21-май күнү “Бүтүн Кыргызстан” менен “Эмгек” партиялары курултайда расмий түрдө бириккенин жарыялады. Бул эки партиянын идеологиялык багыттарында чоң айырмачылыктар болсо дагы, депутаттык мандат алуу үчүн күчтөрүн бириктирип, шайлоого бир партиянын туусу астында бармай болушту.
Такташуудан кийинки “чакташуу”
Эки партиянын биригүүсүнүн негизинде түзүлгөн “Бүтүн Кыргызстан Эмгек” партиясынын лидерлери ортодогу бардык маселелер боюнча позициялар такталып бүткөнүн жарыялашты. Курултайда парламенттик шайлоого бирге барууга макулдашкан бул эки партиянын саясий кеңешин уюштурууда жана партиялык тизмесин түзүүдө мунаса табылганы жар салынды.
“Бүтүн Кыргызстан Эмгек” саясий партиясынын теңтөрагасы Адахан Мадумаров эки партиянын идеологиялык айырмачылыктарын жакындаштырууда тил табышканын айтты:
- Биздин партия менен “Эмгек” партиясынын көз карашы жана карманган баалуулуктары дал келди. Мына ошондуктан биз биригүүгө шерттештик. Ортодогу бир катар талкуу жараткан принциптер кайсылар? Биз айыл аймагынын башчыларын, акимдерди, окуу жайларынын ректорлорун шайлоого каршыбыз. Элибиздин курсагы тоюп, кийими бүтүн болмоюнча бул нерсени токтотуп турууну сунуш кылаар элек. Алакандай айыл алтыга бөлүнүп жатат. Окуу жайдын бир имаратында беш-алты штаб түзүлүп отурат. Ал окуу жай эмес эле, тирешүүнүн аренасына айланды.
“Биригүүгө багыттардын түрдүүлүгү тоскоол эмес”
“Бүтүн Кыргызстан” партиясы 2010 - жылдан бери президенттик башкарууга кайтууга үндөп келет. Бул үчүн партия 1993-жылкы Баш мыйзамды негиз катары кабыл алууга чакырган. “Эмгек” партиясы өнөктөшүнүн бул талабына каршы эмес. Ошол эле кезде эки партия тең аймактык - административдик бирдиктерди ирилештирүүгө макул. Бирок эки партиянын идеологиялык багыттары эки башка. “Бүтүн Кыргызстан” партиясы консервативдик мүнөздө болсо, “Эмгек” партиясы либерал-демократиялык багыттын жактоочусу. Бирок мындай чоң идеологиялык өзгөчөлүктөр эки партиянын биригишине тоскоолдук кылган жок.
“Бүтүн Кыргызстан Эмгек” партиясынын теңтөрагасы Аскар Салымбеков мындагы айырмачылыктарды айкалыштырууга аракет болгонун белгиледи:
- Биз өзүбүздүн идеологиялык багыттагы союздаштарыбызды издеп табууга көп аракет кылдык. Мына ошолордун арасынан “Бүтүн Кыргызстан” партиясы менен тил табышууга бара алдык. Бул багытта кайсы бир маселелер боюнча биз артка чегинсек, айрым бир маселелер боюнча “Бүтүн Кыргызстан” партиясы биздин ынанымыбызга көндү. Анан позицияларды жакындаштырып отуруп, биз неоконсервативдик багытты карманууга бел байладык. Анткени мында консервативдик салттуу баалуулуктар менен бирге заманбап либерал-демократиялык баалуулуктардын бизге ылайыктуу жактарын алдык.
Партиялык курултайда биригүүнүн максаты - өлкөнүн биримдигин жана саясий туруктуулукту камсыздоо менен байланыштырылды. Бирок эксперттер арасында эки партия шайлоодо жеңишти камсыздоо үчүн гана күчтөрүн бириктирүүгө мажбур болгонун белгилешүүдө. Өлкөдө максатка жеткен соң, партиялар эки айрылыш жолго түшкөн учурлар аз эмес. Курултайга конок катары чакырылган коомдук ишмер Кемелбек Ашыралиев саясий жоопкерчилик маселесин көтөрдү:
- Мына ушул мезгилге чейин өлкөдө жоопкерчиликти ала турган эч ким болбой жатат. Өлкөдөгү абалга президент дагы, парламент дагы толук жооп бербейт. Кадрларды дайындап коюшат. Министрлерди тандашат. Болду. Анан бир нерсе болсо, өкмөттү кызматынан кетирет экен. Ошону менен иштин жыйынтыгы үчүн жооп бере турган институт калбай калды. Ушуга чейин өкмөт башчысын алмаштыргандан башка эч кандай жумуш болгон жок.
Жыйында жарыш сөзгө чыккандардын айрымдары нукура президенттик башкаруу формасына кайтуу маселесин көтөрүштү. Президент аткаруу бийлигинин башында турганда гана жоопкерчилик көтөрүлөт дешет алар. Бул партиянын Акыл Ордосунун өкүлү, мурдагы өкмөт башчысы Амангелди Муралиев өлкөнү туңгуюктан алып чыгуу үчүн саясий күчтөр жоопкерчиликти алууга милдеттүү деди:
- Азыр деле ушул учурда коррупция менен күрөшөбүз деп жатышат. Бирок анын катары суюлган жок. Уурдап-тоноо мурункудай эле ашып-ташып турат. Ортодо эл кыйналууда. Акыйкаттык болсо жок. Эки ыңкылаптан кийин тең элге адилеттүү сот системасын түзөбүз деп убада бергенбиз. Бирок андай болбоду. Ошону үчүн жаш партиялар демилгени колго алууга учур келди.
“Бүтүн Кыргызстан Эмгек” партиясынын курамында Түгөлбай Казаков, Керим Турапов, Роза Аманова ж.б. дагы бир топ маданият ишмерлери, Алтай Бөрүбаев, Аалыбек Акунов сыяктуу мурдагы ректорлор, Рашид Тагаев, Орзубек Назаров сыяктуу айрым мурдагы депутаттар бар.
