Кыргызстанда күчкө салуу адатынан, жапайы демократиядан качан арылабыз?
30-майда Нарын облустук милициясынын мурдагы башчысынын сотто утуп, ордуна кайра келиши каршылыкка тушугуп, акыры аны күч менен кетиришти. Болгондо да мамлекеттик мекеменин тосмосун талкалап кирип барышкан.
"Арай көз чарай" талкуусуна ИИМдин кадр маселелери боюнча бөлүм башчынын орун басары Болоткан Имангазиев, ИИМдин коомдук коопсуздук башкармалыгынын кызматкери Кубанычбек Жакеев, “Реформа жана анын жыйынтыгы үчүн” биримдигинин мүчөсү Урмат Казакбаев, Оштон серепчи Руслан Ташанов катышты.
“Азаттык”: Нарын милициясындагы маселе кандай чечилди?
Болоткан Имангазиев: Милициянын полковниги Нарынбек Молдоисаев соттун чечими менен кызматына турган болчу. Кечээки малымат боюнча ал "мен кеттим" деп милиция имаратынан чыгып кетиптир.
Бүгүнкү күнгө чейин андан жумуштан кеткени туурасында арыз түшө элек. Ал эми Таалай Нуралиев боюнча да чечим кабыл алына элек.
“Азаттык”: ИИМдин мекемеси стратегиялык объект, мамлекеттик мекеме. Кыргызстанда мамлекеттик мекемелерди басып алган, ичине кирип алган учурлар акыркы 20 жылдык тарыхыбызда көп эле кездешти. Эмнеге милиция мыйзамдуулукту орнотуп, аны тебелегендерге чара көргөндөн тайсалдады?
Кубанычбек Жакеев: ИИМ кызматкерлери колдон келген аракетти жасашты. Ошого карабастан Нарындын жарандары башкармалыктын короосуна кирип кетти. Милиция кызматкерлери алдын ала жергиликтүү тургундар менен сүйлөшүүгө аракет кылышты. Бирок Молдоисаевдин иштешине макул болбой, милицияга баш ийбей кирип кетишти.
“Азаттык”: Нарындагы короону талкалап кирип барган окуя, ушул тапта Кумтөрдүн иштешине каршы митинг, андагы Кумтөргө кетчү токту өчүрүп салуу, болбосо өзүмдү өрттөйм деген коркутуулар орун алууда. Руслан мырза, сот чечими менен кайра ордуна келген же жөн эле жаңы дайындалган жетекчини кайра кубалап чыгуу көрүнүштөрү өнөкөткө айланды деген пикирлерге кошуласызбы?
Руслан Ташанов: Ушундай пикирлерге кошулам. Конституциянын 34-беренеси Кыргызстандын жарандарына тынчтык жолу менен чогулуп, митинг, пикет өткөрүүгө, өз оюн эркин билдирүүгө мүмкүнчүлүк берет. Бирок мамлекеттик имараттарды басып кирүү, күчкө салып кызмат адамдарды ордунан кетирүү же тескерисинче, бирин алып, экинчисин коюу адаты чыныгы демократия менен эч качан коошпойт. Муну мыйзамды тебелөө, демократияны дискредитациялоо катары бааласак болот.
Урмат Казакбаев: Биринчиден, соттун чечими кандай кабыл алынган. Албетте соттун чечимин аткарыш керек. Бирок азыр биздин сот идеалдуу сот эмес. Ошондуктан соттун чечими бар экен аны аткарыш керек деген да туура болбой калат.
Бизге катуу мыйзам керек деп угармандар чалып атат. Эгер Акаев, Бакиевди унутуп койсок, бизде үчүнчү ыңкылап болот. Андай катуу авторитардык режимдин бизге кереги жок. Кыргыз эли ага чыдабайт. Азыркы көрүнүштөр бул коңгуроо гана.
Демократиянын көп кадамы бар, эртең эле демократия боло калбайт. Бул көп жылдык процесс. Бүгүнкү болуп жаткан митингдер биздин мыйзамга туура келбей жатат. Демек мыйзамдарды өзгөртүү керек. Дагы бир маселе, эгер жергиликтүү эл “бизге бул жетекчи жакпайт” десе, ал пикирлер менен да эсептешип, угуш керек.
