баламдын атасы-мурдагы жолдошум соттолуп жатканымда келип, баламдан баш тартты. Улуу балам атасынын колунда.
Сегиз жыл мурда жасалган кылмыш келиндин буга дейре курган үй-бүлөсүн бузуп, түгөйлөрдү эки ара жолго салган. Айжандын мурдагы жолдошу Жайнарга байланышып, бир кездеги аялынан жана абакта төрөлгөн өз баласынан кабар албаганын билдик.
- Азыр кандай абалда экенин билбейм. Ал түгүл эмне үчүн соттолгонун да билбейм, уурулук болсо керек. Үйдөн укук коргоо кызматкерлери келип алып кеткен.
Айжандын Бишкекте жардам берчү туугандары да жок, жалгыз каралашчу атасы Ысык-Көлдө жашайт. Мындан улам буга чейин тажрыйбалуу адвокат жалдаганга да мүмкүнчүлүгү болгон эмес. Бир нече ай мурда Айжан менен бир камерада кармалып турган аялдын адвокаты анын аянычтуу окуясын угуп калып, акысыз жардам берүүнү убада кылган. Аталган адвокат Күмүшбек Убукеев жаңы туулган ымыркайдын башка айыпталуучулар менен чогуу бир камерада кармалышы мыйзамсыз дейт.
- Айжанга барсам, тергөө абагынан баласын көтөрүп чыкты. Аябай боорум ооруду, бала менен эне төрөт үйүнөн чыгышы керек эле да. Негизи Кыргызстандын Кылмыш кодексине ылайык, кош бойлуу же 14 жашка толо элек баласы бар аялдар баласы чоңойгончо жаза өтөөдөн бошотулушат. Ал түгүл, эгерде балдары бар жалгыз бой ата болсо да жогорудагы кодекске ылайык, жаза аткаруудан убактылуу бошотулат.
Деген менен Мамлекеттик жаза аткаруу мекемесинин басма сөз кызматынынын өкүлү Элеонора Сабатарова ымыркай менен энеге бардык шарттар түзүлүп берилгенин айтып, анын баш коргоо чарасын караганда камакка алуу чечими кабыл алынганын келиндин буга дейре жоопкерчиликтен качкандыгы менен түшүндүрдү:
- Келин менен балага бардык шарттар түзүлүп берилди. Атайын ымыркай үчүн керебет да коюлган. Айжан жатак абактан качып кеткени үчүн Сокулук райондук соту тарабынан Кылмыш - жаза кодексинин 336-беренесинин биринчи пунктуна ылайык соттолуп, ага ушундай баш коргоо чарасы колдонулган.
Ал эми "Кылым шамы" бейөкмөт уюмунун жетекчиси, укук коргоочу Азиза Абдрасулова ымыркайдын укугу корголбогонуна нааразы:
- Мен Бишкек шаардык тергөө абагында көп болгом. Бул жайда ымыркай үчүн эч кандай шарттар түзүлүп берилген эмес. Суук, ар кандай адамдар бар. Ымыркайдын укугу корголбой жатат. Биздин сот жана укук коргоо кызматкерлеринин, дегеле мыйзамдын гумандуу эместиги ушундай жагдайга алып келген.
10-январда Сокулук райондук сотунун чечимине нааразы болгон келин адвокаты аркылуу анын жаза өтөө мөөнөтүн жылдырып туруу өтүнүчү менен Чүй облустук сотуна кайрылды.
