31 жаштагы келин өзүнө келгенче бейтааныш аялдын үйүндө жашырынып жатканын айтты. Келиндин күйөөсү болсо аялына зомбулук көрсөтпөгөнүн, келин буюмдарын алып үйдөн чыгып кеткенин айтып жатат.
Үй-бүлөлүк зомбулукка кабылганын айткан келин учурда Баткен облустук биргелешкен ооруканасында дарыланып жатат. Келин «Азаттык» менен болгон маегинде күйөөсү менен кер-мур айтышып, токмок жеп, үйдөн качып чыкканын айтты.
«Бул жерде сенин ордуң жок, кет!»
- Баары үйдөгү чырдан башталды. Ал күнү күйөөмдүн жакын досу үйгө келди. Дасторкон жайып, чай бердим. Кийин ал кеткенде күйөөм «менин жакын досум келсе тамак жасабадың» деп мага кыйкыра баштады. Мен кайненем бөлүп берген тамак-ашка гана тамак жасайм. Ал бербесе эч нерсе кыла албайм. Муну күйөөмө айтсам түшүнбөй мени бетке чапты. Туш келген жериме ургулай баштады. Кайненем унчуккан жок. Анан үйдөн качып чыктым. Буюмдарымды сыртка ыргытышты. «Бул жерде сенин ордуң жок, кет!» - деди күйөөм. Баткен шаарына барып туугандарымды издедим. Эч кимисин үйдөн таппадым. Караңгыда көчөдө ыйлап отурсам бир бейтааныш эже кичинекей кызы менен келип калды. Ал мени үйүнө алып барды. Телефонум сынып, иштебей калыптыр. «Апама чалсам алар мени кайра алып барып беришет» деп ойлоп, эч кимге кабар бербедим. Мурда да зомбулук көрсөткөндө ата-энем кайра алып барып, «ушул үйдөн чыкпай, ушул күйөөң менен жашайсың» деп таштап кеткен. Азыр ооруканадамын, күйөөм урган жерлер ооруп турат.
Келиндин күйөөсү аялына кол көтөрбөгөнүн айтып, окуя болгон күнү ал үйдөн керектүү буюмдарын алып чыгып кеткенин билдирди. Жубайлар Орусияда никеге туруп, 2019-жылдын октябрь айында Баткен районунун Бужум айылында жашаган ата-энесинин алдына келишкенин кошумчалады.
- Мен ага кол көтөргөн эмесмин. Ал күнү жакын досум келгени чын. Мен аялыма кол көтөрсөм ата-энесинен кечирим сурамакмын. Ал үйдөн буюмдарын алып качып чыгып кетти. Анын тирүү табылганына сүйүнүп турам. Мени милицияга чакырышты. Барып болгонун айтып бердим. Мен аялыма кол көтөргөн эмесмин.
Күйөөсүнүн токмогунан үйдөн качып чыккан келиндин апасы кызынын дайынсыз экенин айтып милицияга кайрылган. Келин алты күндөн кийин Баткен шаарында бейтааныш аялдын үйүнөн байланышка чыккан. Ал күнү келин Баткен облустук бириккен ооруканасына жаткырылган. Келиндин апасы кызы буга чейин да бир нече ирет кайненесинен жана күйөөсүнөн зомбулук көргөнүн айтты:
- Алты күн уйку көрбөй кызымды издедим. Куданын үйүнө барсам алар «чыгып кеткен, билбейбиз» деп жооп беришти. Милицияга да бардым. Мен кызымды тапканда колунда, денесинде көгөргөн тактар бар эле. Мурда да бир канча жолу үйгө ыйлап келген учурлар болду. «Чыдап жашайсың» деп кайра күйөөсүнө жөнөтүп жүргөм.
Келин кайненесинен да зомбулук көргөнүн билдирди:
Экөөнүн зомбулугуна чыдабай калдым.
- Кайненемдин мени зекигенине чыдап келдим. Ал канча ирет урушуп, кыйкырса да күлүп жооп берип, мамиле кылдым. Кийин ага баласы да кошулду. Экөөнүн зомбулугуна чыдабай калдым. Кимисинин сөзүн көтөрүшүмдү билбей калдым. Эки сөзүнүн биринде «сенин жолуң бош, кете бер» деп айтат.
Баткен облустук ички иштер башкармалыгынын басма сөз катчысы Дамира Юсупова маалыматты тастыктап, бул факт Кылмыштар менен жоруктардын бирдиктүү реестрине «Ден соолукка жеңил зыян келтирүү» катары катталганын билдирди:
- Келиндин апасы 16-январда анын дайынсыз экенин айтып милицияга арыз жазган. 21-январда келин табылып, 22-январда ал күйөөсүнөн таяк жегенин айтып арыз жазган. Бул факт Кылмыштар менен жоруктардын бирдиктүү реестрине «Ден соолукка жеңил зыян келтирүү» деп катталды. Азыр тийиштүү экспертиза дайындалган.
Баткендеги «Өмүр булагы» коомдук фондуна караштуу «Жаңыл Мырза плюс» кризистик борборунун жетекчиси Токтокан Мамбетова ушул жылдын башынан бери үй-бүлөлүк зомбулук тууралуу арызданып 16 кыз-келин кайрылганын билдирди. Токтокан Мамбетова күйөөсүнүн токмогунан үйдөн качып чыгып, алты күн дайынсыз болгон келинге психологиялык, юридикалык жардам берип жатканын кошумчалады.
- Жыл башынан бери 16 аял кайрылды. Мага көчөдөн деле жолугуп кайрыла беришет. Алардын көпчүлүгү «кайра күйөөм менен жарашып, чогуу жашап калсам кандай болот» деп чочулашат. Бизде үй-бүлөдөгү зомбулукту айтып чыккандар сейрек. Биздин кризистик борбор азыр ооруканада дарыланып жаткан келинге керектүү кеңеш берип көмөктөшүп жатабыз. Бул окуя башка эркектерге, кайненелерге сабак болушу керек, - деди Токтокан Мамбетова.
Келиндин арызын Баткен райондук ички иштер бөлүмүнүн кызматкерлери иликтеп жатат.
Ушул жылдын 3-январында Баткенде 26 жаштагы үч балалуу келин күйөөсүнүн ур-токмогунан каза болгон. Маркумдун денесинде көк ала тактар, бутунда күйүктүн тагы бар экени аныкталган.
Кочкор районунда 37 жаштагы аял жаңы жыл түнү күйөөсүнүн токмогунан каза болгон.
Бул эки окуядан соң эки аялдын тең күйөөлөрү кылмышка шектүү катары камакка алынган.
2019-жылы Кыргызстанда үй-бүлөлүк зомбулукка байланыштуу 8159 арыз катталса, алардын 554ү гана сотко жөнөтүлгөн. 7045 иш тосмо арыз жазылгандыктан кыскартылган.
