Бүгүн Израилде Кнессет же парламентти шайлап жатышат. Премьер-министр Бенямин Нетаняхунун оңчулдар коалициясы добуштардын көпчүлүгүн алат деп күтүлүүдө. Ал эми бул шайлоо Израил-Палестина тынчтык процессине дем берээрине ишенгендер аз.
Израил жетекчилигинин күн тартибинде азыр экономика жана Ирандын ядролук программасына байланышкан маселелер турат.
Өткөн аптада премьер-министр Бенямин Нетаняху Тегерандын ядролук программасы Израил үчүн негизги миссияны түзөт деп айткан эле. Бирок элдин пикирин сурап билүүлөр көрсөткөндөй, экономикалык абал Иран же Палестина маселелерине караганда катардагы израилдиктер үчүн алда канча маанилүү.
Өткөн жылы бюджеттин дефицити пландалгандан 2 эсе ашты. Бул - жакынкы келечекте үнөмдөө чаралары көрүлүшү мүмкүн дегенди билдирет. Ошол эле сурамжылоолорго караганда, бул шайлоодо Нетаняху позицияларын бекемдейт деп күтүлүүдө. Бирок анын коалицияга кирген күчтөр ортосундагы балансы өзгөрүшү ыктымал.
Бенямин Нетаняху
Премьер-министрдин борборчул-оңчул “Ликуд-Бетейну” партиясы Кнессеттеги 120 орундун 35ин жеңет деп болжолдонууда. Борборчул-солчул “Эмгек партиясына" 16-18 мандат тийиши мүмкүн.
Ашынган улутчулдардын “Жөөт мекени” партиясы жаштарды жана мурдагы СССРден көчүп келген шайлоочуларды тартууну максат кылып койгон. Анын лидери, 40 жаштагы харизматикалык Нафтали Беннет өзүн “Израил саясатындагы жаңы рок жылдыз” деп атайт. Ал чындап эле улутчулдар партиясына жаңы дем берип, имиджин көтөргөнсүдү. Мекенчилдер "Ликуддун" эсебинен мандаттарынын санын көбөйтүп, 10дон ашуун орун алышы мүмкүн.
Беннеттин ролунун артышы Палестина менен сүйлөшүүлөр процессин татаалдаштырышы ыктымал. Шайлоо кампаниясынын жүрүшүндө жаш саясатчы - анын сөзү менен айтканда – “Израил жергесинде” Палестин мамлекетинин пайда болушун алдын алуу үчүн бар аракетин жумшаарына убада берип келди.
Сурамжылоолор так болуп чыкса, Беннетт Нетаняхунун коалициядагы негизги шеригине айланып, кабинетте жогорку кызматты талап кылышы ажеп эмес.
Нафтали Беннет
Иерусалимдеги университеттин профессору Рафаэл Израэли Нетаняху палестиналыктар менен жаңжалды жөнгө салууда эки мамлекет принцибин колдоорун айтып келгени менен, оңчулдардын позицияларынын бекемдеши бул платформадагы сүйлөшүүлөрдүн мүмкүнчүлүгүн дээрлик жокко чыгарат.
Палестинанын Израил менен сүйлөшүүлөрдөгү мурдагы жогорку өкүлү Саеб Эрекат да парламенттик шайлоо тынчтык жараянын алдыга жылышына салым кошпойт деген пессимисттик көз карашта.
- Азыркы өкмөт диалогду эмес, өз планын таңуулоону, тынчтыкты эмес, конуштарды кеңейтүүнү тандап алган. Эмки коалициялык өкмөт ушундай таңуулоо жана конуштар саясатын уланта берсе, анда жаңжалды эки мамлекет принцибине таянып чечүү жолу буулат. Израил эли тынчтыкты тандап алат деп ишенебиз. Биз тигил же бул партия менен эмес, бардык израилдиктер менен тынчтыкта жашоону каалайбыз.
Жогоруда айтылгандай, карапайым израилдиктер Палестина маселесине караганда күнүмдүк экономикалык абалга көбүрөөк кабатыр. Хайфа университетинин окутуучусу Идо Зелкович:
- Израил коомчулугу Палестина маселесинен чарчап бүттү. Калың эл эки мамлекет принцибинен башка жол жок экенин түшүнүп калган. Израилдиктердин көбү палестиналыктардан бөлүнгүсү келет. Бирок экинчи жагынан палестиналык өнөктөштөрдөн бир аз иренжип калгандай, аларга ишенбөөчүлүк маанайы өкүм сүргөндөй. Ошон үчүн Палестина маселесине катардагы израилдиктер арасында анча көп маани берилбей калган.
"Карапайым палестиналыктар да Израилдеги шайлоого көп үмүт артпайт", - дейт журналистика боюнча мугалим Дауд Куттаб. Анын айтымында, алар Израилдеги партиялар ортосунда көп айырманы көрүшпөйт.
